INLEIDING IN BOUWTECHNIEKEN
1E BACH ARCHITECTUUR
CAMPUS ST.-LUCAS GENT
Ignaas Back
2019 - 2020
Inhoudstafel
Les 1: Inleiding in bouwtechnieken pag. 2
Les 2: Concept pag. 4
Les 3: Structuur pag. 12
Les 4: Bouwmaterialen pag. 16
Les 5: Bouwelementen pag. 21
Les 6: Detail pag. 26
Les 7: Comfort pag. 28
Les 8: Hout & beton pag. 32
Les 9: Van ontwerp tot gebouw pag. 48
Les 10: Casestudy pag. 60
Pagina 1 van 63
,Inleiding in bouwtechnieken 2019-2020 Ignaas Back
Les 1: Inleiding in bouwtechnieken
1. Vraag
- Wat is duurzaam?
vb. tropisch hout behoort tot houtsoort klasse 1 dwz. duurzaam, maar de productie hiervan is niet duurzaam. Tropisch
regenwoud wordt gekapt + veel CO2 uitstoot bij het transport.
- Locatie
Meeste architectuur is gebonden aan de locatie locatie uitermate belangrijk in duurzaam concept
vb. Passieve woning bouwen op een afgelegen plaats = niet meer zo duurzaam door de vele rioleringen &
nutsvoorzieningen die extra nodig zijn om naar die locatie te gaan.
- Klimaat
10 jaar geleden werd er vanuit gegaan dat Belgische architecten ontwierpen voor gebouwen in België maar steeds
meer architecten gaan mondiaal ontwerpen + klimaatsverandering (andere weersituaties in België nu dan 10 jaar
geleden) anders beginnen bouwen
vb. Zwitserland kent strenge winters men bouwt in hout omdat het hout hierdoor deels conserveert
- Oriëntatie
Enige eigenschap dat je niet kan veranderen aan je gebouw/ontwerp. Goed het verschil kennen tussen Z- & N-kant.
Elke windrichting heeft zijn eigen eigenschappen.
vb. zuidkant: veel warm licht binnenbrengen huis kan oververhit raken
vb. noordkant: onrechtstreekse zon/licht binnenbrengen makkelijk te controleren
- Programma
Culturele omschrijving, Belgen leven (graag) in vrij ruime woningen tov. Nederlanders & Japanners. Japanners zijn blij
met een woning van 30m²-40m², wij hebben graag veel plaats als architect moet je soms eens in discussie gaan
met de bouwheer/opdrachtgever.
- Cultuur/voor wie
Vroeger: Docent gaf les – leerling ontwerpt voor hem
Nu: weg papegaaiwerk – introductie van waar welke bouwcultuur wordt toegepast
- Waarom
Waarom bouwen we en waarom op een bepaalde manier/een bepaalde plaats.
We moeten zoeken naar de meest duurzame en efficiënte manier om te bouwen.
Hetgeen dat je niet bouwt is het meest duurzame!
Contradictorisch want als architect en bouwheer haal je hier geen winst op.
2. Antwoord
- Slim bouwen
Met minder meer doen: antwoorden op de vraag ‘Hoe duurzaam bouwen’. Architectuur is de voorloper op de
industrie, de industrie is vervuilend. Zolang architecten beton, staal… voorschrijven, zal dat aanwezig zijn op de werf
architecten zijn belangrijk & moeten oog hebben op de toekomst.
- Materialen
Materiaal kennis is belangrijk & maakt je in discussies.
vb. gipsplaat: ademt niet + kennen de gevolgen niet, schijnt ziekten te veroorzaken stappen er van af
- Productie
Niet evident! Het is niet omdat een materiaal tot klasse 1 behoort, dat de productie ervan ook duurzaam is.
vb. tropisch hout behoort tot houtsoort klasse 1 dwz. duurzaam, maar de productie hiervan is niet duurzaam. Tropisch
regenwoud wordt gekapt + veel CO2 uitstoot bij het transport.
vb. aluminiumplaten behoren tot klasse 1 maar bij de productie komen giftige stoffen vrij die in de oceanen worden
gedumpt.
- Grondverzet/bouwafval…
De hoeveelheid bouwafval is vaak even groot als het gebouw zelf heel veel afval, we moeten nadenken hoe we
deze berg kunnen verminderen in de toekomst
De hoeveelheid vervuilde grond onder oude gebouwen is groot op een ecologische manier die grond laten
verdwijnen/verzetten
Pagina 2 van 63
,Inleiding in bouwtechnieken 2019-2020 Ignaas Back
- Details
De wapens van een architect. Op een kordate manier de werf leiden op alle vlak, alles in het oog hebben. Hoe meer
details (verschillende soorten materialen), hoe meer ecologisch de woning. Passieve woningen bevatten veel details,
het is dan ook de toekomst.
- Bouwmethode
Belgische bouwmethode uitleggen we begrijpen waarom welke details worden toegevoegd.
- Bouwcultuur
Hoe een bepaalde streek bouwt. Je kan dat ruim zien (Azië VS. Europa) maar ook kleinschaliger (West-Vlaanderen VS.
Oost-Vlaanderen)
3. Gebruik
- Comfort
Designers staan verder dan architecten op vlak van comfort dwz. bij design is alles er in een handomdraai, in
architectuur kan dat nog niet.
- Cultuur/klimaat gebonden
comfort in België ≠ comfort in Afrika
- Ventilatie
Wij produceren veel vocht in afgesloten ruimtes is er veel condens. Ventilatie moet dit tegengaan.
- Licht
Vroeger: bouwen naar het (natuurlijk) licht was een evidentie
Nu: minder belangrijk want door ontdekking vh. kunstlicht kan je ook in grotere & afgesloten ruimtes licht creëren
- Verwarming
Verwarmen ve. plek is veel eenvoudiger dan koelen omdat personen nl. warmte uitstralen. Koelen vraagt ook veel
meer energie dan verwarmen.
- Water
Momenteel een watertekort in België dwz. dat de grondwaterstand afneemt, heeft dus niks te maken met het water
dat uit onze kranen komt.
- Onderhoud
Als we ontwerpen moeten we kijken naar de onderhoudsvriendelijkheid
vb. niet te hoge en grote raampartijen, niet te veel hoekjes en kantjes
- Gebruikstermijn
Hoe beter ons gebouw is onderhouden, hoe langer de gebruikstermijn.
4. Return
- Positief/neutraal/negatief
Vroeger werden huizen negatief gebouwd dwz. als bouwer investeer je veel in je droomproject (ook qua
grondstoffen) grondstoffen raken uitgeput & veel afvalmateriaal dat wordt gedumpt. IT HAS TO CHANGE!
Nu willen we neutraal beginnen bouwen dwz. men investeert nog steeds veel in zijn/haar droomproject maar we
bouwen het op een bepaalde manier waardoor je achteraf (bijna) geen invloed hebt op de aarde.
In de toekomst willen we gaan naar projecten die positief zijn dwz. men vraagt bijna geen energie & grondstoffen
van de aarde om het project te realiseren (bv. gebruik maken van recupmateriaal) en men vraagt ook bijna geen
energie/grondstoffen van de aarde om het gebouw te gebruiken.
- Sociaal/cultureel/economisch/ecologisch
We moeten verder denken dan enkel de aarde ecologisch te redden. Ook de culturele, sociale en economische
aspecten redden.
Pagina 3 van 63
, Inleiding in bouwtechnieken 2019-2020 Ignaas Back
5. Duurzaam
Het vraagstuk duurzaam gaat dus over meer
dan enkel de periode dat het product
meegaat, het gaat ook over het
productieproces, transport… Het is heel
belangrijk om hier rekening mee te houden
als je gaat bouwen.
Uitleg adhv. grafiek rechts:
- Grijs: Men laat de woning zoals het is.
Geen Einvestering maar Egebruik blijft in
stijgende lijn.
- Groen: Men verbouwt de woning.
Er is een matige hoeveelheid Einvestering
nodig en het Egebruik blijft lichtjes stijgen.
- Rood: Men breekt de woning af &
produceert een nieuwe woning.
De opbouw van de woning kost veel Einvestering maar eens de woning af is daalt de curve omdat er (bijna) geen
Egebruik is. Maar na ±65 jaar moet je helemaal opnieuw beginnen.
Door dit in je achterhoofd te houden maak je makkelijker de juiste beslissing om een duurzaam project te realiseren.
Les 2: Concept
Waar
De aarde/de wereld/Terra: kennis belangrijk om (kunst)licht te beheersen
- Vanaf zon gerekend de 3e planeet van ons zonnestelsel
- Behoort tot de aardse planeten: qua massa & qua volume de grootste
- Leven op aarde voor miljoenen organismen, voorlopig enige planeet met deze eigenschap
- Aarde is 4.57 miljard jaar geleden ontstaan & max. 1 miljard jaar later het eerste leven
- Door de biosfeer/het leven is de aardatmosfeer zuurstofrijk geworden aerobe organismen kunnen hier overleven
& ozonlaag kon zo ontstaan, die beschermt het aardoppervlak tegen schadelijke ultravioletstraling leven op het
land mogelijk is
- Aardoppervlak = 2 3 wateroppervlak (zeeën & oceanen) en 1 3 continenten & eilanden. Water belangrijk voor alle
leven om te overleven
- Lithosfeer is verdeeld in een aantal rigide platen/schollen en die over elkaar bewegen ontstaan gebergten &
vulkanisme. Onder lithosfeer ligt de converterende aardmantel ontstaan stroming waardoor platen kunnen
bewegen. Onder mantel bevindt de vloeibare buitenkern (opwekking
aardmagnetisch veld bescherming tegen kosmische straling en
zonnewinden) & een vaste binnenkern.
- Siderisch jaar: Aarde dat om de Zon en terwijl 366,26 maal om haar
eigen as draait MAAR omdat de rotatie van de Aarde om haar as en
de baan van de Aarde om de Zon dezelfde richting volgen (vanaf de
noordpool gezien tegen de wijzers van de klok in) is de lengte van het
jaar in zonnedagen gemeten precies één dag korter, namelijk 365,26
dagen.
- De aardas staat in een hoek van 23° met het vlak waarin de aardbaan
ligt, wat de seizoenen veroorzaakt. Hoe meer naar het Noorden of het
Zuiden, hoe extremer de seizoenen.
Tgv. inclinatiehoek is de zonnestand niet overal hetzelfde, zo is in Kaapstad de zenitale zonnestand van de zon in
het Noorden en bij ons in het Zuiden. Ook de zon staat hoger in de zomer dan in de winter.
Enkel in lente en herfst komt de zon precies in het E op, in de zomer is dat in het SE & in winter in het SW.
- De Aarde heeft één natuurlijke satelliet, de Maan, die vlak na de vorming van de Aarde moet zijn ontstaan. De
aantrekkingskracht van de Maan veroorzaakt getijden in de oceanen, stabiliseert de hellingshoek van de aardas en
doet de rotatiesnelheid van de planeet langzaam afnemen.
Pagina 4 van 63
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentArchitectuur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.