CRIMINALITEITSPREVENTIE
HOOFDSTUK 1: BASISCONCEPTEN EN PRINCIPES VOOR
CRIMINALITEITSPREVENTIE EN COMMUNITY SAFETY
1. INLEIDING
Criminaliteitspreventie =/= community safety
Criminaliteitspreventie = maatregelen die dienen te verhinderen dat
individuen handelingen stellen die het juridische label ‘criminaliteit’
dragen
Community safety = veiligheidsbevordering in communities of
(leef)gemeenschappen
Invalshoek van criminaliteitspreventie & community safety zeer breed
Sommige maatregelen passen eerder in een categorie
‘criminaliteitspreventie’
Andere maatregelen passen in een categorie ‘veiligheidsbevorderende
maatregelen’
Andere passen in de doorsneden conceptuele overlap = veel
maatregelen dienen beide doelen
Een gevolg = een effect (bijvoorbeeld: een misdrijf vindt plaats)
Hoe is het zover kunnen komen? (oorzaken)
Hoe vermijden in de toekomst? (remedie)
Preventie = voorkomen dat iets gebeurt!
Voorkomen dat iets (opnieuw) gebeurt
Voorkomen door menselijk ingrijpen voorkomen impliceert de
manipuleerbaarheid
o Tegenfeitelijke denkwijze (= counterfactual thinking) zonder
de implementatie van de preventieve maatregel zou het event
wel plaatsgevonden hebben
We moeten op IETS INGRIJPEN (feiten/personen)
1
, Bij de definiëring van preventie kijken we naar meetbare effecten:
Minder criminogene interacties
Minder feiten, minder slachtoffers, minder daders
Minder recidivisten (of langere tijd tot recidive)
MAAR OOK: wat met de gevolgen van criminaliteit, zoals
veiligheidsbeleving, gebrek aan vertrouwen (politie, justitie, enz…)? Dit is
community safety! (breder dus)
Gevaar:
Naturalistische denkfout = denken dat wat in de natuur voorkomt per
definitie goed of wenselijk is
Moralistische denkfout = op basis van wat je zelf als moreel slecht
beschouwt, besluiten dat iets niet mag of kan bestaan
2. EEN WIRWAR VAN DEFINITIES
Crime control (criminaliteitscontrole) = maatregelen genomen door het
strafrechtelijk apparaat uitgevoerd ter bestrijding van criminaliteit
(repressief)
Buitenstrafrechtelijke criminaliteitspreventie = nemen van sociale
en situationele maatregelen die ervoor zorgen dat geen criminaliteit wordt
gepleegd
Realistisch: die de kans op het plegen van een delict doen afnemen met
een zeker waarschijnlijkheid
Zuivere (pure) criminaliteitspreventie (= vierde pijler van
criminaliteitsreductie) Farrington & Welsh
Maatschappelijke reactie gemotiveerd door een misdrijf dat plaats heeft
gevonden controle
Anticipatie op een regelovertreding preventie
Pure preventie is dus anticiperend van aard
Dichotomie tussen criminaliteitspreventie en criminaliteitscontrole = 100%
artificieel
Een maatregel genomen door het strafrechtelijk apparaat kan eveneens
potentiële plegers afschrikken (=generale preventie) + de persoon die
de maatregel ondergaat (= individuele preventie)
Wat bestraffing is voro de ene, is dus preventie voor de andere
Strafrechtelijk apparaat heeft ook negatieve gevolgen
Detentieschade en stigmatisering
2
, Door uitsluitingsmechanismen zeer moeilijk om delictvrij te blijven =
knifing off-principe
o Toekomstige positieve ontwikkelingstrajecten worden
afgesneden
Niet alle maatregelen hebben een bedoeld effect
Sommige maatregelen hebben criminaliteitspreventieve effecten
zonder dat het de bedoeling was
Sommige maatregelen hebben geen effecten of net tegenovergestelde
effecten
o Let op voor onbedoelde neveneffecten die criminogeen zijn (bv:
stigmatiserende effecten)
Sommige maatregelen bereiken hun doel hiernaar moeten we
streven
Preventie beoogt steeds ‘iets’ een bepaalde vorm van criminaliteit
Mag niet meer voorkomen
Moet dalen binnen x maanden
Moet dalen onder doelgroep A
preventie zonder doelstelling = metafoor van stuurloos schip je
weet niet waar je uitkomt
Moet het voorkomen van schade een deel van de definitie van preventie
zijn?
Er is steeds directe & indirecte schade aan het plegen van misdrijven,
bij slachtoffers & bevolking
Criminologen en beleidsmakers/politici verschillen van mening!
Wat denk je zelf (examen)
2.1. ENKELE INVLOEDRIJKE DEFINITIES
Noord-Amerikaanse Congress
Criminaliteitspreventie = reductie van risicofactoren voor criminaliteit
(betrokkenheid problematische jeugdgroep), de toename van
beschermende factoren (inzetten op scholing)
Probleem definitie: vele risicofactoren zijn geen directe oorzaken
inwerken op risicofactoren heeft niet altijd de verhoopte impact op
criminaliteitsniveaus
Jan van Dijk en Jaap de Waard
Preventie = alle maatregelen van burgers & particuliere instellingen en
van de overheid voor zover liggende buiten de strafrechtspleging in
3
, enge zin die erop gericht zijn gedragingen die volgens de wet strafbaar
zijn te voorkomen
Paul Ekblom
Crime prevention is intervention in the causes of criminal and disorderly
events to reduce the risks of their occurrence and/or the potential
seriousness of their consequences
o Interventie, ingrijpen in de oorzaken van gebeurtenissen, risico
verminderen & belangrijk dat de ernst van de gevolgen in
rekening wordt gebracht
o Overlast in de definitie!
Steven Lab
Crime prevention entails any actions designed to reduce the actual
level of crime and/or the perceived fear of crime
o Onveiligheidsgevoelens in de definitie!
Vraag: alle schadelijke gevolgen meenemen in de definitie?
Kan enkel ondersteund worden als men keuzes maakt & conceptueel
helder blijft
Wikström en Torstensson-Levander
Criminaliteitspreventie verwijst naar tussenkomsten (‘interventies’) via
mechanismen (‘gerichte maatregelen’) die er op kortere of langere
termijn toe leiden dat individuen minder misdrijven plegen hetzij omdat
de interventies
1) Inwerken op de individuele neiging tot regelovertreding (‘crime
propensity’) of omdat de interventies inwerken op
2) De (micro-)ecologische omgevingen of settings waarin de motivatie
tot regelovertreding ontstaat via provocatie of temptatie
Wikström en Treiber
Analytische criminaliteitspreventie = een maatregel (of combinatie
van maatregelen) die ervoor zorgt dat regelovertredingen of
gedragingen die bij wet verboden zijn, niet plaatsvinden (die anders wel
hadden plaatsgevonden)
De definitie van Wikström en Torstennsson-Levander en die van Treiber
geschikt voor criminaliteitspreventie
Maatregelen die de negatieve gevolgen van de schade veroorzaakt
door criminaliteit meenemen = community safety
Community safety offers a wider approach to tackling crime &
disorder by encompassing not just criminal activities
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marietourlousse. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,16. Je zit daarna nergens aan vast.