Samenvatting
Samenvatting - Staatsrecht - geslaagd eerste zit
- Vak
- Staatsrecht
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
VOLLEDIGE samenvatting staatsrecht: voldoende om te slagen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 84 pagina's
Voorbeeld 4 van de 84 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
InhoudsopgaveI. Het grondplan .............................................................................................................................................. 6
Hoofdstuk 1. Overzicht van de staatsrechtelijke principes ................................................................................... 6
1.1 België is een grondwe0elijke staat ............................................................................................................. 6
1.2 België is een democra9e ............................................................................................................................. 6
1.3 België is een rechtstaat ............................................................................................................................... 6
1.4 België is gebaseerd op een scheiding der machten .................................................................................... 6
1.5 België̈ is een federaal systeem .................................................................................................................... 7
1.5.1 Sta9s9sche of klassieke benadering ..................................................................................................... 7
1.5.2 Dynamische benadering ....................................................................................................................... 7
1.5.3 Gelaagd bestuur.................................................................................................................................... 8
1.6 België̈ is een monarchie .............................................................................................................................. 8
1.7 België is een sociale welvaartstaat.............................................................................................................. 8
1.8 België is een duurzame staat ...................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 2. Overzicht van de staatsrechtelijke instellingen ............................................................................... 8
2.1 Het federale parlement (de Kamer en de Senaat) ...................................................................................... 8
2.1.1 Het tweekamerstelsel of bicameraal systeem ...................................................................................... 8
2.1.2 Func9es van het federale parlement .................................................................................................... 9
2.1.3 Werking van het federale parlement .................................................................................................. 12
2.2 De Koning .................................................................................................................................................. 13
2.2.1 De Koning als persoon ........................................................................................................................ 13
2.2.2 De Koning als instelling ....................................................................................................................... 13
2.3 De regering (de Koning en zijn ministers) ................................................................................................. 13
2.3.1 Samenstelling van de regering ............................................................................................................ 13
2.3.2 Func9es van de regering ..................................................................................................................... 14
2.3.3 Werking van de regering ..................................................................................................................... 16
2.3.4 Ontslag van de regering en van ministers ........................................................................................... 17
2.4 Het statuut van parlementsleden, ministers en staatssecretarissen ........................................................ 17
2.4.1 Onverenigbaarheden .......................................................................................................................... 17
2.4.2 Immuniteit .......................................................................................................................................... 17
2.4.3 Strafrechtelijke onschendbaarheid ..................................................................................................... 18
2.4.4 Poli9eke verantwoordelijkheid ........................................................................................................... 18
2.4.5 Burgerlijke aansprakelijkheid .............................................................................................................. 18
2.4.6 Vergoeding .......................................................................................................................................... 18
2.5 Rechtscolleges ........................................................................................................................................... 18
2.5.1 De rechterlijke macht en het recht op een behoorlijke rechtsbedeling.............................................. 19
2.5.2 Raad van State en administra9eve rechtscolleges .............................................................................. 20
2.5.3 Het Grondwe0elijk Hof ....................................................................................................................... 20
Hoofdstuk 3. Fundamentele rechten en vrijheden: beginselen .......................................................................... 21
3.1 Grondrechten in de Belgische grondwet van 1831 ................................................................................ 22
3.2. Categorieën van grondrechten ............................................................................................................. 22
3.3 Bronnen en beschermingsmechanismes ............................................................................................... 25
3.4 De werking van grondrechten................................................................................................................ 27
3.5 Misbruik van grondrechten .................................................................................................................... 29
3.6 Deroga9e van grondrechten .................................................................................................................. 29
1
,II. Het cons2tu2onalisme .............................................................................................................................. 30
Hoofdstuk 4. Bronnen van staatsmachten en burgerschapsmoddelen .............................................................. 30
4.1 Soevereiniteitsmodellen ........................................................................................................................... 30
4.1.1 Na9onale soevereiniteit...................................................................................................................... 30
4.1.2 Volkssoevereiniteit.............................................................................................................................. 31
4.1.3 Paritaire democra9e ........................................................................................................................... 31
4.2 Pluralis9sch of meerderheidsmodel ......................................................................................................... 31
4.3 Corpora9s9sch model ............................................................................................................................... 31
4.4 Toepassing op het referendum ................................................................................................................. 32
4.5 Toepassing op genderquota ...................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 5. Bronnen van grondweHelijk recht ................................................................................................. 33
5.1 De Grondwet ............................................................................................................................................. 33
5.2 Grondwe0elijke gewoonten en conven9es .............................................................................................. 34
5.3 Interna9onaal recht als bron van Belgisch grondwe0elijk recht............................................................... 35
Hoofdstuk 6. De verhouding tussen de Grondwet en het internaJonaal recht .................................................. 35
6.1 Het principe: de voorrang van het interna9onaal en suprana9onaal recht op de Grondwet ................... 35
6.2 Voorwaarde: de rechtma9ge aanslui9ng bij de interna9onale of suprana9onale rechtsorde ................. 35
6.3 Uitzondering op de voorrang van grondrechten ....................................................................................... 36
6.4 Beperkingen op de voorrang van het Europees recht vanuit een visie van grondwe0elijk pluralisme .... 36
Hoofdstuk 7. De handhaving van de Grondwet ................................................................................................. 36
7.1 Ontwikkelingen die de wet niet langer onschendbaar maken .................................................................. 36
7.2 Mandaat van het Grondwe0elijk Hof ....................................................................................................... 37
7.2.1 Voor toetsing vatbare handelingen..................................................................................................... 37
7.2.2 Niet voor toetsing vatbare handelingen ............................................................................................. 37
7.2.3 Toetsingsnormen ................................................................................................................................ 37
7.3 De poli9cal ques9ons doctrine ................................................................................................................. 37
7.4 Rechtszekerheid ........................................................................................................................................ 38
Hoofdstuk 8. Staatsnoodrecht ............................................................................................................................ 38
III. Democra2e .............................................................................................................................................. 39
Hoofdstuk 9. InsJtuJonele kenmerken van de Belgische representaJeve democraJe ..................................... 39
9.1 Het kiessysteem ........................................................................................................................................ 39
9.1.1 Ac9ef stemrecht: de stemgerech9gden .............................................................................................. 39
9.1.2 Passief stemrecht: de kandidaten ....................................................................................................... 40
9.1.3 Het kiessysteem .................................................................................................................................. 40
9.2 De verhoudingen tussen het parlement en de regering: het vertrouwensbeginsel ................................. 41
9.2.1 De vorming van de regering ................................................................................................................ 41
9.2.2 Controlemiddelen ............................................................................................................................... 42
9.2.3 Het verlies van vertrouwen ................................................................................................................. 42
9.2.4 Lopende zaken .................................................................................................................................... 43
Hoofdstuk 10. De inrichJng van de consensusdemocraJe ................................................................................. 43
10.1 Het federaal niveau ................................................................................................................................. 43
10.1.1 Het parlement................................................................................................................................... 43
10.1.2 De regering ....................................................................................................................................... 43
10.1.3 Het belang van de taalgroepen voor de wetgevingsprocedure ........................................................ 44
10.1.4 Implica9es in periodes van lopende zaken ....................................................................................... 44
10.2 De Brusselse instellingen ........................................................................................................................ 44
2
, 10.1.4 Implica9es in periodes van lopende zaken ....................................................................................... 45
10.2 De Brusselse instellingen ........................................................................................................................ 45
10.2.1 Het parlement................................................................................................................................... 45
10.2.2 De regering ....................................................................................................................................... 46
10.2.3 Het belang van de taalgroepen voor de besluitvormingsprocedure................................................. 46
Hoofdstuk 11. DemocraJsche grondrechten en de weerbare democraJe ......................................................... 46
11.1 Democra9sche grondrechten.................................................................................................................. 46
11.1.1 Het stemrecht ................................................................................................................................... 46
1.1.2 Het recht op vrije meningsui9ng ........................................................................................................ 47
11.1.3 Het recht van vergadering................................................................................................................. 48
11.1.4 Het recht van vereniging ................................................................................................................... 48
11.1.5 Sociaaleconomische grondrechten ................................................................................................... 48
11.2 De delega9e van wetgevende bevoegdheid ........................................................................................... 48
11.2.1 De legi9miteit van de wet en de rol van het parlement ................................................................... 48
11.2.2 Het legaliteitsbeginsel....................................................................................................................... 49
11.2.3 Delega9e van wetgevende bevoegdheid naar de Koning of de regering.......................................... 49
11.2.4 Delega9e van wetgevende bevoegdheid naar een minister ............................................................. 51
11.3 Het gelijkheidsbeginsel en de neutraliteit van de staat .......................................................................... 51
11.3.1 Het gelijkheid- en non-discrimina9ebeginsel ................................................................................... 51
11.3.2 De neutraliteit van de staat .............................................................................................................. 52
11.4 De weerbare democra9e ........................................................................................................................ 52
11.4.1 Algemeen .......................................................................................................................................... 52
11.4.2 De weerbare democra9e en poli9eke par9jen ................................................................................. 53
IV. De rechtstaat ................................................................................................................................................. 53
Hoofdstuk 12. De hiërarchie van de normen ...................................................................................................... 53
12.1 Hiërarchische verhoudingen ................................................................................................................... 53
12.1.1 Besluiten ........................................................................................................................................... 53
12.1.1 Formele we0en (federale we0en, decreten en ordonnan9es) ........................................................ 53
12.1.3 De Grondwet en interna9onaal recht ............................................................................................... 54
12.2 De hiërarchie van normen versus het democra9sch principe................................................................. 54
12.2.1 Binnen de interne rechtsorde ........................................................................................................... 54
12.2.2 Interna9onale verdragen .................................................................................................................. 54
12.2.3 Secundair Europees recht (richtlijnen en verordeningen) ................................................................ 54
Hoofdstuk 13. Het rechtszekerheidsbeginsel en de algemeenheid van de wet .................................................. 55
13.1 Het rechtszekerheidsbeginsel ................................................................................................................. 55
13.2 De algemeenheid van de wet.................................................................................................................. 55
13.2.1 Behoren formele we0en een algemene strekking te hebben? ........................................................ 56
13.2.2 Individuele we0en ............................................................................................................................ 56
Hoofdstuk 14. Rechtsbescherming: de rechterlijke toetsing van formele weHen............................................... 56
14.1 De ontwikkeling naar een systeem van rechterlijke toetsing van we0en in België................................. 56
14.1.1 Fase 1: art. 159 Gw. en de onschendbaarheid van de formele wet .................................................. 56
14.1.2 Fase 2: de onschendbaarheid geldt niet meer absoluut ................................................................... 56
14.1.3 Fase 3: een vorm van diffuse toetsing en verdere reflec9es over grondwe0elijke toetsing............. 57
14.1.4 Fase 4: oprich9ng van het Arbitragehof met beperkte bevoegdheden ............................................ 57
14.1.5 Van een Arbitragehof met beperkte bevoegdheden naar een volwaardig Grondwe0elijk Hof ....... 57
14.1.6 Het resultaat: een complex toetsingssysteem .................................................................................. 58
14.2 Democra9sche waarborgen in het systeem van rechterlijke toetsing van we0en.................................. 58
3
, 14.2.1 Verantwoording voor de rechterlijke toetsing van we0en: rechtstaat versus democra9e ............... 58
14.2.2 Democra9sche waarborgen in de inrich9ng van het Grondwe0elijk Hof ......................................... 58
14.2.3 De werking van het Grondwe0elijk Hof ............................................................................................ 59
14.2.4 Diffuse toetsing door gewone rechters............................................................................................. 59
14.3 Juridisch pluralisme................................................................................................................................. 59
14.3.1 Rechterlijke dialoog .......................................................................................................................... 59
14.3.2 Samenloop van grondrechten........................................................................................................... 60
V. Scheiding der machten .............................................................................................................................. 60
Hoofdstuk 15. De onaRankelijkheid en onparJjdigheid van de rechter ............................................................ 60
15.1 De onaiankelijkheid en onpar9jdigheid van de rechters in het Grondwe0elijk Hof ............................. 61
15.2 Controle op de rechterlijke macht .......................................................................................................... 61
15.3 De aansprakelijkheid van magistraten .................................................................................................... 61
Hoofdstuk 16. De aansprakelijkheid van de wetgever ....................................................................................... 62
Hoofdstuk 17. Rechterlijk acJvisme .................................................................................................................. 62
VI. Federalisme ............................................................................................................................................. 63
Hoofdstuk 18. De ontwikkeling van de Belgische eenheidsstaat naar een federaal systeem ............................ 63
18.1 De Belgische eenheidsstaat: een reac9e tegen de taalpoli9ek van Koning Willem I van het Verenigd
Koninkrijk der Nederlanden ............................................................................................................................ 63
18.2 Democra9sering en Vlaamse ontvoogding: naar taalwe0en en taalgebieden ....................................... 63
18.3 Naar een federale staat ........................................................................................................................... 63
18.4 De zes staatshervormingen ..................................................................................................................... 64
18.5 Chronologisch overzicht .......................................................................................................................... 64
18.6 Naar een nieuwe staatshervorming? ...................................................................................................... 64
Hoofdstuk 19. Basismodel en evoluJes: de enJteiten ........................................................................................ 64
19.1 Het basismodel: drie gemeenschappen en drie gewesten ..................................................................... 64
19.1.1 De gemeenschappen ........................................................................................................................ 64
19.1.2 De gewesten ..................................................................................................................................... 65
19.1.3 Symmetrie en asymmetrie in het basismodel .................................................................................. 65
19.2 Evolu9es in het basismodel: asymmetrische verschuivingen ................................................................. 66
Hoofdstuk 20. Basismodel en evoluJes: de instellingen ..................................................................................... 68
20.1.1 De deelstatelijke parlementen .......................................................................................................... 68
20.1.2 De deelstatelijke regeringen ............................................................................................................. 69
20.1.3 De samenhang tussen parlement en regering .................................................................................. 69
20.1.4 De Brusselse instellingen .................................................................................................................. 69
20.2 Evolu9es op basis van deelstatelijke grondwetgevende autonomie....................................................... 70
20.2.1 Subna9onale grondwetgevende autonomie in federale systemen: begrippen ................................ 70
20.2.2 De wenselijkheid van deelstatelijke grondwetgevende autonomie in België ................................... 71
20.2.3 Grondwetgevende autonomie in België ........................................................................................... 72
20.2.3 Het gebruik van grondwetgevende autonomie ................................................................................ 73
Hoofdstuk 21. Basismodel en evoluJes: de bevoegdheden................................................................................ 74
21.1 Lexicon van bevoegdheden ..................................................................................................................... 74
21.2 Basismodel: autonomie, nevenschikking en exclusiviteit ....................................................................... 74
21.2.1 Toegekende en residuaire bevoegdheden (restbevoegdheden) ....................................................... 74
21.2.2 De bevoegdheidsverdeling: het principe van exclusiviteit ................................................................ 74
21.3 Evolu9es naar een meer flexibele invulling van bevoegdheden ............................................................. 78
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mcrs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen