-volledige samenvatting levenscylus van geneesmiddelen
-alle info uit de cursus en notities die ik in de les heb gemaakt
-GESLAAGD in 1ste zit
-bij vragen kan u mij altijd contacteren
Prof. Chris Vervaet
1ste bachelor farmacie/ 2022-2023
Samenvatting Levenscyclus van geneesmiddelen
H1: Inleiding
Wat?
molecule in proefbuis tot commercieel preparaatadhv ≠ ontwikkelingsstadia tot vorming GM
Definitie GM
=eenvoudige of samengestelde substantie met therapeutische of profylactische eigenschappen tov
ziekten bij mens of diertoegediende substantie om medische diagnose te stellen of organische
functie te herstellen, verbeteren of wijzigenomgezondheid patiënt & levensverwachting ↗
Werking GM
moleculeinwerken op bepaalde plaats in biologisch processpecifiek mechanisme
stimuleren/inhiberenevenwicht hersteld dat verstoord was door ziekteopwekken
therapeutische/profylactische respons
vb: acetylsalicylzuur (Aspirine, anti-pyretisch, analgetisch) inhibitie van het enzym cyclo-
oxygenasestop productie van prostaglandines (veroorzaken koorts + pijnreceptoren gevoelig)
≠ mogelijke situaties
1. receptor + agonistreceptor-agonist complexstimulatieeffect
2. receptor + antagonistreceptor-antagonist complexgeen stimulatiegeen effect
3. door GMinhibitie van enzymesubstraat niet omgezet naar complex
H2: ≠ stadia geneesmiddelenontwikkeling
1. ontdekking van het geneesmiddel
identificeren van component met therapeutische/profylactische (de bedoeling om te voorkomen
dat er iets gebeurt) activiteit tov bepaalde aandoening:
toevalFleming 1927schimmelt ontwikkelt in zijn laboper ongeluk contact met
micro-organismenstart antibioticapenicilline
acetylsalicylzuureerst voor antistollende eigenschappen
viagra (Sildenafyl)eerst cardiovasculaire ziektenerectie nevenwerking
disulfiramhelpt bij alcoholverslavingontdekt in rubberindustriemensen daar
tolereren geen alcohol meer
,Prof. Chris Vervaet
1ste bachelor farmacie/ 2022-2023
trial & error=groot # molecule screenenkijken of er reactie is
target identification=kijken of gescreende moleculen interactie hebben met
targetidentificatie biologische target voor specifieke ziekteinteractie target om
therapeutische effect uit te lokken
screening moleculeninteractie molecule & target? bibliotheek moleculen tov
≠ targetstarget moet eenvoudig zijn om snel beeld te geven
lead identification=identificatie molecule met voldoende potentieel
lead optimizationaanpassen structuur leadeigenschappen kandidaat-
geneesmiddel optimalisereninteractie molecule-target verhogenaffiniteit
receptor doen ↗ (toxiciteit, opname)
corticostereoïden4-ring
≠ soorten= basisstructuur maar ≠ zijgroepen≠
effectiviteithoe minder werkzaam hoe minder interactie met
receptorhoe hoger dosis
rationele geneesmiddelenontwikkeling=receptor identificeren + karakteriseren
identificatie 3D-structuur targetspecifieke synthese van welke molecule kan
binden aan targetsleutel (GM)-slot (receptor)-principe
vb. drug targetingGM hersentumorkijken naar staal normaal en
tumorweefselproteïnenexpressie bestuderenspecifieke proteïnen
targetten=aanvallentumor onderdrukken door 3D-structuur proteïne
karakteriserenontwikkelen molecule die kan interagerenmaximale kans
interactie en therapeutisch effect
3. toxiciteit
=evalueren veiligheid voor toediening mens
niet elk product met goede interactie receptoruiteindelijk tot GMvaak >> toxiciteit
,Prof. Chris Vervaet
1ste bachelor farmacie/ 2022-2023
ideaal GM=molecule met hoge affiniteit en hoge selectiviteit voor target
hoge affiniteit=makkelijk binden aan receptoreffect uitlokkenmet lage dosis goed
therapeutisch effect
hoge selectiviteit=voorn. binden op receptoren waar ze op moeten bindenminder
affiniteit voor andere receptoren
therapeutische indexhoe verder curves uit elkaarhoe hoger therapeutische indexbeter
GMstel overlap curveszowel toxische als therapeutische effecten bij bepaalde dosis
toxiciteit na éénmalige toedoening en langdurig chronisch gebruik
acute toxiciteit (LD-50), subacute toxiciteit, chronische toxiciteit
carcinogeniciteitinduceert molecule tumoren? langdurige toediening muis
mutagenicitieitgenetische schade? in vitro (cellijnen)/in vivo (proefdieren)
teratogeniciteiteffect ongeboren kind? proefdiereneffect embryonale
ontwikkelingvb. Softenon1960tegen ochtendmisselijkheid zwangere
vrouwentoen toxische onderzoeken nog niet optimaaleffect ongeboren
kindkorte ledematenbesefvanaf toen strenger toxiciteit onderzoek
4. formulatie
=verwerken actieve molecule in een patiënt bruikbare vormGM + hulpstoffen!
doseringsvormfarmaceutische industrie/apotheek
inwendig/uitwendig gebruik
orale/parenterale (IV) toediening
lokaal/systemisch effect
doseringsvorm
vlotte inname
opname molecule uit gastro-intestinaal systeem! oplosbaarheid (kan diffunderen mbv.
hulpstoffentransport via bloedsomloopbereiken vereiste ⊏⊐ thv. plaats waar molecule
effect uitoefent
patient compliance=GM aanvaardt door patiënt
vb. volwassenen niet elke dag suppo
geschikte doseringsvorm & geen slechte smaak/geur
stabiliteit GMuitvoeren stabiliteitsstudies voor shelf life=houdbaarheid en
bewaaromstandigheden
Vb. ASAenkel tabletvorm
, Prof. Chris Vervaet
1ste bachelor farmacie/ 2022-2023
5. farmacodynamiek/farmacokinetiek
farmacodynamiek
na toediening proefdierenbepalen biologische beschikbaarheid & evalueren
effectengewenste therapeutische effect?
farmacokinetiek
wat doet GM in lichaam
neveneffecten kunnen optreden wanneer GM niet naar doeltreffende plaats gaat
ADME
Absorptie=hoe GM en in welke mate geabsorbeerdGM door
membraaninjectiepreparaatwanneer GM niet door membraan kan
Distributie=hoe GM verdelen in lichaam
Metabolisatie=hoe GM afgebroken in lichaam
vorming toxische/actieve metabolieten
paracetamolhepatoxiciteit=leverschade door metaboliet
lisdexamfetamine afgebroken in rode bloedcellendexamfetamine
actieve vorm
Excretie=hoe GM verwijderd uit lichaamvia urine anders opstapelingtoxische neveneff
gebruik prodrugs(=inactieve stoffen die in het lichaam pas na metabole omzetting
worden omgezet naar actieve stoffen) in dermale applicatiecorticostereoïdenvlottere
penetratie in huid
6. Klinische studies
=bepalen therapeutische activiteit kandidaat-GM na toediening aan proefpersonen
pas na in-vitro experimenten/proeven bij dieren wanneer aangetoond is dat molecule activiteit
bezit + veilig1/5000 moleculen voorbij preklinisch onderzoek
beperken risico’s≠ stappen met toenemende complexiciteit
Fase 1
1ste toediening mensen
20-100 gezonde vrijwilligers (>mannen)ernstige neveneffectenkiezen voor patiënten vb.
tumorbehandelingen
doelveilig genoeg om te testen?, opsporen ernstige neveneff., limitien dosisrange vastleggen,
ADMEin deze fasenog niet kijken naar therapeutisch effect
Fase 2
1ste toediening patiënten
100-300 patiënten uit doelgroeppopulatie uitbreiden tov fase 1
doelwerkt het?= therapeutische efficiëntie, safety/tolerability=korte termijnveiligheid, ADME in
doelgroep, vastleggen dosis
studiedesignplacebo-gecontroleerd (nieuw GM testen tov. placebo), double-blind (noch patiënt
nog arts weet of persoon tot controlegroep of experimentele groep behoort), gerandomiseerd (bij
toeval ingedeeld in een bepaalde groep)
wanneer product veilig en efficiënt isfase 3
Fase 3
1000-3000 patiënten uit doelgroep
doelefficaciteit (werkzaamheid) & veiligheid in grote populatie, neveneffecten vergelijking tov
placebo/andere therapie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Paracetamol20. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.