,HOOFDSTUK 1 : POLITIEMANDAAT, DE
POLITIEROL EN STRATEGIE
1. INLEIDING
• Moderne samenleving:
o Erkenning v/h individu als vrije mens
▪ Soms botsen we op de vrijheid van iemand anders
▪ Vrijheid is voor mensen anders ingevuld
▪ Vrijheid eindigt waar die van een ander begint
• Politie moet deze beschermen
o Wetten die hen moeten beschermen van dwang door ‘andere’ – ‘groep’ – ‘kerk’
(geloof) – ‘staat’ (mensenrechten)
▪ Hoe los je conflict op → neem je de wet? ‘HET MAG NIET VAN DE WET’
▪ Moeten niet alles verbaliseren → hebben keuze om iemand tegen te houden
o MAAR pluralistische samenleving
▪ Zoekt naar evenwicht tussen “vrijheid” en “orde” ) – verschillende visies
(pluralistische conflictsamenleving)
▪ Hoe complexer een maatschappij wordt, hoe meer conflicten
▪ Zeer moeilijk
• Centrale rol v/d politie
o Middel om orde te bewaken
▪ Orde brengen in chaos
o Institutie die dagelijks grenzen trekt tussen orde en wanorde
▪ Instituut = iets dat een gevestigde waarde heeft
▪ Alleen al door op straat te komen, dat je gezag afdwingt
o Mandaat om orde te bewaken, om geweld uit te oefenen
▪ Krijgt dit van de wetgeving en institutioneel
Adwingen van de norm
2. ROL EN MANDAAT V/D POLITIE
2.1 MANDAAT VOOR GEWELD
• Politie moet de orde bewaren in de samenleving en kan daartoe geweld gebruiken
o WANNEER: omdat wij dat vinden
▪ Het gaat om meer dan wat de wet zegt
▪ Mag geen straffen uitdelen
▪ OPSPOREN NIET VERVOLGEN
o Krijgt dit van de wetgever
o Wet op politieambt (1992)
▪ Wat de politie wel mag doen en wat niet
▪ Wanneer ze geweld mogen gebruiken en wanneer niet
▪ Voordien: niet aanwezig en was problematisch
2019-2020
, • NU: als politie iets fout doet, kan je wijzen op die wet en klacht
neerleggen
• TOEN: politie kon doen wat hij wou (in sommige landen nog altijd het
geval)
▪ = legitimiteit v/d politie
• Taak = vervat in de wet
“..a mechanism for the distribution of non-negotiably coercive force employed in accordance with the
dictates of an intuitive grasp of situational exigencies” (Egon Bittner, 1970,p. 46)
o Denken vaak dat ze slechts de meerderheid moeten blij stellen
▪ KLOPT NIET
▪ REDEN: criminaliteit zit vaak bij minderheid dus als zij geen informatie meer
geven → PROB
▪ Moeten iets doen aan contact met de burger
• Exclusief kenmerk van politiemandaat:
o Mandaat om geweld uit te oefenen
• Geweld uitoefenen:
o Politie, en wie nog?
▪ Het leger → maar enkel onder regie en in opdracht van de politie
▪ Kan de private politie geweld gebruiken?
• Als er iets gebeurd mag hij, zoals wij, een burgers staande houden
• MAAR mag niemand van zijn vrijheid beroven
▪ In stations mogen ze wel pepperspray gebruiken
▪ Indien speciale vergunning, zou het wel mogen
o Ten allen tijde?
• Nadruk op ‘vrede’
o Naast onderneming en vooruitgang
o Zichtbaar in verschuiving naar conflictoplossingen zoals bemiddeling
• Macht om geweld te gebruiken aan één specifiek korps uitzondering op de regel
• Geweldsgebruik door politie = vreedzame mechanismen niet werken
• Misbruik door politie = grote aandacht en verontwaardiging door burgers (een uiterst
belangrijke waarde wordt uitgehold)
2.2 HET POLITIEMANDAAT
• Waartoe werd de politie gemandateerd
o Juridische benadering:
▪ Wet op het politieambt (1992) – wettelijke taak vd politie
• (1) Politie handhaaft de openbare orde, gezondheid en leefbaarheid
• (2) Politie spoort misdrijven op en onderzoekt ze (bestrijden v
criminaliteit) → repressieve politie
o Optreden nadat het feit is gebeurd
→ zeer breed!
▪ Enge definitie: vertrekt vanuit de idee dat iedereen zelfde visie heeft op ‘orde’
• Voorbeeld: morgen deelnemen aan een betoging – wanneer is er
verstoring van openbare orde en wanneer is het gewoon vrijheid van
meningsuiting?
• Wat als de politie het uitlokt?
o Betoging in 2015: normaal zijn ze erop getraind dit te
weerstaan – niet gebeurd
2019-2020
, • Dunne lijn omtrent wat kan en wat niet
o CAIN (1973)
▪ Interessanter om te stellen dat politie = handhaven van geldende (dominante)
visies op orde
▪ Daarom onderscheid nodig tussen ‘police’ en ‘policing’
• Policing: politiepraktijken; wat gebeurt er op straat?
• REDEN v onderscheid: politie heeft mandaat om geweld te gebruiken
MAAR policing is wat er echt gebeurd
• Onderscheid ‘politiefunctie’ en ‘police’
o ‘Politiefunctie’
▪ verwijst naar een reeks van processen met specifieke sociale functies
▪ handelingen die ze stelt om mandaat uit te oefenen
▪ = Universele vereiste voor elke sociale orde
o ‘Politie’/ ‘police’
▪ Niet in elke samenleving vindbaar + kan veel verschillende vormen en
betekenissen aannemen
▪ Werwijst naar een specifieke sociale institutie
(organisatie/instituut):
▪ “..a mechanism for the distribution of non-negotiably coercive force employed
in accordance with the dictates of an intuitive grasp of situational exigencies
(Bittner, 1970, 46)”
o Niet enkel voor de burgers
▪ Krijgt hoofdzakelijk opdracht v/d burgemeester
▪ Taak v/d politie/mandaat: er moet iemand zijn die dat mandaat/geweld
controleert
• Justitie enkel als het gaat om onderzoek of opsporen
• Openbare orde kant: kan justitie niet tussenkomen → dus
burgemeester doet dit
▪ Burgemeester bepaalt zeer veel!
• Als er iets foutloopt bij politie → ook verantwoordelijk van
burgemeester
o REDEN: kan bepaalde ordehandhavingen verbieden
▪ Burgemeester gaat vaak luisteren naar korpschef
• Houden elkaar in evenwicht
• Mandaat = niet onderhandelbaar
o Je kan niet zeggen dat je niet akkoord bent
o Willen respect en gehoorzaamheid
o Zijn zich niet altijd bewust van de impact op de burgers
➢ Voorbeeld: Identiteitscontrole
• Consequentie:
o niet enkel de politie (als organisatie) staat in voor de politiefunctie maar een hele
reeks van maatschappelijke instellingen vervullen mede deze taak
▪ Zoals het leger, private veiligheid etc.
➢ Voorbeeld: vertrouwen meten in politie
o Monitor in Vlaanderen – heeft u vertrouwen in de politie?
o 75% zegt ‘Ja’ → vertelt niets over ‘werkt die politie nu goed of niet’
o 25% die hen niet vertrouwt, hebben vaak contact gehad met politie
▪ Je kijkt naar contact dat je hebt gehad en niet meer naar instituut
▪ DUS van zodra dat ze ermee in contact komen zijn ze niet meer tevreden!
▪ Kan je dan zeggen dat ze hun job goed doen?
2019-2020
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chloevanlaet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.