Psychopathologie en Psychiatrie: Kinderen & Jongeren Deel 1
1. Intro
Developmental psychopathology: “The study of develomental processes that contribute to or protect
against psychopathology”
Verwante disciplines
• Ontwikkelingspsychologie: klemtoon op atypische ontwikkeling
• Kinder- en jeugdpsychiatrie: minder klemtoon op stoornissen maar eerder dimensioneel (nie
categorieën van DSM)
Vanuit perspectief van meerdere niveaus van analyse (factoren die een rol spelen in meerdere
problematieken)
Nadruk op:
• Ontwikkelingsperspectief (stoornissen situeren in ontwikkeling)
• Transdiagnostische mechanismen (bv. de rol van relatie met peers)
• Integratieve modellen (verschillende factoren bekijken)
• Meerdere niveaus van analyse
Bovenaan: observeerbaar, beschikbaar
gedrag, emoties en cognities
= verschillende niveaus
,Illustratie: Dunedin Study (Silva, Poulton, Moffitt)
• Longitudinale studie van ontwikkelingsprocessen
• Gesitueerd in Nieuw-Zeeland (stad Dunedin)
• Geboortecohort opgevolgd: duizendtal deelnemers (cohort geboren in 1972-1973)
• Nog steeds actueel (maar 6% drop-out tot nu toe), nog steeds meer dan 90% dat blijft
deelnemen (uitzonderlijk!)
• Verschillende tests voor verschillende ontwikkelingsdomeinen (fysiek, psychologisch, sociaal,
...)
• Meer dan duizend papers over geschreven
• Levenslang →Er kan onderzoek worden gedaan naar processen & mechanismen relevant in
ontwikkeling van problemen
- Niet-klinische bevolkingsgroep (om confounding met klinische steekproef te
vermijden, stoornis is nog niet aanwezig)
- Grote steekproef (nodig want sommige problemen laag prevalent)
- Veel factoren meten (bio-psycho-sociaal model, sommige zullen onverwacht
significant voorspellend zijn) en oog voor samenspel tussen factoren
- Focus op meerdere niveaus van analyse
Fundamenteel verschil tussen ontwikkelingspsychopathologische insteek en andere
vormen van onderzoek naar psychopathologie. Bij andere vormen ga je mensen
rekruteren die problematiek hebben en vervolgens vergelijken met een controlegroep:
onderzoek naar verschillen. Je rekruteert mensen die de problematiek al hebben → geen
zicht op welke factoren er al aanwezig waren voor de start van de problematiek die
voorspellen kunnen zijn. Dit kan wel bij de Dunedin Study.
• Dus unieke studie
- Volledig geboortecohort
- Zeer lange follow-up
- Extreem lage drop-out
• 1 cohort onderzocht dus geen zicht op cohorteffecten (te maken met deze specifieke
generatie)
• Onderzoeksvragen evolueren mee met de steekproef (bv. interesse in vroege aspecten van
veroudering → pas als onderzoeksgroep leeftijd van 40 bereikt, ontstaan deze
onderzoeksvragen)
• The Origins Of You: recent boek over de bevindingen van de studie
Thema 1: Het ontwikkelingspsychopathologisch referentiekader
= raamwerk waarrond alles gebouwd is
1.1 Thema 1a: Conceptueel kader
1.1.1 Definitie en historiek
"Developmental psychopathology is an evolving interdisciplinary scientific field that seeks to
elucidate the interplay among the biological, psychological, and social- contextual aspects of
normal and abnormal development across the life course" (Cicchetti, 2000)
,"Developmental psychopathology is the study of developmental processes that contribute to, or
protect against psychopathology" (Kerig, Ludlow & Wenar, 2012)
Brede focus:
o Zowel typische als atypische ontwikkeling
o Biologische, psychologische en sociaal-contextuele invloeden
o Risico verhogende en beschermende factoren
Daardoor noodzakelijkerwijze interdisciplinair
• Verschillende wetenschapsgebieden
• Verschillende theorieën binnen elk gebied
• ‘macroparadigma’
1.1.2 Basisprincipes
1.1.3 Kernconcepten
Historiek:
• Psychoanalytische school
→ eerste aandacht voor ontwikkelingspsychopathologie
• 1974 Achenbach: Developmental Psychopathology
→ Eerste gebruik van de term
→ Constructie van meetinstrumenten om PH in kaart te brengen
• 1984 Cicchetti: special issue Child Develoment
→ vader van ontwikkelingspsychopathologie
→ o.a. paper Sroufe & Rutter over het ‘domein’ van de ontwikkelingspsychopathologie
• 1989 tijdschrift Development and Psychopathology (Cichetti)
• 1990 Handbook of Develomental Psychopathology (Lewis & Miller)
→ 2000: 2e editie
• 1995 Develomental Psychology (1st ed.)
• 2006 Develomental Psychology (2nd ed.)
• 2016 Develomental Psychology (3rd ed.)
, • Rutter: “paus van de kinderpsychiatrie”. Heel belangrijke onderzoeker
Discipline is vrij jong. Betekent niet dat hiervoor geen aandacht was voor ontwikkelingsaspect
van psychopathologie.
1.1.2 Basisprincipes
1) Typische en atypische ontwikkeling in elkaars verlengde
Ondersteund door de vaststelling dat de meeste psychiatrische problematieken dimensioneel zijn.
Liggen in elkaars verlengde. Meeste psychiatrische problematieken zijn niet “wel of niet aanwezig”
(categroiaal). Eigenlijk eerder gradueel, continuüm, dimensioneel. In hulpverlening maken we
onderscheid tussen of iemand voldoet aan criteria van problematiek (nodig om te weten of er
ondersteuning, hulp, begeleiding nodig is). Beslissingen nodig of iemand bv. naar een bepaalde
school moet. Niet enkel belangrijk in welke mate symptomen aanwezig zijn maar ook de impact van
de eventueel aanwezige problematiek op de persoon zelf. We gebruiken categoriale aspecten
hiervoor. Maar dus eigenlijk eerder gradueel.
2) Continuïteit en discontinuïteit
Continuïteit verwachten we voor een stuk. Vaak een goed teken wanneer dingen blijven lopen zoals
ze nu lopen. Bij discontinuïteit worden we ongerust, gaan we ons vragen stellen.
Verschillende vormen van continuïteit:
1) “mean-level” continuïteit
o Gemiddeld niveau van een bepaalde trek of symptoom blijft gelijk over de tijd
o In sommige ontwikkelingsfasen ‘normatieve’ mean-level veranderingen
“mean-level” discontinuïteit: Als we in een ontwikkelingsperspectief kijken naar een bepaald
fenomeen zien we dat, over hele groep/bevolking genomen, er bepaalde periodes zijn
waarop het gemiddelde niveau waarop het voorkomt hoger ligt dan tijdens andere periodes.
Bv. Voor antisociaal gedrag: prevalentie in kindertijd niet zo heel hoog maar tijdens
adolescentie ineens een piek, daarna terug daling. Gemiddelde niveau van antisociaal gedrag
is niet continu, er is een duidelijke piek in adolescentie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelvanroy01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.
