100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Microbiologie deel theorie €7,99   In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
  4.  
  5. Agro-en Biotechnologie
  6.  
  7. Microbiologie (V3A545)

Samenvatting

Samenvatting Microbiologie deel theorie

1 beoordeling
 68 keer bekeken  1 keer verkocht

Dit is een samenvatting van de cursus microbiologie. Deze samenvatting omvat enkel de theorie. Dit vak wordt gegeven in het eerste semester van de opleiding Agro - en biotechnologie.

Laatste update van het document: 4 jaar geleden

Voorbeeld 10 van de 108  pagina's

Document informatie

  • 18 maart 2020
  • 21 maart 2020
  • 108
  • 2019/2020
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (4)

1  beoordeling

review-writer-avatar

Door: sellegallet • 2 jaar geleden

Verkoper

avatar-seller
matissem

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

SAMENVATTING MICROBIOLOGIE (THEORIE)

INHOUD

Hoofdstuk 1: Historiek ............................................................................................................................. 6
1. Geschiedenis van microbiologie .................................................................................................. 6
1.1 Eerste microscopen ................................................................................................................. 6
1.2 Theorie van ‘Generatio spontanea’ .......................................................................................... 7
‘Germ theory of disease....................................................................................................................... 8
1.3 Verdere ontwikkelingen in microbiologie ................................................................................ 9
Hoofdstuk 2: Microscopie ...................................................................................................................... 10
A) Gewone lichtmicroscoop ............................................................................................................... 10
Belangrijkste verschillen elektronenmicroscoop t.o.v. lichtmicroscoop ............................................ 11
Hoofdstuk 3: Wereld van de micro-organismen .................................................................................... 11
1. Prokaryoot versus Eukaryoot ..................................................................................................... 11
Structurele verschillen tussen prokaryoot en eukaryoot .................................................................... 11
Vijf rijken van Whittaker .................................................................................................................... 13
Basis voor de indeling voor levende wezens binnen 5 rijkensysteem................................................ 15
Drie domeinsysteem van Woese in 6 rijken opgedeeld ..................................................................... 16
1) Bacteria .................................................................................................................................. 16
2) Archaea .................................................................................................................................. 16
3) Virussen ................................................................................................................................. 17
4) Schimmels .............................................................................................................................. 17
5) Gisten..................................................................................................................................... 17
6) Protophyta ............................................................................................................................. 17
7) Protozoa................................................................................................................................. 18
Hoofdstuk 4: Belang van micro-organismen .......................................................................................... 18
1. Microbiële flora ......................................................................................................................... 18
2. Belang micro-organismen bij voedselbereiding ......................................................................... 19
3. Afbraak van afval ....................................................................................................................... 19
4. Micro-organismen in de natuur ................................................................................................. 20
4) Micro-organismen in landbouw, tuinbouw en groensector ...................................................... 22
5. Industriële productie metabolieten ........................................................................................... 23
6. Micro-organismen in moderne biotechnologie ......................................................................... 24
Hoofdstuk 5: Bacterien .......................................................................................................................... 25

