Dit is een samenvatting van DEEL III (Normen en hun samenhang) van het vak Algemene rechtsleer. De samenvatting is gemaakt met makkelijke zinnen, gemakkelijke definities en geen moeilijke woorden. Ik heb mij gebaseerd op het boek genaamd Algemene rechtsleer: Inleiding tot de rechtstheorie van Frede...
167. Het recht wordt bekeken als maatschappelijk fenomeen met
kenmerken, functies en finaliteiten.
Elke samenleving heeft normen, van informeel (moraal, etiquette) tot
formeel (wettelijke regels).
De tekst onderzoekt wat een rechtsnorm is, waaruit die bestaat en hoe
normen zich tot elkaar verhouden: zijn ze los of vormen ze een
systematisch geheel?
TITEL I. WAT IS EEN (RECHTS)NORM?
HOOFDSTUK 1. DESCRIPTIEVE VS. PRESCRIPTIEVE NORMEN
168. Recht ordent de maatschappij via descriptieve (beschrijvende) of
prescriptieve (voorschrijvende) normen.
Descriptieve normen beschrijven feiten of natuurwetten (zoals Newtons
traagheidswet).
Prescriptieve normen schrijven gedrag voor.
Het woord 'normaal' verwijst naar beide: wat gebruikelijk is (descriptief) of
wat hoort (prescriptief).
169. Descriptieve normen beschrijven onveranderlijke feiten of
wetmatigheden (bijv. natuurwetten). Ze kunnen niet veranderd,
overtreden of afgedwongen worden. Ze zijn waar of onwaar, afhankelijk
van of ze overeenkomen met de werkelijkheid. Hun betekenis is
onafhankelijk van menselijke afspraken.
170. Prescriptieve normen zijn veranderlijk, kunnen overtreden worden
en hangen af van menselijke afspraken.
Ze beschrijven geen feiten, maar sociale of institutionele realiteiten, zoals
wetten, eigendom of geld, die bestaan omdat mensen erin geloven.
Recht is ook een menselijke creatie, afhankelijk van conventies, en kan in
verschillende vormen en functies bestaan. Er is een onderscheid tussen de
inhoud van een norm (gedragsvoorschrift) en de manier waarop die wordt
uitgedrukt (bijv. in tekst of contract).
171. Descriptieve en prescriptieve normen zijn verschillend, maar hebben
ook raakvlakken.
In sommige samenlevingen wordt het veranderlijke karakter van
prescriptieve normen niet erkend, en recht wordt dan gezien als
vastgelegde, onveranderlijke geboden.
,Beide soorten normen zijn mensenwerk: descriptieve normen beschrijven
feiten, maar worden door mensen opgesteld, net als prescriptieve normen
die via taal worden gecommuniceerd. In de praktijk worden beide soorten
normen vaak samen toegepast.
̶ Twee benaderingen op recht:
• Prescriptieve normen centraal in Regelgeoriënteerde
benadering (RB)
• Descriptieve normen centraal in Gedragsgeoriënteerde
benadering (GB)
̶ RB Ziet recht als een sociaal feit
• ‘Recht’ =
̶ Creatie van mensen doordat zij bepaalde normen
erkennen als te volgen maatstaven voor gedrag
̶ Geen erkenning, geen ‘recht’
• Getuigt van: Intern- of deelnemersperspectief:
̶ ‘Deelnemer’, want jij erkent zelf bepaalde regel door die
toe te passen of te suggereren, bijv. aan rechter of in
een bijdrage
̶ “Volgens het Belgische recht [moet persoon X bedrag Y
aan belastingen betalen]”
• Wat kunnen mensen als ‘recht’ erkennen?
̶ Alles
̶ Geen beperkingen aan menselijke creativiteit in dit
verband
̶ “Law can be anything […] legal officials and/or people
conventionally recognize” (Brian Tamanaha)
̶ Opgepast: niet omdat in theorie alles mogelijk is, dat in
praktijk alles ook effectief telt als recht
̶ GB Ziet recht als empirisch feit
• Omdat: persoon die zich uitspreekt over recht, zelf GEEN deel
neemt aan die groepserkenning
• Enkel: herkenning van wat anderen als recht lijken te erkennen
via hun gedrag dus ‘empirisch feit’
• Extern-perspectief: als observator
, I. BELANG VAN DN IN RB
̶ Basis van PN niet altijd ‘nieuwe’ ideeën die uit het niets ontstaan
• Hoe we dingen doen, soms (vaak?) = hoe we dingen zouden
willen doen
• “De normatieve kracht van het feitelijke’ (~die Normative
Kraft des Faktischen)
• Gedraging met enige regelmaat als basis van PN
• M.a.w. een PN gebaseerd op een DN
̶ Voorbeeld uit dagelijks leven: stilte tijdens een college
• Heel praktisch
• En ook wenselijk naar de toekomst toe
̶ Verschijningsvorm in het recht: de gewoonte als rechtsbron
II. BELANG VAN PN IN GB
̶ Worden geschreven en ongeschreven PN genegeerd in GB van
recht?
̶ Nuance nodig: eigenlijk twee stromingen
• Extreem extern perspectief:
§ Recht = zuiver empirisch feit
§ Opzet: zuivere beschrijving van wat mensen gebruikelijk
doen
§ Bijv. stoppen voor rood licht
• Kritiek van Hart (zie Ufora: optioneel) op extreme visie:
§ Onterecht negeren dat verkeerslicht ook (normatieve)
aansporing om te stoppen is
§ Geschreven en ongeschreven PN inspireren ook gedrag
̶ Nuance nodig: eigenlijk twee stromingen
• …
• Daarom ook gematigd extern perspectief:
§ Recht = empirisch feit EN sociaal feit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper justinegeeroms. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
