Thema 2: doorgeven van DNA tijdens celdelingen
1. Verschillende soorten celdelingen
® Mitose: aanmaak nieuwe somatische cellen [lichaamscellen]
® 2n 2X 2n
® Diploïde moedercel 2 diploïde dochtercellen
® Meiose: vorming gameten
® 2n 2X 2n
® Diploïde moedercel 2 haploïde dochtercellen
® Haploïde sporen [n] bij fungi, mossen en varens
® Miljarden cellen: allemaal gelijk: cellen vernieuwd?: moeder
en dochtercellen moeten gelijk zijn want alle info moet ter
beschikking zijn.
Eicel en zaadcel: hebben maar elk 23 chromosomen: 1 van
elk homoloog paar
Mitose kunnen vergelijken met meiose!
Net voor de celdeling: chromatine netwerk zet zich om in
chromosomen: eindigt met 46 chromosomen met 2 armen,
chromosomen verplaatsen zich naar het evenaars vlak.
46 naar 23: chromatiden worden uit elkaar getrokken
2. Mitose
2.1. Mitose als onderdeel van de celcyclus
® Celcyclus
® Interfase
® Mitose [celkerndeling]
® Profase: chromosomen gaan zich
orienteren, kernmembraan verdwijnt, heel
de ruimte van cel kan benut worden,
centriolenpaar liggen aan tegengestelde
kanten [polen], chromosomen gaan naar het
evenaarsvlak door kinetochoren
® Metafase: chromosomen orienteren zich
zodat ze gesplitst kunnen worden
® Anafase: chromosomen worden gesplitst
doordat de kinetochoren loslaten
® Telofase: cel begint te delen [chromosomen
worden terug chromatine], chromosomen
liggen aan de polen, midden in de cel
ontstaat een contraction ring.
® Cytokinese [cytoplasmadeling]
® Duur verschilt volgens organisme en celtype
2.2. Voorbereiding op mitose: interfase
® Tijd tussen 2 celdelingen: cel is in delingsrust
2.2.1. G1-periode [G = ‘gap’]
® Toename celvolume door toename cytoplasma
® Aanmaak van proteïnen en nucleotiden
® In de kern: chromatinevezels
2.2.2. S-periode [syntheseperiode]
® DNA-replicatie [thema 1]
2.2.3. G2-periode
® Controle en reparatie van nieuwe DNA
® Bij grote DNA-schade: apoptose * kanker
® Aanmaken
® extra histonen
® extra membraanmateriaal
® Verdubbeling centriolenpaar
2.2.4. Cellen die de celcyclus verlaten
® Cellen die niet meer delen zijn in G0-periode
® Bv. de meeste neuronen vanaf de geboorte
® Sommige cellen kunnen uit G0-periode terugkeren naar
G1-periode: bv. bepaalde lymfocyten
, 2.3. Verloop van mitose en cytokinese in een dierlijke cel
® Mitose: kerndeling in 4 fasen
® Cytokinese: verdeling van cytoplasma
® Vorming van 2 asterfiguren [= microtubuli: stervormig
opgebouwd rond centriolenpaar] door verdubbeling v/h
centriolenpaar
2.3.1. Profase
® Chromatinedraden spiraliseren tot chromosomen
® Vorming spoelfiguur
® kinetochore microtubuli
® niet-kinetochoren
® Kernmembraan en nucleoli verdwijnen
® Kinetochore microtubuli
(trekdraden) hechten vast aan het PF
centromeer
® Centromeer bezit 2 kinetochoren
2.3.2. Metafase PF
® Chromosomen zijn nu maximaal
gecondenseerd
® Gebonden aan trekdraden
(kinetochore microtubuli) bevinden
chromosomen zich in evenaarsvlak
tussen beide polen
2.3.3. Anafase
® Trekdraden worden korter
® Zusterchromatiden worden
gescheiden thv. centromeer
® Enkelvoudige chromosomen worden
naar de polen van de cel getrokken
2.3.4. Telofase
® Spoelfiguur verdwijnt MF
® Chromosomen despiraliseren en
decondenseren en evolueren naar
chromatinevezels
® Nieuwe kernmembranen en nucleoli
2.3.5. Cytokinese in een dierlijke cel
® Insnoering van de cel door ring van actine- en myosinefilamenten
® 2 dochtercellen
® Telofase is moeilijk uit elkaar te halen met
AF
cytokinese
o Cytokinese = alles is afgewerkt maar cellen
hangen nog aan elkaar
o Telofase = sommige chromosomen moeten
nog terug naar chromatine
TF
CK
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lpsummaries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,48. Je zit daarna nergens aan vast.