Samenvatting
Samenvatting Les 4: De teleologie van Aristoteles
- Vak
- Filosofie
- Instelling
- Hogeschool Gent (HoGent)
Les 4: De teleologie van Aristoteles
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Les 4: De teleologie van Aristoteles4.1 Situering
Enkele citaten:
“De natuur doet niets zonder doel”
“De mens is een politiek/sociaal dier”
Aristoteles
voeten stevig op de grond en handpalm naar beneden
houdt de “Ethica” vast
Achtergrond:
ziet het levenslicht in ° 384 Vch in Stageira (vader was arts)
advies van orakel (plaats om raad te vragen vanuit het ‘hogere’),
dat hij filosofie moet gaan studeren
leerling in academie van Plato, krijgt bijnaam ‘de lezer’
eigen school: lyceum
leraar van Alexander de Grote
Aristoteles bleef de bron van ‘wetenschappelijke’ kennis tot
Renaissance
stierf in ballingschap in 323
4.2 Hilomorfisme: De vorm zit ‘in’ de dingen
4.2.1 De vorm in de dingen
Verband tussen vorm (eidos/morphe) en stof/materie (hule)?
De vorm zit IN de dingen (en niet er “boven” bij Plato’s Vormen-wereld)
Entelechie: er zit een stuwende kracht (een soort een inwendige vorm) in elk ding/wezen dat
ervoor zorgt dat het ding/wezen ‘streeft’ naar zijn ver-vol-making (volledig worden)
4.2.2 De teleologische visie: entelechie
Teleologische visie:
Telos = doel (let op: teleologie verschilt van theologie!)
Een systeem van met elkaar verweven oorzaken en doelen
Alles streeft ernaar haar inherente doel te bereiken
De Vorm is datgene wat het ding “wil” realiseren/bereiken
-Vb. doel van een steen…
-Vb. doel van een zaadje…
Binnen zijn doelenleer/teleologie fungeert het doel van elk object of wezen als een soort van
trekkende kracht
Entelechie: het principe waarin alles streeft naar een te realiseren doel
Verschil tussen dingen die tot dezelfde soort behoren heeft te maken met weerstand (van materie)
Het redelijke deel van de mens valt uiteen in techné of praktisch geweten, onderverdeeld in poèsis
en praxis en theoria of zuiver theoretisch weten
, Alle dingen en processen zijn terug te voeren tot 4 oorzaken waarzonder iets niet kan bestaan:
(noodzakelijke voorwaarden)
(1) materiële oorzaak: verwijst naar het materiaal waaruit iets is gemaakt (waaruit?)
-Vb. bakstenen van een huis
(2) bewegende oorzaak: verwijst naar diegene die het maakt, in gang houdt of aandrijft
(actie, door wie of wat?)
-Vb. de bouwvakkers aan een huis
(3) formele oorzaak: het plan of het ontwerp van iets (inherente vorm van dingen) (vorm, plan?)
-Vb. het plan van een huis
(4) doeloorzaak (eindoorzaak): het eigenlijke (finale) doel waarvoor iets is gemaakt (bedoeling)
(waartoe, waarvoor, waarom?)
-Vb. onderdak, bescherming van een huis
Uiteindelijk is alles terug te voeren tot een eerste oorzaak. Deze oorzaak noemt ‘Onbewogen
Beweger’ of God
4.2.3 Trapsgewijze opbouw van de natuur
Systematiek: ladder van het leven en diverse zielen
Levensloze dingen (zuivere stof)
=Het specifieke aan levenloze dingen is dat ze niet uit zichzelf kunnen veranderen. (zuivere stof). Hun
inherente doel is rust: hun vorm blijft gelijk. (Zo streeft een steen ernaar om stil te liggen)
Levende wezens
=kunnen uit zichzelf veranderen
Planten (vegetatieve ziel): gericht op voeding
Dieren (dierenziel/affectieve ziel): zorgt voor voortbeweging, verbonden met zintuigen en
begeerte
Mensen
=naast een dierenziel bezit hij ook over een Rede. De mens beschikt over een aantal kenmerken van
dieren, maar verschilt er toch van. Hij kan beroep doen op Rede. (rationeel wezen)
Passieve mensenziel (techne/praktische kennis): het waarnemen en omvormen van de
werkelijkheid. Wereld leren kennen door te kijken en dingen te maken.
2 soorten praktijk: poièsis (vervaardigen van iets met een duidelijk bepaald doel, waarbij de
activiteit stopt als het doel is bereikt) en praxis (handelen zonder extern doel, het doel ligt in de
handeling zelf)
Actieve mensenziel (theoria): biedt ons de mogelijkheid om na te denken over en inzicht te
krijgen in de werkelijkheid (maakt ons een onderzoeker), plezier van het weten, ‘weten om te
weten’
Onbewogen beweger (pure vorm)
=datgene wat alles wat bestaat in beweging zet, zuivere vorm en zowel begin als einddoel van alles.
Het verlangende streven van alles naar haar bron
Mensenziel: het vermogen tot kennis
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Focus op de essentie
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yentllambrecht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69252 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen