Titel 1: De Europese Ontdekkingsreizen en Kolonialisme
Omschrijving: Deze samenvatting behandelt de motieven, innovaties en gevolgen van de Europese ontdekkingsreizen vanaf de 15e eeuw. Het bespreekt hoe ontdekkingsreizigers zoals Columbus, Vasco da Gama en anderen nieuwe zeewegen verkennden, en h...
Hoofdstuk 00: Aan de slag met geschiedenis!
Verandering mensbeeld vroegmoderne tijd: Vitruviusman 1490 (Leonardo da Vinci) ideale
menselijke lichaam als maatstaf om gebouwen te ontwerpen
Wat zijn historische vragen?
• Goede HV stellen: (bv. hoe heeft de … zich ontwikkelt, hoe ontstonden …, hoe leefden …)
o Open vraag → geen ja/nee vraag
o O/G, aanleiding, C/V, verbanden, (r)evolutie,…
Hoe onderzoek je historische bronnen
• Verleden: alles wat werkelijk is gebeurt
• Geschiedenis: interpretatie van het verleden door historici o.b.v. bronnen
Belangrijke begindata
➢ Voordat ze Amerika ontdekten, leefden er daar al mensen 1453 val ORR (Constantinopel en
➢ Vikingen eerder dan Columbus en misschien zelfs ook de opkomst Ottomaanse rij)
Chinezen 1492 Columbus Amerika
Hoe bouw je een historisch referentiekader op? Belangrijke einddata
➢ Aangevallen door Arabieren: Frankische Rijk + Byzantijnse Rijk 1712 Stoommachine
➢ Arabische handelsroutes (→ verstoord door opkomst (industriële revolutie)
Ottomaanse Rijk (→ weer oorzaak vr ontdekkingsreizen aan 1776 Amerikaanse revolutie
begin vroegmoderne tijd) 1789 Franse revolutie
Hoofdstuk 00: De Europese ontdekkingsreizen - Hoe verliepen de Europese
ontdekkingsreizen?
0.1. Hoe verliepen de ontdekkingsreizen?
o Gelijktijdig met Columbus: Portugal, Engeland, Spanje (15e eeuw)
o Ongelijktijdig (later) met Columbus: Nederlanden, Fransen (16e eeuw)
▪ Vroeger: Vikingen, Baskische vissers, Marco Polo, Ibn Battuta
Domein Motieven
Economisch Rijkdom: winst uit specerijen, porselein, zijde (+goud?) ipv hout, suikerriet (=’witte goud’) en
slaafgemaakten
cultureel Vechten tegen moslimrijken = bekeringsdrang + Kennis over wereld vergaren
Politiek Macht uitbreiden
Handel drijven en samenwerken met PAPE JAN versus OTT. RIJK
persoonlijk Vergaren van roem (voor de kapiteins), ontsnappen aan vervolging of aan armoede (voor
bemanning)
➢ continuïteit
• Vikingen vanaf ca.1000 (verkennen + verblijven op de kusten van) N-Canada
• Baskische vissers (NSpanje) 1000- 1500 (vissen op kabeljauw in) N-Canada
• Marco Polo (‘Italiaan’) eind 13de-14de eeuw reis richting Azië (China)
• Ibn Battuta (‘Marokkaan’) begin 14de eeuw richting Azië (China)
• ME: interculturele contacten = beperkt impact deze ontdekkingsreizen beperkter
➢ Verandering
• Start: eind ME- VMT: de Portugezen met Prins Hendrik de Zeevaarder.
• Nadien: de Spanjaarden met o.a. Columbus 1492 = mogelijke start VMT
• VMT: START GLOBALI-/MONDIALISERING = Grote gevolgen voor volkeren in verschillende
continenten en wereldhandel!
, • Oorzaak: opkomst ott. Rijk (val Constantinopel) ➔verstoring handel tussen Europa (‘Italië’) en
Arabisch-islamitische rijk ➔ Oosterse producten duurder vr Europeanen
➢ voorwaarden
Leven aanboort van een schip
• Nieuwe (zeewaardige) scheepstypes: bv. karveel
Minderheid waren criminelen
• durf tonen en discipline aan boord behouden
Geweld hoorde bij leven op zee
• angst overwinnen omwille
Kleine overlevingskans
o echte (bv. schipbreuk en scheurbuik)
Veel ziektes
o gevaren (bijgeloof, magie) kokende zee, zeemonsters + veranderen huidskleur
• uitvindingen
o zee-astrolabium: navigeren
o astrolabium: navigatiemiddel om positie t.o.v. hemellichamen vastleggen
o Cartografie: nieuwe gebieden op kaart brengen
▪ (bv. portulaankaarten) in KENNISCENTRA ( opgericht door P. Hebrdik de Zeevaarder
• Dacht Indië te bereiken via westen?: Kaart is zonder Amerikaans continent, volgens de kaart zou
hij westwaarts Indië bereiken
• karveel van Columbus had geen roeispannen
• naakte mensen op eiland – C met sloep geschenken uitwisselen
• verschillen? Niet gewapend afgebeeld
• Handelen
o Doelgericht: Portugezen verkenden doelgericht de kusten
o Op zoek naar een rechtstreekse zeeroute naar Indië (= het doel)
o Toeval: Amerikaans continet toevallig ontdekt dr Columbus bij zoeken naar kortere route naar Azië
innovaties op het gebied van technologie en zeevaart → revolutie ➔ mogelijkheid Europese
ontdekkingsreizen
Op zoek gebiedsuitbreiding en meer economische mogelijkheden verkenden Portugal en Spanje
nieuwe zeeroutes
Europese ontdekkingsreizen waren gepland vanuit economische motieven, maar toeval speelde
belangrijke rol bij de ontdekking van gebieden in Amerika
zeetochten = gevaarlike onderneming met lage overlevingskansen voor de bemanning
Maar vooruitzicht op grote winsten woog op tegen dat risico
onbekende = angst, bijgeloof en magie een belangrijke rol spelen
Hoofdstuk 01: Het Europese kolonialisme
• Situering in de geschiedenis:
o Vrij kolonialisme door Spanje en Portugal
o 16de eeuw wereldwijde handelsstroom
o Begin mondialisering vd economie
• Situring in tijd en ruimte:
1. Eannes: Begin Europese kolonisatie Afrika: Portugezen in Kaap Bojador
2. Diaz voorbij Kaap de Goede Hoop opweg naar Indië
3. Cabot: alternatieve route Indië, maar bereikt per toeval Noord-Amerika
4. Cartier: opweg naar Newfoundland, voorganger verdween spoorloos.
5. Columbus: start vd Europese kolonisatie van Amerika: Columbus op weg naar Indië maar
ontdekte per ongeluk continent Amerika (Bahama’s)
6. Cabral: zuidelijke Atlantische Oceaan Kaap de goede bereiken en per toeval op Brazilië.
Portugezen eisten oostelijke deel van zuid-amerika op.
• herhaling:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tuncerazraa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,56. Je zit daarna nergens aan vast.
