Samenvatting
Samenvatting sociaal wetenschappelijke stromingen en theorieën
Deze samenvatting is gemaakt met de slides en notities uit de les.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 90 pagina's
Voorbeeld 4 van de 90 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: sophiedemaeseneer • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Sociaalwetenschappelijke theorieën & stromingen: samenvattingBLOK RATIONAL CHOICE
H.1 Inleiding
1.1 Sociologische theorieën
= werktuigen om realiteit te beschrijven, interpreteren, analyseren en verklaren
= ‘geconstrueerde realiteiten”
• Leveren begrippen en uitgespraken over het samenspel tussen de verschijnsels waarop de
begrippen gericht zijn (en ‘breken’ met connotaties van dagdagelijkse begrippen)
• Goede theorieën => nieuwe ideeën + onderzoeksproblemen + juiste vragen + laten voorspellingen
toe + mogelijk vertrekpunt voor beslissingen
• Uitdagingen voor sociologische theorie:
a. dominantie empirische sociologie:
o ‘causal modeling’ vervangt testen van hypothesen
o Geen theorie nodig (enkel min. achtergrondkennis)
o Niet-theoretische sociologen leren theorieën door substantiële onderzoeksgebieden
o Theorie = meestal ander extreem van algemene theorie (kleinschalige hypotheses of
theoretische fragmenten die nauwelijks aansluiten aan grotere theoretische paragmata)
b. Zelfisolatie van sociologische theorieën: Stephen Sanderson met Darwin Conflict
perspectief
c. Politieke agenda van cultural studies en minority studies:
o Focus op minderheden thematisch + politiek
o Advocacy voor (foutieve) identificatie met ‘hun’ groep
o geen duidelijke aansluiting aan voorgaande theoriedebatten (beetje bij interpretaties
marxisme + POSTMODERNISME)
o ‘Theorizing’:
▪ Doelstelling: protest + verzet tegen dominante vormen
▪ Niet doelstelling: cumulatieve wetenschap met kennis + waarheid
d. Probleem met politieke en ideologische motivatie: soms waarheid vs. Ideologische
doeleinden
e. Hedendaagse uitdagingen binnen wetenschap
o Succes rational choice
o Evolutionaire biologie/psychologie + cognitieve neurowetenschappen
o Big Data + algoritmische verwerking van data zonder theorie
f. Hedendaagse uitdagingen buiten wetenschap
o Vijandelijkheid voor nieuwe links + identitaire rechts + religieuze extremisten
o Digitalisering (fake news, post-truth,…)
,• Vereisten voor goede sociologische theorie: Sanderson:
1. Logische coherentie ( = geen tegenstellingen in uitspraken)
2. Empirisch succes ( = juiste verklaring?)
3. Parsimonie (= eenvoudigste verklaring?)
4. Explanatorische kracht relatief tot andere theorieën ( = theorie x betere verklaring dan
theorie y?)
5. Productiviteit: nieuwe inzichten, vruchtbaarheid voor nieuwe probleemstellingen
➔ Idealisering van wetenschappelijke theorieën
1.2 Cargo Cult Science - Feynman
• Gevolg van falen in streven naar criteria van Sanderson
• ‘Cargo cult’ komt van nomaden die hoopte dat vliegtuig zou landen en hen naar het paradijs zou
brengen
• Kern: Pseudowetenschappen volgen wetenschappelijke methodes maar hebben geen wetten en
vinden niets echt, doen niet aan echt wetenschap en weten niks maar denken van wel
TOCH intimideren ze mensen zonder te weten of die theorieën echt werken
Vb. sociale wetenschappen
• Vermijden door:
o Erop te letten en voorzichtig te zijn
o Jezelf en andere wetenschappers niet voorliegen
1.3 Geschiedenis sociale theorie
• Verlichting + anti-verlichting
• Marx & Engels: maatschappij = product strijden om controle & resources
• Durkheim: sociologische methode
• Weber: sociologische basisbegrippen
• Simmel: samenleving = wisselwerking tussen individuen
• Mead: sociologische theorie v.h. denken
1.4 4+1 stromingen
• Utilitarisme/rationalisme
• Conflicttheorie
• Structurele benadering/durkheimiaanse traditie
• Microsociologie/interactionisme
• Sociaalconstructivisme + postmodernisme
! 2 theorieën kunnen tot dezelfde traditie behoren maar andere conclusies trekken
MAAR meeste theorieën binnen een stroming zijn verwant met elkaar:
o Rational choice: in eigenbelang handelende individuen:
o Conflict: grote groepen en machtsrelaties
, o Durkheimiaanse traditie: sociale gehelen en die hun kracht op individuen
o Microsociologie: situatie tss individuen
o Constructivisme: sociale regels kennis en ideologie
H.2 Rational Choice: uitwisselingstheorie, rational choice, speltheorie
2.1 Achtergrond: utilitarisme
• Moraalfilosofische intellectuele stroming (18e-19e):
➔ Kern: maximaliseren van nut (in elke handeling voor grootst aantal mensen)
• Vertegenwoordigers: John Stuart Mill, Jeremy Bentham, William Godwin
• Invloed van schotse verlichting met Adam Smith: max. collectief nut door max. individueel
nut
• Methodologisch individualisme: sociale verschijnsels = resultaat individuele, rationele
handelingen van nut-maximaliserende individuele actor
• 2 varianten maximalisatie:
1. Economie:
o Nut-maximaliserende actor
o Sociale wereld = markt met rationele deelnemers die nut max.
2. Psychologie:
o Zoeker van bevredigingen van driften
o Sociale wereld = uitwisseling van wederzijdse aantrekking om behoeften te
bevredigen
2.2 Gedragstheoretische sociologie - George Homans
• Kritiek op Parson’s structureel-functionalistische theorie: conceptueel schema zonder
proposities of vermogen sociale verschijnsels te verklaren
=> elementair probleem: hoe sociaal gedrag verklaren?
• Wortels: sociaalpsychologisch onderzoek van kleine groepen + in behaviorisme
• Doel: sociaal gedrag met algemeenste proposities verklaren
• Stelling: sociale relaties = uitwisselingsrelaties
MAAR sociale structuren enkel begrijpen door elementair sociaal gedrag te begrijpen
=> reductionistische aanpak: sociologie met psychologie verklaren ( = anti-Durkheim)
, 2.3 Behaviourisme - Skinner
• Stimulus-respons-schema
• Skinner-box: geen ‘vrije wil’, wel reacties op omgeving (beloningssysteem)
• Operante conditionering:
o Getoond gedrag veranderd door consequenties
o Reacties pos (beloning), neg (straf), neutraal (geen respons)
o Beloning moedigt bepaald gedrag aan, straf ontmoedigd bepaald gedragd
• 6 proposities:
1. Succespropositie: hoe vaker gedrag beloond, hoe waarschijnlijker dat die actie wordt
uitgevoerd
-> 3 fases:
a. Gedrag
b. Beloond resultaat
c. Herhaling
2. Stimuluspropositie:
o Generalisatie + onderscheiding (discriminatie)
o Gedrag uitbreiden naar gelijkaardige of beperkte specifieke situaties waarbij die
in het verleden beloond/gestraft werd
3. Waardepropositie:
o hoe meer waarde een persoon aan actie hecht, hoe waarschijnlijker dat hij deze
zal uitvoeren
o beloningen en straffen hebben positieve en negatieve impact/waarde
o bestraffen minder effectief dan achterhouden belonging
4. Deprivatie-verzadigingpropositie:
o hoe vaker een beloning gegeven wordt, hoe minder waardevol meer van
dezelfde beloning wordt
o kosten: verloren beloning van ander gedrag
vs. Winsten: beloningen door gekozen gedrag hoger dan verloren beloningen van
alternatief gedrag
o winst minder als verzadiging van beloning optreedt
5. Agressie-goedkeuring proposities (A+B):
o Persoon toont goed gedrag vaker als gedrag beloond wordt met een (betere)
verwachte reactie en het resultaat van dat gedrag wordt hem dierbaarder
o bij krijgen van beloning/reactie die persoon niet verwacht kan die agressief
gedrag vertonen en het resultaat van zo een gedrag krijgt een positieve waarde
voor die persoon
agressieve handeling geeft voldoening + goedkeuring
6. Rationaliteitspropositie:
o Rationele keuze
o Maximalisatie van nut
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ruthvanderfaeillie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,64. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen