Psychiatrie AJ 24-25 Prof. Audenaert
Inhoudsopgave
1. Psycho)sche stoornissen (Schizofrenie) ...................................................................................... 1
1.1. Symptomen ......................................................................................................................... 1
1.2. Ziektebeelden in psycho6sche stoornissen................................................................................ 4
1.3. Ziektebeloop ....................................................................................................................... 5
1.4. Epidemiologische gegevens ................................................................................................... 6
1.5. E6ologie van schizofrenie...................................................................................................... 6
1.6. Behandeling ........................................................................................................................ 6
1.6.1. Medicamenteuze behandeling ....................................................................................... 6
1.6.2. Psycho-educa:e ........................................................................................................... 7
1.6.3. Psychotherapie ............................................................................................................. 7
1.6.4. Rehabilita:e ................................................................................................................. 7
2. Depressieve stoornissen .......................................................................................................... 8
2.1. Symptomen ......................................................................................................................... 8
2.2. Ziektebeelden in depressieve stoornissen ................................................................................. 8
2.3. Epidemiologie .....................................................................................................................10
2.4. E6ologie van depressieve stoornis ..........................................................................................10
2.5. Ziektebeloop .......................................................................................................................10
2.6. Behandeling .......................................................................................................................11
2.6.1. Psycho-educa:e ......................................................................................................... 11
2.6.2. Medicamenteuze behandeling ..................................................................................... 11
2.6.3. Niet-farmacologische neurobiologische behandeling ....................................................... 12
3. Bipolaire stoornissen .............................................................................................................. 13
3.1. Symptomen ........................................................................................................................13
3.2. Ziektebeelden in bipolaire stoornissen ....................................................................................14
3.3. Epidemiologie .....................................................................................................................14
3.4. Ziektebeloop .......................................................................................................................14
3.5. E6ologie van bipolaire stoornissen .........................................................................................15
3.6. Behandeling .......................................................................................................................15
3.6.1. Medicamenteuze behandeling ..................................................................................... 15
3.6.2. Psycho-educa:e ......................................................................................................... 16
4. Angststoornissen ................................................................................................................... 17
4.1. Classifica6e van angststoornissen .........................................................................................17
4.2. E6ologie van angststoornissen ..............................................................................................20
4.3. Behandeling .......................................................................................................................21
4.3.1. Psycho-educa:e en pyschotherapie .............................................................................. 21
4.3.2. Medicamenteuze behandeling ..................................................................................... 21
5. Dwangstoornissen ................................................................................................................. 22
,Psychiatrie AJ 24-25 Prof. Audenaert
5.1. Ziektebeelden in dwangstoornissen........................................................................................22
5.2. Behandeling OCD ................................................................................................................23
6. Trauma- en stressgerelateerde stoornissen ................................................................................ 24
6.1. Ziektebeelden in trauma- en stressgerelateerde stoornissen ......................................................24
6.2. Behandeling PTSD ...............................................................................................................26
7. Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen ........................................................................... 27
7.1. Middelgerelateerde en verslavingsstoornissen: DSM-criteria ....................................................27
7.1.1. Stoornissen in het gebruik van een middel ..................................................................... 27
7.1.2. Stoornissen door een middel/medica:e ........................................................................ 28
7.2. Neurobiologie .....................................................................................................................28
7.2.1. Het dopaminerg systeem (dopaminerge mesolimbische baan) ......................................... 28
7.2.2. Indirecte en directe s:mula:e van nucleus accumbens.................................................... 28
7.2.3. Fysiologische func:e van het beloningssysteem.............................................................. 29
7.2.4. Ac:va:e: drugs vs. lichaamseigen substan:es ................................................................ 29
7.3. Middelen en middelspecifieke syndromen ...............................................................................29
7.3.1. Stoornis in alcohol-gebruik........................................................................................... 30
8. Soma)sche-symptoom stoornis en verwante stoornissen............................................................. 31
8.1. Indeling volgens DSM-5 ........................................................................................................31
9. Neurocogni)eve stoornissen ................................................................................................... 33
9.1. Delirium .............................................................................................................................33
9.2. Uitgebreide neurocogni6eve stoornis .....................................................................................35
10. Persoonlijkheidsstoornissen ................................................................................................ 36
10.1. Indeling in clusters ...........................................................................................................36
11. Voedings- en eetstoornissen ................................................................................................ 38
11.1. Voedingsstoornissen ............................................................................................................38
11.2. Eetstoornissen ................................................................................................................38
12. Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen ........................................................................... 40
12.1. Aandachtsdeficiën6e hyperac6viteitsstoornis (ADHD) ..........................................................40
12.2. Au6sme spectrum stoornis (ASS) .......................................................................................41
12.3. Tic-stoornissen (Syndroom van Gilles de la Toure\e) ................................................................42
12.4. Verstandelijke beperking ......................................................................................................42
,Psychiatrie AJ 24-25 Prof. Audenaert
1. Psycho)sche stoornissen (Schizofrenie)
1.1. Symptomen
Psycho'sche symptomen « pyscho'sche stoornissen
• Psych. sympt. kunnen voorkomen bij psych. stoornissen, maar ook bij andere
stoornissen (bv. depressie, middelenstoornis, bipolaire stoornis…)
Defini&e psycho&sche stoornis: afwijking in 1 of meer van volgende 5 symptoomdomeinen:
1. Wanen
Posi%eve symptomen: extra symptomen
• = denkstoornis Bv. wanen, hallucina7es, gedesorganiseerd
denken
• Overtuigingen niet vatbaar voor feiten
è Door te veel dopamine in mesolimbisch
• NIET binnen cultuur of religie (bv. voodoo) systeem (genot en mo7va7e)
• Bv. ik denk dat je geen student bent, maar een spion
• Frequente wanen:
o Achtervolgingswanen (iemand wil je iets aandoen)
o Betrekkingswanen (alles is naar jou gericht, bv. rode lichten, nieuws)
o Grootheidswanen (ik ben geweldig)
o Erotomane wanen (syndroom v Clérambault, denken dat iemand verliefd is op je)
o Beïnvloedingswanen (jullie kunnen gedachten in mijn hoofd brengen)
2. Hallucina&es
• = waarnemingsstoornis (zintuigen) ZONDER externe s'mulus
• 5 types hallucina'es:
o Audi'eve hallucina'es
§ Geluiden, stemmen (bekende of onbekende), conversa'es
§ Komen uit radio, hoofd, darmen, stopcontact, …
§ In 2e of 3e persoon (tegen en over de pa'ënt)
§ CAVE: bevelshallucina'e (2e persoon, aanzet tot (zelf)moord)
o Visuele hallucina'es
§ Enkelvoudig: in ooghoek zien, maar weg als je er naar kijkt (kleuren, licht..)
§ Complex: taferelen (vervormde gezichten, …)
1
,Psychiatrie AJ 24-25 Prof. Audenaert
o Tac'ele hallucina'es
§ Beestjes op de huid, elektriciteit in de darmen
§ Kenmerkend voor delirium tremens
§ Cave: verschil met soma'sa'e
o Olfactorische hallucina'es
§ Dingen ruiken: ro[en van darmen (pscyho'sche depressie), zwavel geur, …
§ Komt vaak voor bij wanen: sperma op je partner ruiken (vreemdgaan)
§ CAVE: kan alarmsymptoom zijn bij hersentumoren!
o Gustatorische hallucina'es
§ Smaak: rot voedsel, faeces, …
§ Vaak bij vergi^igingswanen: denken dat iemand je wilt vermoorden (gif)
3. Gedesorganiseerd denken
• = vorm van denken is gestoord (« bij wanen is de inhoud van denken gestoord)
• Bv. dingen associëren die niet logisch zijn, woorden verzinnen, …
• Associa'ef denken: tangen'aliteit (afdwalen van het onderwerp)
• Neologismen: woorden verzinen
• Versperring in het denken (gedachtenblokkering)
• Gestoord taalbegrip: metaforen niet snappen, beeldspraak is moeilijk
4. Gedesorganiseerde of abnormale psychomotoriek
• Erns'ge vorm: katatoon gedrag (URGENTIE!)
• Types:
o Motorisch nega'visme: verzet tegen instruc'es
o Katalepsie: volharden in rigide, ongepaste of bizarre lichaamshouding
o Mu'sme en stupor: volledig gebrek aan verbale en motorische responsen
o Katatone opwinding: doelloze en buitensporige motorische ac'viteit zonder
duidelijke aanleiding
o Stereotype bewegingen: staren, grimassen, mu'sme, echolalie
2
,Psychiatrie AJ 24-25 Prof. Audenaert
5. Nega&eve symptomen
• Normale gedrag gaat verloren è te WEINIG dopamine FRONTAAL (mesocor'caal)
• Affec'eve vervlakking (minder emo'es, intona'e, oogcontact, beweging)
• Ini'a'efverlies (avoli'e)
• Alogie (verminderde spraakproduc'e)
• Anhedonie (minder genieten van posi'eve s'muli)
• Sociaal terugtrekgedrag (glazenwandfenomeen
ALGEMEEN:
Vaak ook depressieve symptomen bij psycho'sche stoornis
è Zeer hoge inciden'e aan suïcide (1/10)
Veel agita'e en agressie (geen ziekte-inzicht)
è Beperkte toerekeningsvatbaarheid + soms gedwongen opname
Vaak cogni'eve symptomen (door frontale-cortex gerelateerde cogni'eve func'es)
è bv. werkgeheugen, execu'eve func'es
è WEL behoud van intelligen'e
3
, Psychiatrie AJ 24-25 Prof. Audenaert
1.2. Ziektebeelden in psycho6sche stoornissen
1. Schizofrenie (nieuwe term: psychose-gevoeligheid syndroom)
2. Schizofreniforme stoornisen
3. Kortdurende psycho&sche stoornis
4