Deborah Saunders
INLEIDING TOT TRAUMATOLOGIE EN PATHOLOGIE VH BEWEGINGSSTELSEL
PATHOLOGIE
- Ongevallen → TRAUMATOLOGIE
- Veroudering → DEGENERATIEVE AANDOENINGEN
- Inflammatoire en metabole afwijkingen → REUMATOLOGIE
- Tumoren, infectie
BOT
- Gespecialiseerd bindweefsel
- Structuur :
o 80% : Cortex of compacta : dens -10% porositeit
o 20%: Trabeculair of cancelleus bot – 50-90% porositeit
- Cortex en trabeculair bot hebben dezelfde samenstelling maar zijn structureel anders geordend
Knie en heup breder door trabeculair bot in epifyse:
1) Krachtverdeling → lagere drukken door verbreed oppervlak (P = F/Opp)
2) Krachten op kraakbeen minimaal houden vb. osteofyten om oppervlak te verbreden
3) Elasticiteit: trabeculair bot kan vervormen
Beenmerg
- Bron van beencellen
- BV vh merg zeer belangrijk voor bloedcirculatie in bot
- Afwijkingen in merg kunnen bot en periost beïnvoeden
Botstructuur
- Invloed op elasticiteit en compressiestrekte
- Diafyse
o Dek, dens tubulair corticaal bot
o Biedt weerstand tegen torsie en plooien
- Epifyse/Metafyse
o Been is breder
o Dunne cortex
o Prominent trabeculair bot laat vervorming en demping toe
Gewricht
- Versnellingsbak → bij lopen transmissie van de kracht van de motor (spieren) naar de grond
- Ligamenten: beweging toelaten en beperken
Passieve mobilisatie
- Congruentie
- Ligamenten
Dynamische stabilisatie
- Ligamenten (receptoren)
1
, Deborah Saunders
- Spieren (actoren)
➔ Proprioceptie!
FRACTUUR
Indeling
- Volgens inwendige kracht
o Low energy/High energy impact
- Klinisch
o Groenhout fractuur
▪ Bij kinderen
▪ Continuïteit tussen beide fragmenten vaak ten dele bewaard via het dikke en elastische
periost.
▪ Intrinsiek vrij stabiel
▪ Vaak sterke hoekstand → meestal te corrigeren via manipulatie (conservatief meestal
beter bij kinderen dan operatie)
o Fissuur
▪ Onderbrekingen in continuïteit bot zonder enige verplaatsing.
▪ Erg goed contact tussen de breukvlakken
o Volledige fractuur
▪ Verplaatsing van fragmenten
o Multifragmentaire fractuur
▪ Bij hoogenergetische impact
▪ Vaak bij ouderen met osteoporose
o Stressfractuur
▪ Bot repetitief overmatig belast.
▪ Eenmalig inwerkende kracht niet groot genoeg om bot te breken maar repetitieve
karakter overstijgt draagkracht bot → structureel falen en botafbraak
▪ Oorzaken:
• Plotse toename activiteitsniveau (‘start to run’ bij mensen met overgewicht)
• Biomechanische afwijkingen
• Bij extreme belasting (militaire trainingen, ultraloop).
▪ Meestal in de femurhals, de tibia en de tweede metatarsaal
o Impactiefractuur
▪ In zone cancelleuze, trabeculair bot (metafysaire regio).
▪ Continuïteit bot verbroken maar beide fragmenten vervormd geïmpacteerd, relatief
beperkte verplaatsing
▪ Kunnen een zekere residuele stabiliteit vertonen vb. femurhalsfractuur
- In relatie met omliggende weefsels
o Gesloten fracturen
▪ Huid intact
▪ Geen verbinding met buitenwereld
o Open fractuur
▪ Van binnen naar buiten (vb. bot) of van buiten naar binnen
2
, Deborah Saunders
▪Gustilo classificatie
• Graad I: < 1cm huidwonde
• Graad II: >1cm, < 10cm
• Graad III: >10cm
o Primair te sluiten
o Niet te sluiten
o + vasculaire verwikkeling
o Verwikkelde fractuur
▪ Bloedvaten
▪ Zenuwen
▪ Inwendige organen
o Pathologische fractuur
▪ Tumoren (primair, metastasen)
- Volgens morfologie
o Diafysair
Dwars Schuin Spiraal Comminutie (dr osteoporose, high energy impact)
o Meta-epifysair
▪ Intra-articulaire fracturen
• T-, Y-fractuur
• Relatie met gewrichtsoppervlak
Diagnose
- Anamnese
o Algemeen kader
o Leeftijd vb bij kinderen meer supracondylair humerus, voorarm, enkel; ouderen meer heup
o High/low velocity
- Klinische symptomen
o Abnormale stand, pijn, abnormale beweeglijkheid, crepitatie, functio laesa – onmogelijke
steunname, zwelling, ecchymose, lokale drukpijn
- Beeldvorming
o Röntgenopnames
▪ Voorachterwaarts, lateraal, ¾
▪ Gewricht caudaal en craniaal op RX!
o Echografie weinig toegevoegde waarde
o CT-scan bij intra-articulaire fracturen
Fractuurheling en behandeling
- Fasering
3
, Deborah Saunders
o Bot capaciteit om ad integrum te genezen
o Inflammatie (dag 0-7)
▪ Hematoom
▪ Bot- en periostnecrose
▪ Cytokine release
• VD, hyperemie, PMN
▪ Pluripotente mesenchymale cellen dringen binnen en vormen granulatieweefsel
▪ Osteoclasten verwijderen dood bot
o Zachte callus (granulatieweefsel) (w2-4)
o Harde callus (echte botvorming) (m2-3)
o Remodellering
Principes van behandeling
- Beperk zwelling door rust, hoogstand, ijs, NSAID
- Reductie verplaatste fractuur
o Manipulatie, meestal onder narcose (closed treatment of common fractures)
o Tractie
o Open chirurgische reductie
- Immobilisatie
o Tractie
Voordelen Nadelen
- Geen risico op infectie fractuurzone - Langdurig bedlegerig
- In acute fase, in afwachting behandeling (doorligwonden, longembool)
- Vooral bij kinderen (femurfracturen) → - Minder controle op uiteindelijke
ook vaak intra-medullaire pin! stand
- Bij niet- of weinig verplaatste
acetabulumfracturen
o Gipsverband
▪ In acute fase altijd open gips!
▪ Bij afname zwelling gesloten gips
Voordelen Nadelen
- Behoud vascularisatie bot - Langdurig immobilisatie (DVT)
- Afwezigheid littekens - Ontoereikende controle van behoud
- Afwezigheid risico op infectie repositie
- Immobilisatie gewrichten (stijfheid)
o Interne fixatie: pinnen, schroeven, mergnagels, platen
Plaat en schroeffixatie Fixatie met mergnagel of intramedullaire pin
Fractuur wordt open benaderd → reductie Fractuur doorgaans gesloten → pin
fractuur → fixatie opgeschoven va craniaal of caudaal in
mergkanaal → stabilisatie
Meest rigide Meer dynamische fixatie
Vooral rond gewrichten (peri-articulair) en Vaak gebruikt voor lange beenderen (tibia,
intra-articulair + voorarm → precieze fixatie femur) → translatie mag nog
nodig, op mm nauwkeurig!
Nadelen: Voordelen:
- Verstoorde bloedvoorziening - Minder infectierisico
4