,Heffingssystematiek
Aanslagbelastingen en aangiftebelastingen
Voorbeelden van aanslagbelastingen:
• Inkomstenbelasting;
• Vennootschapsbelasting;
• Schenk- en erfbelasting.
Voorbeelden van aangiftebelastingen:
• Loonbelasting;
• Omzetbelasting;
• Dividend- en bronbelasting;
• Overdrachtsbelasting;
• Verhuurderheffing.
Artikelen omtrent de heffingssystematiek staan met name opgenomen in de Algemene wet inzake
rijksbelastingen (AWR). In art. 6 AWR is de aangifteplicht opgenomen uitnodiging. Deze uitnodiging
is echter eigenlijk een verplichting. Op het moment dat de belastinginspecteur besluit een
aangiftebiljet uit te reiken, dan ben je verplicht om die in te dienen (art. 8 AWR). Ook moet aan die
verplichting invulling worden gegeven op de manier die de inspecteur voorschrijft.
Kenmerkend voor een aanslagbelasting is dat het de inspecteur is die de belasting vaststelt. Het
initiatief ligt dus bij de inspecteur. Dit blijkt ook uit art. 6 lid 1 AWR. Bij een aangiftebelasting wordt
meer initiatief verwacht van de belastingplichtige/inhoudingsplichtige. Hierbij kan niet worden
volstaan met het insturen van een aangifte, maar zal je ook zelf het verschuldigde bedrag moeten
uitrekenen en tijdig moeten betalen. Doe je dat niet, kunnen er boetes volgen en een
naheffingsaanslag.
Het verschil tussen een aanslag- en aangiftebelasting is dus dat er bij aanslagbelastingen alleen een
aangifteverplichting is. Daarna gaat de inspecteur aan het werk en hij stelt de aanslag vast. Bij
aangiftebelastingen ligt de bal bij de belastingplichtigen en moet je zelf actief de belasting uitrekenen
en betalen.
Het verschil tussen aanslag- en aangiftebelastingen is van belang voor de mogelijkheden die de
inspecteur heeft om op die belastingen terug te komen. Bij een aanslagbelasting moet de inspecteur
aan strenge eisen voldoen om terug te kunnen komen op een door hem vastgestelde aanslag. Dit komt
omdat de inspecteur geacht wordt goed zijn werk te doen. Hij kan alleen terugkomen op de aanslag
(navorderen) als er nieuwe feiten zijn of als de belastingplichtige bewust feiten heeft achtergehouden.
Bij aangiftebelastingen is de enige voorwaarde voor de inspecteur om na te mogen heffen, dat de
inspecteur aannemelijk maakt dat er te weinig belasting is geheven. Hier wordt dus niet de eis gesteld
dat de inspecteur over een nieuw feit moet beschikken.
Wat kun je doen als je van mening bent dat je niet belastingplichtig bent? Geen aangifte indienen is
onverstandig. In dat geval zou de inspecteur in het ergste geval zelf een aanslag vaststellen. Dit heeft
enorme consequenties voor de bewijslastverdeling omkering en verzwaring. Als je toch denkt niet
belastingplichtig te zijn, kun je een nihilaangifte/nulaangifte doen. Volgens de Hoge Raad is er ook nog
een andere optie, namelijk dat je het aangiftebiljet terugstuurt, maar met een begeleidende brief
waarin je aangeeft dat je niet belastingplichtig bent en waarom. Je moet dus een gemotiveerd
standpunt innemen. Je kunt beslist niet zomaar een aangifte naast je neer leggen, want dan krijg je
met sancties te maken, zoals boetes en een ongunstige bewijslastverdeling.
2
, Aangifteplicht
Verplichting tot indienen aangifte
Art. 7 en 8 AWR geven meer invulling aan de aangifteverplichting. Art. 7 AWR bepaalt dat de inspecteur
in de uitnodiging opgave kan verlangen van bepaalde gegevens. In art. 8 AWR staat de verplichting tot
het indienen van aangifte opgenomen. Je bent daarbij als belastingplichtige gehouden om de in de
uitnodiging gevraagde gegevens duidelijk, stellig en zonder voorbehoud aan de inspecteur toe te
sturen. Dit moet op de wijze die de inspecteur kiest.
In art. 6 t/m 8 AWR worden er geen inhoudelijke vereisten gesteld. Er staat wel dat je duidelijk, stellig
en zonder voorbehoud aangifte moet doen, maar er staat niet dat de aangifte juist moet zijn. De reden
hiervoor is dat er verderop in de AWR boetebepalingen zijn opgenomen en zelfs van bepalingen van
strafrecht, waarin staat dat wanneer je een onjuiste of onvolledige aangifte doet, er sancties gelden.
Indirect blijkt hieruit dus dat je ook een juiste aangifte moet doen.
Aangiftetermijn
In art. 9 AWR staat de termijn voor het doen van aangifte. Deze termijn wordt genoemd in de
uitnodiging tot het doen van aangifte. De termijn kan op verzoek van de belastingplichtige verlengd
worden (art. 9 lid 2 AWR). Hiervan wordt veel gebruik gemaakt door belastingconsulenten. Dit heeft
gevolgen voor de termijn van de inspecteur om de aanslag vast te stellen wordt ook verlengd.
Stel dat je niet op tijd aangifte doet, zonder om verlenging te hebben gevraagd, schrijft de wet voor
dat de inspecteur eerst een aanmaning moet sturen. Zonder de aanmaning, kan de inspecteur geen
verzuimboete opleggen of ambtshalve een aanslag vaststellen (art. 9 lid 3 AWR). Als de verplichting na
de aanmaning nog niet wordt nageleefd, loop je een groot risico dat de inspecteur jou een boete oplegt
of tot omkering en verzwaring van de bewijslast overgaat. Belangrijk is dat zonder uitnodiging en
aanmaning tot het doen van aangifte, is omkering en verzwaring van de bewijslast niet mogelijk.
Wat moet je doen als de inspecteur niet overgaat tot het doen van een uitnodiging, terwijl je als
belastingplichtige weet dat je wel belasting verschuldigd bent? In art. 2 en 3 Uitvoeringsregeling AWR
zijn daar regels voor gegeven. Bij een aanslagbelasting mag je tot zes maanden na afloop van het jaar
wachten of de inspecteur in actie komt (art. 2 lid 1 Uitvoeringsregeling AWR). Als hij dat niet doet,
moet je zelf binnen twee weken na het verstrijken van die zes maanden aan de bel trekken (art. 2 lid
4 Uitvoeringsregeling AWR). Je verzoekt de inspecteur tot uitnodiging tot het doen van aangifte. Op
het niet naleven van deze verplichting, staat een afzonderlijke boete (art. 67a lid 1 AWR). Je hoeft geen
verzoek in te dienen wanneer je redelijkerwijs mag aannemen dat er geen belasting meer verschuldigd
is. Voor de aangiftebelasting is de verplichting nog strikter. Hier geldt dat je vóór het uiterste tijdstip
waarop betaald moet worden, om uitreiking van het aangiftebiljet moet hebben verzocht (art. 3 lid 1
Uitvoeringsregeling AWR). Dit komt omdat de aangifte in die gevallen eigenlijk vooral een
betalingsspecificatie is.
Een spontane aangifte is het doen van aangifte zonder dat de inspecteur je heeft uitgenodigd. Het
opleggen van een boete en omkering en verzwaring van de bewijslast kunnen moeilijk worden
toegepast op een spontane aangifte. De Hoge Raad zegt hier namelijk over dat op het moment dat je
niet verplicht was om aangifte te doen, omdat er nog geen uitnodiging lag, er ook geen aanmaning kan
worden verzonden, want er was geen termijn gesteld. De wetgever vindt dit onwenselijk. In het
Belastingplan is voorgesteld dit te veranderen art. 9 lid 4 AWR. Dit artikel zorgt voor een
gelijkschakeling van aangiften die spontaan worden gedaan, met aangiften die op uitnodiging zijn
gedaan. De inspecteur kan voortaan ook bij spontane aangiften een verzuimboete opleggen of een
bewijssanctie toepassen. De regeling van spontane aangifte werkt alleen als je op de voorgeschreven
manier aangifte hebt gedaan.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tax-student. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.