Inleiding.......................................................................................................................................................... 4
I. Begripsbepaling................................................................................................................................................. 4
1. Sleutelbegrippen ........................................................................................................................................... 4
II. Historisch overzicht en theorieën van strafrecht .............................................................................................. 5
1. Het strafrecht vanaf zijn oorsprong tem de eerste hel< van de 18de eeuw ................................................. 5
2. De humanitaire periode en de klassieke leer ................................................................................................ 5
3. Moderne periode .......................................................................................................................................... 6
III. Indeling van het strafrecht .............................................................................................................................. 7
1. Complementaire weGen ............................................................................................................................... 7
2. Bijzondere strafweGen .................................................................................................................................. 7
Hoofdstuk 1. De strafwet ................................................................................................................................ 7
I. Het legaliteitsbeginsel ....................................................................................................................................... 7
1. Begripsbepaling............................................................................................................................................. 7
2. Gevolgen ....................................................................................................................................................... 8
II. Toepassing van de strafwet ra>one temporis .................................................................................................. 9
1. Geldingsduur van de strafwet ....................................................................................................................... 9
2. Werking van de strafwet in de >jd ................................................................................................................... 9
a) De niet-terugwerkende kracht van de strafwet ............................................................................................ 9
III. Toepassing van de strafwet ra>one loci ........................................................................................................ 11
1. Grondbeginselen ......................................................................................................................................... 11
2. AOakening van het Belgische grondgebied ................................................................................................ 12
3. De locus deliciP ........................................................................................................................................... 12
4. Territorialiteitsprincipe ............................................................................................................................... 13
5. Extraterritorialiteitsprincipe........................................................................................................................ 13
IV. Toepassing van de strafwet ra>one personae ............................................................................................... 14
1. Algemene beschouwingen .......................................................................................................................... 14
Hoofdstuk 2. Het misdrijf .............................................................................................................................. 15
I. Begripsbepaling............................................................................................................................................... 15
1. Algemene beschouwingen .......................................................................................................................... 15
II. Het materieel bestanddeel van het misdrijf ................................................................................................... 16
1. Begripsbepaling........................................................................................................................................... 16
2. Handelingsmisdrijven of commissiedelicten ............................................................................................... 16
3. Verzuimsmisdrijven of omissiedelicten ....................................................................................................... 16
4. Handelingsmisdrijven door onthouding, commissiedelicten door omissie of oneigenlijk omissiedelict .... 16
III. Het moreel bestanddeel van het misdrijf ...................................................................................................... 17
1. Begripsbepaling........................................................................................................................................... 17
2. Opzet en schakeringen ................................................................................................................................ 17
3. Onachtzaamheid en schakeringen .............................................................................................................. 18
IV. WeHelijke indeling van misdrijven ................................................................................................................. 18
1
, V. Andere indelingen .......................................................................................................................................... 19
1. PoliPeke misdrijven ..................................................................................................................................... 19
2. Drukpersmisdrijven ..................................................................................................................................... 20
3. Aflopende en voortdurende misdrijven ...................................................................................................... 20
4. Enkelvoudige of voortgezeGe (of collecPeve) misdrijven ........................................................................... 21
5. Gewoontemisdrijven ................................................................................................................................... 21
6. Openbare en private misdrijven ................................................................................................................. 21
7. Eigen misdrijven .......................................................................................................................................... 21
8. Gemeenrechtelijke misdrijven .................................................................................................................... 21
9. Gedragsmisdrijven vs. gevolgsmisdrijven/resultaatsmisdrijven ................................................................. 21
VI. Verzwarende omstandigheden ..................................................................................................................... 22
VII. StraLare poging .......................................................................................................................................... 23
1. Iter criminis ................................................................................................................................................. 23
2. Bestanddelen van de straOare poging........................................................................................................ 23
3. Ondeugdelijke poging ................................................................................................................................. 24
4. Bestraffing van de poging............................................................................................................................ 25
VIII. Rechtvaardigingsgronden ........................................................................................................................... 25
1. Algemeen .................................................................................................................................................... 25
2. Gebod/toelaPng van de wet en bevel van de overheid .............................................................................. 25
3. We_ge verdediging (= noodweer) ............................................................................................................. 26
4. Noodtoestand ............................................................................................................................................. 28
b) Bijzonder geval van gebruik van geweld door dragers van openbare macht .............................................. 28
5. We_g verzet tegen misbruik door de overheid ......................................................................................... 28
Hoofdstuk 3. De dader .................................................................................................................................. 29
I. Schuldontheffingsgronden (= schulduitslui>ngsgronden) ............................................................................... 29
1. Overmacht (of dwang) ................................................................................................................................ 29
2. Dwaling (of onwetendheid) ........................................................................................................................ 30
II. Gronden van niet-toerekeningsvatbaarheid................................................................................................... 31
1. Algemeen .................................................................................................................................................... 31
2. Geestesgestoorden ..................................................................................................................................... 31
3. Minderjarigen ............................................................................................................................................. 33
III. Strafuitsluitende verschoningsgronden ......................................................................................................... 35
1. Algemeen .................................................................................................................................................... 35
2. Kenmerken .................................................................................................................................................. 35
3. De verschillende strafuitsluitende verschoningsgronden ........................................................................... 36
IV. Deelneming ................................................................................................................................................... 38
1. Algemeen .................................................................................................................................................... 38
2. Accessoriteit van de straOare deelneming ................................................................................................. 38
3. Voorwaarden van de straOare deelneming ................................................................................................ 38
4. WeGelijke deelnemingsvormen .................................................................................................................. 40
5. Bestraffing van deelneming ........................................................................................................................ 40
V. De rechtspersoon............................................................................................................................................ 41
1. Algemeen .................................................................................................................................................... 41
2. Toepassing raPone personae ...................................................................................................................... 41
3. Welke misdrijven? ....................................................................................................................................... 41
2
, 4. Cumul (en niet langer decumul) van straOaarheid bij samenlopende strafrechtelijke verantwoordelijkheid
van rechtspersonen en natuurlijke personen ................................................................................................. 41
Hoofdstuk 4. De straffen en andere gevolgen van het misdrijf ....................................................................... 41
I. Begripsbepaling straf ...................................................................................................................................... 41
1. DefiniPe....................................................................................................................................................... 41
2. Kenmerken .................................................................................................................................................. 42
3. Rechtsgevolgen ........................................................................................................................................... 43
4. Strafdoelen .................................................................................................................................................. 43
II. Indeling van de straffen .................................................................................................................................. 43
III. De straffen voor natuurlijke personen ........................................................................................................... 44
1. De hoofdstraffen ......................................................................................................................................... 44
2. De bijkomende straffen ............................................................................................................................... 47
IV. De straffen voor rechtspersonen ................................................................................................................... 50
1. Hoofdstraf ................................................................................................................................................... 50
2. Bijkomende straffen .................................................................................................................................... 50
3. Specifiek bestraffingsmechanisme voor bepaalde publiekrechtelijke personen ........................................ 50
V. StraYoeme>ng ............................................................................................................................................... 50
1. De strafverminderende verschoningsgronden............................................................................................ 51
2. Verzachtende omstandigheden .................................................................................................................. 52
3. Herhaling ..................................................................................................................................................... 53
4. De samenloop ............................................................................................................................................. 55
5. De modaliteiten van de bestraffing: (probaPe)opschorPng en (probaPe)uitstel ........................................ 57
VI. Tenuitvoerlegging van straffen ..................................................................................................................... 59
1. Algemeen .................................................................................................................................................... 59
2. De uitvoering van vrijheidsberovende straffen ........................................................................................... 60
3. Uitvoering van de geldboete en verbeurdverklaring .................................................................................. 61
VII. Verval van het recht tot uitvoering van de straffen en/of tenietgaan van veroordelingen .......................... 61
1. Uitvoering ................................................................................................................................................... 61
2. Dood van de veroordeelde.......................................................................................................................... 62
3. AmnesPe ..................................................................................................................................................... 62
4. Herstel in eer en in rechte ........................................................................................................................... 62
5. Uitwissing .................................................................................................................................................... 62
6. Genade ........................................................................................................................................................ 62
7. Verjaring ...................................................................................................................................................... 62
8. Herziening ................................................................................................................................................... 63
9. Procedure tot heropening van de rechtspleging in strafzaken na veroordelend arrest van het EHRM (art.
441bis-ocPes Sv) ............................................................................................................................................. 63
VII. De burgerlijke gevolgen van het misdrijf ...................................................................................................... 63
1. Gemeenschappelijke regels ........................................................................................................................ 63
2. Teruggave .................................................................................................................................................... 64
3. Schadevergoeding ....................................................................................................................................... 64
4. Gerechtskosten ........................................................................................................................................... 64
a) Misdrijf
Overkoepelende term: handeling beschreven in wet en waaraan straf is gekoppeld.
Van laag naar hoog:
– Overtreding: (meestal) politierechtbank
– Wanbedrijf: correctionele rechtbank
– Misdaden: Assisen
Verjaring van straffen zijn verschillend, rechtbank is verschillend en dus afhankelijk van de categorie
b) Strafrechtelijke sanctie
Strafrechtelijke sanctie ≠ straf
– Ook maatregelen (bv internering)
– Ook reacties in het Vlaamse jeugddeliquentierecht (= maatregelen + sancties)
– Ook punitieve sancties in de zin van artikel 6 EVRM (“Criminal charge”
– Ook bestraffingsmodaliteiten
Kwalificatie zoeken voor gedraging is noodzakelijk om strafmaat te bepalen. Juridische vertaling van gedragingen die voor
vervolging zorgen.
In rechtspraak van het Europees Hof blijkt dat er rekening gehouden moet worden met de aard van de overtreding om zo de aard
en/of de zwaarte van de sanctie te bepalen.
c) Dader
De persoon die de gedraging heeft gesteld.
Er bestaat geen strafrechtelijke verantwoordelijkheid voor andermans daad. Civielrechtelijk kunnen ouders wel aansprakelijk
worden gesteld voor schade door hun minderjarige kind.
Dader kan een natuurlijk persoon, of en rechtspersoon (sinds 1999) zijn.
d) Kenmerken van strafrecht
Sanctierecht
– Sanctie opgelegd door rechter
– Non bis in idem-beginsel: je kan niet 2 keer voor hetzelfde feit vervolgd worden. Als je al eens vervolgd bent geweest
(vervolgd of vrijgesproken) dan kan je niet voor ditzelfde feit nogmaals berecht worden.
o Belet dat iemand strafrechtelijk vervolgd wordt nadat hij een bestuurlijke geldboete heeft betaald van
strafrechtelijke aard wanneer beide misdrijven identiek zijn
o Dit is niet strijdig volgens het EHRM, wanneer:
§ Voldoende samenhang in tijd en inhoud tussen de procedures
§ Procedures moeten complementair zijn en moeten derhalve andere doelen dienen en andere
aspecten van het gedrag sanctioneren
§ Het moet voorzienbaar zijn dat het gedrag kan leiden tot verschillende procedures
§ Bij de strafoplegging moet voldoende rekening worden gehouden met eerder opgelegde sancties
§ Procedures dienen zodanig te zijn ingericht dat dubbele bewijsgaring wordt voorkomen door
samenwerking tussen de verschillende instanties
o Een dubbele sanctionering of vervolging voor dezelfde feiten is volgens het Hof mogelijk wanneer:
§ Bij wet is ingesteld
§ De wezenlijke inhoud van de rechten en vrijheden van het Handvest eerbiedigt
§ Beantwoordt aan de doelstellingen van algemeen belang of aan de eisen van de bescherming van
rechten en vrijheden van anderen
§ Noodzakelijk is
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mcrs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,36. Je zit daarna nergens aan vast.