Samenvatting cursus: Inleiding in de criminologie
Inhoudstafel
Deel 1: Wat is criminaliteit en wat is criminologie?.............................................................................10
H1: Criminologie als een huis met vele kamers...................................................................................10
1. Het materiele voorwerp van de criminologie: criminaliteit?........................................................10
1.1 ‘Criminaliteit’ in wezen betwist?............................................................................................10
1.2 De legalistische definitie van criminaliteit, de beperkingen ervan, en de constructivistische
reacties erop................................................................................................................................10
1.3 Alternatieve defnities en concepten......................................................................................11
2. Het formele voorwerp van de criminologie.................................................................................11
2. De criminologie als zelfstandige discipline?.................................................................................12
H2: Inleiding tot de wetenschapsfilosofie............................................................................................12
1. Assumpties over kennis................................................................................................................12
1.1 Ontologie...............................................................................................................................12
1.2 Epistemologie........................................................................................................................14
1.3 Methodologie........................................................................................................................15
2 Paradigmata in de criminologie.....................................................................................................15
2.1 Positivisme.............................................................................................................................16
2.2 Constructivisme.....................................................................................................................16
2.3 Realisme.................................................................................................................................16
2.4 Conclusie................................................................................................................................16
Deel 1 Criminaliteitsvormen en de mediarepresentatie ervan............................................................17
H3: Gegevensbronnen voor criminologen...........................................................................................17
1. Historische achtergond................................................................................................................17
2 Officiele criminaliteitscijfers..........................................................................................................18
2.1 Officiele criminaliteitscijfers in Belgie....................................................................................18
2.2 Officiele criminaliteitscijfers in internationale context...........................................................19
2.3 Sterktes en beperkingen van Officiele Criminaliteitscijfers....................................................19
3 Onderzoek bij daders: Zelfrapportagestudies...............................................................................20
3.1 Algemeen geldende bevindingen voor de criminologie afkomstig uit zelfrapportages..........21
3.2 Sterktes en beperkingen van zelfrapportages........................................................................21
4 Onderzoek naar slachtofferschap: slachtofferenquetes................................................................22
4.1 De veiligheidsmonitor............................................................................................................22
4.2 De internationale Crime Victimization Survey (ICVS).............................................................22
4.3 Sterktes en beperkingen van slachtofferenquetes.................................................................23
1
, 4.4 De resultaten van de Belgische Veiligheidsmonitor omtrent veiligheid.................................23
4.5 Pijnpunten bij het onderzoek rond onveiligheidsgevoelens...................................................23
5 Besluit...........................................................................................................................................24
H4: Veelvoorkomende criminaliteit.....................................................................................................25
1. What’s in a name.........................................................................................................................25
2. Hoe drukken we het voorkomen van criminologische feiten uit? Enkele kernbegrippen.............26
1. Recente cijfers en trends met een focus op België.......................................................................27
3.1 Eigendomscriminaliteit..........................................................................................................27
3.2 Persoonscriminaliteit.............................................................................................................28
3.3 Het speciale geval van moord en doodslag............................................................................29
3.4 Jeugddelinquentie..................................................................................................................30
4. The bigger picture: Internationale en historische trends.............................................................32
4.1 Daling van geweldscriminaliteit over de eeuwen...................................................................32
4.2 De ‘crime drop’.......................................................................................................................33
4.3 Hoe verhoudt België zich ten opzichte van andere landen?..................................................34
5. Conclusie......................................................................................................................................34
H5: Georganiseerde misdaad...............................................................................................................34
Samenvatting...................................................................................................................................34
1. Georganiseerde misdaad: een betwistconcept............................................................................35
2 Maffia-achtige organisaties...........................................................................................................36
3. Illegale markten/activiteiten en hun actoren...............................................................................36
4. Besluit..........................................................................................................................................37
H6: Criminaliteit en de media..............................................................................................................39
1. Frequentie en beelden van de criminaliteit in de media..............................................................40
1.1 De frequentie, representaties en vertekeningen van criminaliteit in het tv-nieuws...............40
1.2 De frequentie, representaties en vertekeningen van criminaliteit in populaire cultuur.........41
1.3 Patronen in de karakteristieken van de weergegeven criminalitiet in media-inhoud algemeen
.....................................................................................................................................................41
2. De oorzaken van mediarepresentaties van criminaliteit..............................................................42
2.1 Benaderingen in de berichtgeving van criminaliteitsnieuws..................................................42
2.2 Nieuwswaardigheid................................................................................................................43
2.3 Andere elementen van belang bij nieuwsselectie..................................................................44
2.4 Agendasetting en framing......................................................................................................44
3. De gevolgen van mediarepresentaties van criminaliteit..............................................................44
3.1 Is de media criminogeen?......................................................................................................44
3.2 Gerbner’s cultivatietheorie en -effecten................................................................................44
2
, 3.3 Moral panics..........................................................................................................................46
3.4 Onveiligheidsgevoelens ten gevolge van mediarepresentaties van criminaliteit...................46
4. Besluit..........................................................................................................................................47
Deel 2: Criminologisch onderzoek.......................................................................................................47
H7: Eigenaardigheden van het criminologisch onderzoek...................................................................47
1. Verborgen populaties...................................................................................................................47
2. Dark number en pakkans.............................................................................................................47
3. Scheve verdeling van criminaliteit................................................................................................48
H8: Kenmerken van het positivistisch criminologisch onderzoek.........................................................48
Inleiding...........................................................................................................................................48
1. Empirisch kennen.........................................................................................................................48
2. Determinisme..............................................................................................................................48
3. Reductionisme.............................................................................................................................49
4. Wetenschap als het gebruik van de wetenschappelijke methode...............................................50
5. Wetenschap als een onderneming gegrond in theorie................................................................50
H9: Kwantitatief onderzoek.................................................................................................................51
1. Het onderzoeksjargon van kwantificerend onderzoek: een voorbeeld uitgewerkt......................51
1.1 Een voorbeeldartikel: Nijboer (1969).....................................................................................51
1.2 Toepassing onderzoeksjargon op het artikel..........................................................................51
2. De hoofdbegrippen van het kwantificerend onderzoek...............................................................52
2.1 De probleemstelling gedefinieerd..........................................................................................52
2.2 Soorten onderzoeksvragen....................................................................................................52
2.3 Theorie, concepten en variabelen..........................................................................................53
2.4 Kwantitatieve dataverzameling..............................................................................................54
2.5 Kwaliteitscriteria: Betrouwbaarheid en validiteit...................................................................54
H10: De kwalitatieve onderzoeksbenadering in de criminologie.........................................................55
Inleiding...........................................................................................................................................55
1. Datacollectie en -analyse.............................................................................................................55
Belangrijke dataverzamelingsmethoden..........................................................................................55
1.1 Datacollectie..........................................................................................................................55
1.2 Kwalitatieve databronnen......................................................................................................56
1.3 Data-analyse..........................................................................................................................57
2. Kwalitatieve onderzoeksmethoden..............................................................................................57
2.1 Het biografisch onderzoek.....................................................................................................57
2.2 Het fenomenologisch onderzoek...........................................................................................57
3
, 2.3 Grounded theory...................................................................................................................57
2.4 Etnografisch onderzoek..........................................................................................................58
2.5 De casestudy (gevalsstudie)...................................................................................................58
2.6 Actie-onderzoek.....................................................................................................................58
3. Verschillen met kwantitatief onderzoek.......................................................................................58
3.1 Verschillen in ontologie en epistomologie.............................................................................59
3.2 Verschillen in waardenkeuzes en onderzoeksobjecten ???....................................................59
3.3 Verschillen in methodologische benadering, kwaliteitscriteria en eindproducten???...........59
H11: De klassieke school......................................................................................................................60
1. Historische en filosofische achtergronden van het klassieke denken...........................................60
1.1 Sociaal contract denken.........................................................................................................60
1.4 Utilitarisme............................................................................................................................61
1.5 Epistemologische benaderingen............................................................................................61
2. Beccaria en zijn Dei delitti e delle pene........................................................................................61
2.1 Filosofische uitgangspunten van Beccaria’s werk...................................................................61
2.2 De rol van de wetgever en rechters volgens Beccaria............................................................61
2.3 Beccaria’s beginselen van het strafrecht................................................................................61
2.4 Beccaria’s voorstellingen rond preventie...............................................................................62
3. Bentham en het Panopticonmodel..............................................................................................62
4. Evaluatie van Beccaria’s en Bentham’s werk................................................................................62
H12: Het ontstaan van het criminologisch positivisme en de eerste ontwikkeling van de criminologie
.............................................................................................................................................................62
Inleiding: Wat is het (criminologische) positivisme?........................................................................62
1. Historische aanledingen tot het ontstaan van het positivistisch paradigma................................63
1.1 Industriële revolutie...............................................................................................................63
1.2 Wetenschappelijke ontwikkelingen........................................................................................63
1.3 De eerste empirische onderzoeken........................................................................................64
2. Lombroso en de Italiaanse school: bio-antropologische oorzaken van criminaliteit....................64
2.1 Cesare Lombroso en zijn theorie van de geboren misdadiger................................................64
2.2 Lombroso’s verdere ontwikkelingen van zijn theorie.............................................................64
2.3 Lombroso’s beleidsaanbevelingen.........................................................................................65
2.4 Evaluatie van Lombroso’s oeuvre...........................................................................................65
2.5 Lombroso’s Italiaanse medestanders: Ferri en Garofalo........................................................65
3. De Franse ‘school’: sociologische oorzaken van criminaliteit.......................................................66
3.1 Alexandre Lacassagne............................................................................................................66
3.2 Gabriel Tarde..........................................................................................................................66
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iseleisje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.