,Externe morfologie (Waar of niet – waar vragen examen) ............................................................... 25
1. Vorm van bacteriën ............................................................................................................... 25
2. Beweeglijkheid bacteriën ........................................................................................................... 27
2.1 Flagellen ............................................................................................................................. 27
2.2 Voortbeweging .................................................................................................................. 28
2.3 Taxis (examen) ................................................................................................................... 29
3. Interne morfologie bacterie ....................................................................................................... 30
3.1 Algemene bouw bacterie ................................................................................................... 30
3.2 Pili en fimbrae .......................................................................................................................... 31
3.2 Glycocalyx .......................................................................................................................... 31
3.3 Granules............................................................................................................................. 32
3.4 Gasvesikels ......................................................................................................................... 32
3.5 DNA .................................................................................................................................... 32
3.6 Ribosomen ......................................................................................................................... 33
3.7 Cytoplasma ........................................................................................................................ 33
3.8 Cytoplasmatisch membraan .............................................................................................. 33
4. Opbouw cytoplasmatisch membraan ........................................................................................ 34
4.1 Functie cytoplasmatisch membraan .................................................................................. 35
5. Celwand ..................................................................................................................................... 35
5.1 Opbouw Gram positieve celwand ...................................................................................... 35
5.2 Opbouw gram negatieve celwand ..................................................................................... 37
Celwand Gram + bacterie .................................................................................................................. 38
Celwand Gram – bacterie .................................................................................................................. 39
Opbouw LPS-molecule ....................................................................................................................... 39
5.3 Gramkleuring ..................................................................................................................... 40
5.4 Functies celwand ............................................................................................................... 40
5.5 Protoplasten ...................................................................................................................... 41
6. Endosporen................................................................................................................................ 41
6.1 Kenmerken endosporen .................................................................................................... 41
Endosporevormden bacteriën: ...................................................................................................... 42
Plaats van endosporen in de cel ........................................................................................................ 42
Endosporen als biologisch terreurwapen: ..................................................................................... 43
6.2 Opbouw endospore ........................................................................................................... 43
Sporekernmembraan ..................................................................................................................... 43
Cortex ............................................................................................................................................ 43
Sporemantel .................................................................................................................................. 43

, Exosporium .................................................................................................................................... 43
7. Bacteriële reproductie ............................................................................................................... 44
7.1 Groeivereisten bacterie ......................................................................................................... 44
7.1.1 Temperatuur .................................................................................................................. 44
7.1.2 Zuurstofgehalte.............................................................................................................. 45
7.1.3 Zuurtegraad ................................................................................................................... 46
7.1.4 Osmotische waarde .............................................................................................................. 46
7.1.5 Druk ...................................................................................................................................... 46
7.2 Energie en koolstofbron ........................................................................................................ 47
Chemotrofe bacterie...................................................................................................................... 48
7.3 Voedingsstoffen ..................................................................................................................... 49
7.4 Bacterieel reproductieproces ................................................................................................ 49
Binaire deling= tweedelige deling (examenvraag) ......................................................................... 49
7.5 Groeikinetiek in discontinu cultuur (‘batch’ cultuur) ............................................................. 50
7.6 Groeikinetiek in een continue cultuur (chemostaat) ............................................................. 51
8. Bestrijding van bacteriën ............................................................................................................... 51
8.1 Pathogene bacteriën.............................................................................................................. 51
Exotoxines kunnen adhv manier van werken ingedeeld worden in: .............................................. 53
Pathogene bacterie................................................................................................................................ 54
8.2 Voedsel bedervende bacteriën .............................................................................................. 54
9. Beperking van groei van bacteriën ................................................................................................ 55
9.1 Lage temperatuurmethodes .................................................................................................. 55
9.2 Droogmethodes ..................................................................................................................... 56
9.3 Verzuring :.............................................................................................................................. 56
9.4 Gas – vacuümverpakking ....................................................................................................... 56
10. Bestrijdingsmiddelen ................................................................................................................. 57
A) Hitte ....................................................................................................................................... 57
Bestraling ........................................................................................................................................... 58
Toepassing filtratietechniek ........................................................................................................... 59
Chemische reagentia ......................................................................................................................... 61
Chemotherapeutica ........................................................................................................................... 62
Foliumzuursynthese........................................................................................................................... 62
Antibiotica.......................................................................................................................................... 63
Antibiogram ....................................................................................................................................... 64
Mogelijk examenvraag: bespreek antibiogram .............................................................................. 65
11. Antibacteriële drugresistentie (Wat zijn mogelijke resistenties? Examen) ............................ 66

, Verschillende resistentiemechanismen: (Examen) ....................................................................... 66
Ontstaan antibacteriële resistentie ................................................................................................... 67
Experiment van Griffith...................................................................................................................... 68
Conjugatie (mogelijke examenvraag) ................................................................................................ 68
Conjugatie van Hfr-cel naar F- (Mogelijke examenvraag) .................................................................. 69
Proces van conjugatie waarbij chromosomaal DNA wordt overgedragen ..................................... 69
Het ontstaan van F’-cel ...................................................................................................................... 71
Transductie ........................................................................................................................................ 72
Probiotische reiniging ........................................................................................................................ 72
Classificatie bacteriën ........................................................................................................................ 72
Moleculaire analyses ......................................................................................................................... 73
Hoofdstuk 7: Gisten ............................................................................................................................... 73
1. Levenscyclus van Gist..................................................................................................................... 74
1.1 Ongeslachtelijke vermenigvuldiging ...................................................................................... 74
1.2 Geslachtelijke voortplanting .................................................................................................. 74
1.3 Levenscyclus Saccharomyces cerevisiae ................................................................................ 74
1.4 Toepassingen van gist ............................................................................................................ 75
1.5 Aerobe en anaerobe ademhaling .......................................................................................... 76
1.6 Gebruik van gist in bakkerijwereld ......................................................................................... 76
1.7 Gebruik van gist bij wijn en bierproductie ............................................................................. 76
Pathogene gisten ............................................................................................................................... 77
Hoofdstuk 8: Schimmels ........................................................................................................................ 77
Levensvormen van schimmels ........................................................................................................... 77
Algemeen ziekteverloop .................................................................................................................... 78
Morfologie van de schimmel ............................................................................................................. 79
Levenscyclus van een schimmel (Plaatjeszwam) ............................................................................... 79
Vermenigvuldiging schimmels ............................................................................................................... 80
A) Ongeslachtelijke vermenigvuldiging .......................................................................................... 80
Ongunstige omstandigheden ......................................................................................................... 83
Geslachtelijke voortplanting .................................................................................................................. 84
Ontstaan van ascosporen (zie aparte pagina) .................................................................................... 88
Ontstaan basidiosporen zie apart blad .............................................................................................. 90
Oomyceten ........................................................................................................................................ 91
Zygomyceten ..................................................................................................................................... 93
Levenscyclus Rhizopus stolonifer zie apart blad ............................................................................ 94
Ascomyceten ..................................................................................................................................... 95

, Eigenschappen Claviceps purpurea (moederkoren) .......................................................................... 95
Levenscyclus Claviceps purpurea (moederkoren) Geslachtelijk ....................................................... 96
Ongeslachtelijk............................................................................................................................... 96
Basidiomyceten ................................................................................................................................. 97
Vertegenwoordigers basidiomyceten ............................................................................................ 97
Deuteromyceten ................................................................................................................................ 98
Hoofdstuk 9: Vaccinatie ......................................................................................................................... 99
Werking immuunsysteem .................................................................................................................. 99
Immuunsysteem 2 belangrijke onderverdelingen ......................................................................... 99
Aspecifiek immuunsysteem bij planten ........................................................................................... 100
Samenhang specifiek en aspecifiek immuunsysteem ...................................................................... 102
Werking specifiek immuunsysteem ................................................................................................. 102
Antigenen .................................................................................................................................... 102
Antilichaam .................................................................................................................................. 103
Principe van vaccinatie .................................................................................................................... 104
Soorten vaccins ................................................................................................................................ 105
Antigene variatie .............................................................................................................................. 106
Actieve en passieve immuniteit ....................................................................................................... 106
Vaccinatie bij landbouwdieren ........................................................................................................ 108
Afslachten versus vaccineren ....................................................................................................... 108

, HOOFDSTUK 1: HISTORIEK

• Microbiologie afkomstig van het Grieks
o ‘Logos’ = leer
o ‘bios’ = kleine leven
• Micro-organisme = alles wat in essentie leeft en uitsluitend met een microscoop of
elektronenmicroscoop te zien is.
• Wereld van micro-organismen omvat:
o Archaea
o Virussen
o Bacterien
o Schimmels
o Gisten
o Microscopische wieren en dieren
o Ook macroscopische paddenstoelen : zijn het vruchtlichaam van een ondergronds
levend micro-organisme
• Microbiologie= de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van de bouw en
levensverrichtingen van micro-organismen.


1. GESCHIEDENIS VAN MICROBIOLOGIE



1.1 EERSTE MICROSCOPEN

- Microbiologie: vrij recente wetenschap
o Ontstaan: te danken aan de ontwikkeling van microscoop
- Microscoop= een instrument waarmee micro-organismen die vanwege afmetingen niet met
blote oog waarneembaar zijn.
- Antoine van Leeuwenhoek : ontdekte voor het eerst micro-organismen met behulp van
één-lensmicroscoop
o Onderzocht water uit beken, moerassen en meren en noemde de waargenomen
micro-organismen: ‘animalcules’
- Robert Hooke was de eerste die de cellulaire structuur van kurk heeft waargenomen via een
twee-lenzensysteem

, 1.2 THEORIE VAN ‘GENERATIO SPONTANEA’


Theorie van spontane generatie (generatio spontanea)
= Levend materiaal gaat dood, maar de levenskrachten zouden niet verdwijnen. Dood materiaal zou
spontaan levend kunnen worden en zich daarna voortplanten.


Experiment van Needham

1) Vulde een kolf met vloeistof (vleesnat, urine, aftreksel hooi) waarin de condities voor
micro-organismen gunstig zijn
2) Eventueel aanwezige micro-organismen te doden, vloeistof opgekookt. Vloeistof is steriel
Steriel = vrij van micro-organismen
3) Om besmetting van buitenaf te voorkomen, kolf afgesloten met een kurk
4) Na enige tijd troebeling waargenomen
5) Na microscopische beschouwing micro-organismen waargenomen
➔ Bewijs geleverd dat micro-organismen uit dood materiaal ontstaan



Louis Pasteur : Grondlegger van de microbiologie
-> Via zwanehalsexperiment

Experiment van Pasteur (zwanehalsexperiment)

1) Vulde een kolf met een vloeistof waarin groei micro-organismen mogelijk is
2) Verhitte de kolf om aanwezige micro-organismen te doden en zette de kolf gedurende een
tijdje weg
➔ Geen geforceerde luchtcirculatie : dan zullen micro-organismen in het laagste deel van de
hals van de kolf achterblijven en vloeistof is dan niet besmet.
➔ De kolf bleef helder
3) De zwanehals werd afgebroken en de kolf werd na enige tijd troebel door dat micro-
organismen uit de lucht in de vloeistof konden vallen

➔ Pasteur heeft via zwanehalsexperiment aangetoond dat micro-organismen uit de lucht de
vloeistof in de kolf (vruchtensap, vleesbouillon), maar ook de vloeistof terzelfdertijd
bederven of vergisten tot alcohol
➔ Verband gelegd tussen chemische omzettingen en micro-organismen

,‘GERM THEORY OF DISEASE

LOUIS PASTEUR VERMOEDDE DAT MICRO-ORGANISME DE SMETSTOF (=ZIEKTEKIEM)
KUNNEN ZIJN EN DE OORZAAK VAN ZIEKTE BIJ MENS EN DIER

MICRO-ORGANISMEN KUNNEN HET VOEDSEL ‘ZIEK MAKEN’ (BEDERVEN)

ZIEKMAKENDE THEORIE VAN PASTEUR

SEMMELWEIS ONTDEKTE DAT KRAAMVROUWKOORTS WE RD VEROORZAAKT DOOR
BESMETTING VAN BACTERIËN DOOR SLECHTE HYGIËNE ALS GEVOLG

HET IS DOOR HET WERK VAN ROBERT KOCH DAT ER EEN VERBAND KON GELEGD
WORDEN TUSSEN ZIEKMAKENDE MICRO-ORGANISMEN EN DE ZIEKTE

KOCH ONDERZOCHT: ANTHRAX (MILTVUUR) VEROORZAAKT DOOR BACTERIE BACILLICUS
ANTHRACIS

DE BACTERIE IS STEEDS AANWEZIG IN HET BLOED VAN BESMETTE DIEREN

NAM BLOED VAN HET BESMETTE DIER EN SPOOT HET IN EEN LEVENDE MUIS

DE MUIS ONTWIKKELDE DE ZIEKTE EN STIERF

DEED DIT VOOR EEN TWEEDE MAAL EN OOK DE TYPISCHE ZIEKTESYMPTOMEN KWAMEN
TERUG

KOCH FORMULEERDE VOLGENDE CRITERIA OM EEN CAUSAAL VERBAND TE LEGGEN
TUSSEN EEN ZIEKTE EN ZIEKMAKENDE MICRO -ORGANISMEN

POSTULATEN VAN KOCH:

POSTULAAT 1: HET MICRO-ORGANISME MOET STEEDS AANWEZIG ZIJN IN DIEREN DIE
AAN DE ZIEKTE LIJDEN EN MOGEN NIET TERUG GEVONDEN WORDEN IN LEVENDE
DIEREN.

POSTULAAT 2: HET MICRO-ORGANISME MOET NA ISOLATIE UIT EEN ZIEK DIER IN
REINCULTUUR KUNNEN WORDEN GEKWEEKT (= EEN KWEEK WAAR ALLEEN DIT
ORGANISME VOORKOMT)

POSTULAAT 3: HET MICRO-ORGANISME UIT DE REINCULTUUR MOET NA TOEDIENING
AAN GEZONDE DIEREN DE TYPISCHE ZIEKTESYMPTOMEN VEROORZAKEN.

POSTULAAT 4: HET MICRO-ORGANISME MOET VERVOLGENS UIT HET ZIEKGEMAAKTE
DIER KUNNEN WORDEN GEÏSOLEERD EN TERUG I N REINCULTUUR KUNNEN WORDEN
GEKWEEKT. HET MICRO-ORGANISME MOET HIERBIJ IDENTISCH ZIJN AAN HET MICRO -
ORGANISME DAT WERD GEÏSOLEERD UIT HET ORIGINEEL

POSTULAAT = EEN THEORETISCH ONBEWIJSBARE STELLING, NOODZAKELIJK OM
BEPAALDE FEITEN TE KUNNEN BEGRIJPEN M.A.W. EEN VOOROPGESTELDE ONBEWEZEN
STELLING

, 1.3 Verdere ontwikkelingen in microbiologie

• Doel medische biologie : infectieziekten en de verspreiding daarvan te bestrijden.
• Twee belangrijke ontwikkelingen:
o Vaccinatie
o Penicilline
• Jenner en Pasteur pionierswerk verricht
o Door immuniteit op te wekken door moedwillige besmetting via verzwakte
exemplaren konden mens en dier beschermd worden (immuun na infectie)
• Antibiotica = stoffen die bacteriën konden doden of hun groei remmen
o Eerste antibiotica: Penicilline ontdekt door Alexander Fleming (1929)
• Ontdekking van virussen en via elektronenmicroscoop konden ze waargenomen worden.
• Onderzoek naar algemene biologische eigenschappen:
o Opbouw
o Levenswijze
o Vermenigvuldiging
o Metabolisme (=stofwisseling. Het geheel aan chemische reacties in een organisme
waaronder processen die materiaal afbreken naast processen die materiaal
opbouwen)

, HOOFDSTUK 2: MICROSCOPIE


A) GEWONE LICHTMICROSCOOP

- Microscoop= een instrument waarmee micro-organismen die vanwege afmetingen niet met
blote oog waarneembaar zijn.
- Eerste microscoop: één-lensmicroscoop door Antoine van Leeuwenhoek
- Samengestelde microscopen: lichtmicroscopen uitgerust met meerdere lenzen

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper matissem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 76799 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€7,99  1x  verkocht
  • (1)
  Kopen