Een uitgebreide samenvatting van het vak Strafrecht. Verschillende thema's komen aanbod, zoals de actoren in de strafrechtketen en de verschillende sancties.
Strafrecht samenvatting
1 inleiding
Definitie straf:
Straf is een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke macht opgelegd als
een sanctie wegens een gepleegd misdrijf
99% van gedetineerden komt ooit vrij 50% recidiveert
2
kritisch nadenken over bestraffing
2.1 sanda dia, de noodlottige dag
2.2 acid, rechtstreeks gedagvaard door ex-reuzegommer
3 wat is strafrecht?
Strafrecht = controlemechanisme om sociaal ongewenst gedrag te controleren. Het is het
geheel van rechtsregels die bepaalde menselijke gedragingen strafbaar stellen en sancties
bepalen die op daders van toepassing zijn.
3.1 materieel strafrecht
Materieel strafrecht: Het geheel aan rechtsregels die bepaalde gedragingen strafbaar
stellen en sanctioneren. Hierbij staan twee begrippen centraal :
1) misdrijf: wat gaan we straffen? De omschrijving van de strafbare gedragingen of
onthoudingen
2) strafrechtelijke sanctie: hoe gaan we het straffen? De bepaling van de straf.
Gericht op de burger
,3.2 formeel strafrecht
Formeel strafrecht: Het formeel strafrecht, ook wel strafprocesrecht of kan worden
omschreven als het geheel der rechtsregels over de vaststelling, de opsporing, vervolging en
berechting van personen die ervan verdacht worden een misdrijf te hebben gepleegd.
Procedurele spelregels
Gericht op de overheid
3.3 strafrecht in ruime zin
- Geheel van regels
- Schuld (Nullum crimen sine culpa)
- Opgesteld door heersende gemeenschap
- Gedraging (zowel handeling als verzuim = misdrijf)
- Gedrag is strafbaar (legaliteitsprincipe)
- Gedraging wordt gesanctioneerd
4 historiek van het strafrecht
4.1 archaïsche stelsels
Talio-wet = oog om oog, tand om tand
- Principe van wraak nemen
- Privé karakter (= geen tussenkomst van overheidsinstantie), maar kende begrenzingen
- Toch leidde dit tot escalaties en burgeroorlogen
4.2 middeleeuwen
4.2.1 rond 1200 stedenontwikkeling
- Verbod op eigenrichting (= zelf wraak nemen)
- Feodale vorsten en rondtrekkende rechter
o Met passieve rol (doel was niet ontdekken van de waarheid, maar onderzoeken
hoe goed de betrokkene lag bij de bevolking en God)
o Met irrationele bewijsvoering (bv water en vuur proef)
- Gruwelijke straffen
4.2.2 einde late middeleeuwen
- “modern strafrecht”
o Misdaden die men zo ernstig vonden moesten hoe dan ook worden vervolgd,
zelfs als niemand een klacht had neergelegd.
- In het algemeen belang trad de rechterlijke macht op
- En had een actievere rol
o Hoofdbewijs = bekentenis, dus mensen folteren tot ze bekennen
o Zonde en boetedoening door kerk
o Wrede straffen en publiekelijk ter afschrikking
4.3 de verlichting, revolutionair strafrecht (18e eeuw)
tegenreactie op willekeurige en wrede karakter van de bestraffing tot dan toe
HOBBES LOCKE ROUSSEAU RAWLS
, - Legitimatie van de staat
- Chaos en willekeur bij natuurtoestand (= leven zonder regels)
- DUS: maatschappelijk verdrag of sociaal contract
o Collectieve beslissing om zich aan de regels te houden
o Stukje vrijheid afstaan in ruil voor veiligheid
o Staat krijgt niet het gezag van GOD maar vanuit INDIVIDUEN
De magna charta
1) Het proportionaliteitsbeginsel: de straffen moeten in verhouding zijn met de ernst
van het misdrijf
2) Het legaliteitsbeginsel: misdrijven en straffen moeten op voorhand in de wet zijn
vastgelegd en de rechter dient de wet (zonder ruime interpretatie) toe te passen
o staat in grondwet en in Belgisch strafwetboek
3) Het subsidiariteitsbeginsel gedragingen kunnen enkel strafbaar worden gesteld
wanneer bestraffing echt noodzakelijk is. De meest optimale straf is een minimale straf
met het meest effect
4.4 naar een strafwetboek en het strafrecht in België
- De grondwet van 1830 en het strafwetboek van 1867 is vandaag nog steeds van kracht
- Sterk verouderd sfeer van vergelding en boetedoening
5 de instrumentele doelstellingen van straffen
- Vergelding = straf/sanctie opleggen die pijn doet
- Preventie = preventie van toekomstig delinquent gedrag
o Normering = straf helpt om de norm in de maatschappij te bevestigen en te
versterken
o Afschrikking
o Vredemaking (pacificatie) = straffen zorgen voor vrede in maatschappij
o Onschadelijk maken (incapacitatie) = opsluiting
- Herstel/verzoening = conflictoplossing tussen dader en SO
o Schade herstellen (zowel emotioneel als materieel)
o Herstel =/= terugkeer naar de toestand voor het misdrijf, WEL onrecht een
plaats geven in leven
6 chronologisch overzicht van de strafrechtketen
, 7 het misdrijf
“een algemene term die alle strafbare feiten omvat, los van de zwaarte of de aard van de
feiten. Het is een generieke term die allesomvattend is. Of het nu gaat om moord met
voorbedachten rade, of een verkeersovertreding zoals het rijden met een fiets zonder
verlichting”
“Een misdrijf is een
menselijke gedraging
waarbij een wettelijk - Gedraging
We onderscheiden 3
geboden of verboden - Wettelijk verboden
elementen in deze
gedrag wordt - Waarop de wet een straf
definitie
geschonden en waarop voorziet
de wet een straf
voorziet”
7.1 poging tot?
poging tot ook strafbaar als:
die een begin van uitvoering van die misdaad of van dat wanbedrijf uitmaken
en alleen ten gevolge van omstandigheden, buiten de wil van de dader om, zijn
gestaakt of hun uitwerking hebben gemist”
3 soorten pogingen:
1) Gewone poging (strafbare poging) bv overvaller wordt op laatste moment
overmeesterd
2) Voltooide poging (mislukt misdrijf) bv men schiet op een persoon, maar mist
3) Ondeugdelijke poging (onmogelijk misdrijf) abortus op vrouw die niet zwanger is
7.2 wat met strafbare deelneming?
= 1 misdrijf, maar meerdere daders
7.3 de wettelijke indeling van de misdrijven
Art 1 Strafwet bepaalt dat misdrijven van zwaar naar licht worden gerangschikt:
1) Misdaad
o Bestraft met criminele straffen
o Opsluiting van 5 of meer jaar
o Geldboete min 26 euro
2) Wanbedrijven
o Bestraft met correctionele straffen
o Opsluiting va min 8 dagen tot max 5 jaar
o Geldboete min 26 euro
3) Overtredingen
o Bestraft met politiestraffen
o Opsluiting 1 tot max 7 dagen
o Politiegeldboete min 1 en max 25 euro
Denaturatie = aannemen van verzachtende omstandigheden of strafverminderende
verschoningsgrond
- Voor een misdaad slechts correctionele straffen = correctionalisering
- Voor een wanbedrijf slechts politiestraffen = contraventionalisering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maitedewitte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,59. Je zit daarna nergens aan vast.
