Neuropsychologie
H2) Omschrijving en beknopte historiek vd neuropsychologie
2.1 Inleiding
2.2 Omschrijving van neuropsychologie
Neuropsychologie= bestudeert de relatie tussen het functioneren vh brein en het menselijk
gedrag, emotie en cognitie
→ zowel bij gezonde personen als personen met hersenletsel
Onderzoeksobject= ontwikkelen van wetenschappelijke kennis over het menselijk gedrag
(=psychologie) op basis vh functioneren vh menselijk brein (=neuro)
Experimentele/cognitieve neuropsychologie Klinische psychologie
Focus: hoe worden cognitieve functies Functie: diagnostiek en rehabilitatie van de
aangestuurd door de hersenen? gevolgen van hersenbeschadiging
2 niveaus: 3 stoornisgroepen na hersenletsel:
1. Structureel: deelcomponenten van 1. Primaire neurologische stoornissen
mentale processen 2. Neuropsychologische stoornissen
2. Dynamisch/temporeel: hoe verlopen 3. Psychologische stoornissen
mentale processen in de tijd
Structureel vb.:
• Hoe zorgen de hersenen ervoor dat jij op een examen in staat bent om info op te
roepen uit je geheugen, welke stappen zijn daarvoor nodig? Welke hersengebieden
nemen welke functie op?
• Welke processen hebben zich in de hersenen afgespeeld zodat jij hier vandaag op
tijd, in het juiste lokaal aanwezig bent en ook het verwachte gedrag stelt namelijk:
zitten, zwijgen en luisteren.
Dynamisch/temporeel: hoe verlopen mentale processen in de tijd: gebeuren die stap voor
stap in de hersenen (serieel) of zijn het processen die gelijktijdig, parallel gebeuren in de
hersenen?
• Vb. het oproepen van een herinnering aan de afgelopen vakantie: gebeurt het
oproepen daarvan instappen, is het zo dat bepaalde deelelementen van die
herinnering eerst een voor een in de hersenen geactiveerd worden, dan
samengevoegd worden en zo één herinnering vormen? Of wordt een herinnering in
één keer geactiveerd, waarbij alle deelfacetten van een herinnering in één keer
samen opgeroepen worden?
Je kan je afvragen wat het nut hiervan is. Dit is vooral belangrijk bij de revalidatie van
personen met een hersenletsel: als een proces serieel verloopt, is het belangrijk om te
weten welke stap juist verkeerd verloopt om daar specifiek op te kunnen trainen.
1
,Voorbeeld experimentele of cognitieve neuropsychologie: taal
Structureel:
Verschillende modules
- gesproken taal begrijpen
- geschreven taal begrijpen
- zelf spreken
- zelf schrijven
Dynamisch/temporeel:
Vb, gesproken woord begrijpen: serieel proces
- het geluid dat opgevangen wordt herkennen als spraakgeluiden
- in reeks spraakklanken woorden herkennen
- betekenis van woorden kunnen oproepen uit geheugen
- betekenis van woorden in zin
Klinische neuropsychologie
3 stoornisgroepen na hersenletsel
Psychologie: studie vh menselijk gedrag
Neuroanatomie: studie vd bouw vh centraal zs (hersenstam, limbisch systeem, cerebellum)
Neurofysiologie: studie vd werking vh centraal zs (hoe neurotransmissie werkt)
Neuropathologie: studie vd mogelijke aandoeningen vh centraal zs (ziekte v parkinson, ms)
Neurochirurgie
2
,2.3 Beknopte historiek
2.3.1 De oudheid:hart-versus hersenhypothese
- Waar zit de motor van het denken, voelen, handelen ?
HARTHYPOTHESE ↔ HERSENHYPOTHESE
Empedocles Hippocrates
Aristoteles Plato
Galen
- Hoe controleren de hersenen ons denken, voelen, handelen ?
LOKALISATIONISME ↔ HOLISME
Gall Flourens
Spurzheim Goltz
↓ ↓
frenologie cerebrum functioneert globaal
- Nieuwe evidentie voor lokalisatie versus holisme ?
Broca (taal) ↔ Wernicke (taal)
WO I ↔ Lashley, Franz (geheugen)
Kogelverwondingen → Law of Mass Action
hersenkaarten Law of Equipotentiality
Penfield (geheugen)
- Weg naar verzoening: werk van Donald Hebb (geheugen) Kennisclip
- 2de helft 20ste eeuw: evenwicht tussen lokalisationisme en holisme
2.3.3 De lokalisatieleer of het lokalisationisme
Lokalisatieleer= gaat ervan uit dat specifieke cognitieve functies op één speciefieke plaats in
de hersenen gelokaliseerd zijn, zo zou er één specifiek gebied in de hersenen
verantwoordelijk zijn voor bv onze impulscontrole, ander gebied voor het vermogen
gezichten te herkennnen,…
Gall & Spurzheim → introduceerden frenologie: bep hersengebieden werden gecorreleerd
met specifieke aspecten vh gedrag. Tientallen afzonderlijke functies werden gelokaliseerd op
een specifieke plaats in de cortex, die tot dan toe beschouwd was als een berschermd laagje
3
, Gall: geloofde dat hersenen zich als spieren gedragen:
toegenomen grootte ve specifiek hersengebied
weerspiegelde een toegenomen fucntie van dat gebied
Cranioscopie= ze tasten schedels af en zochten naar
keiharde knobbels en holtes om meoilijke meetbare
gedragingen te voorpsellen zoals de eventule moordlust
van kindermeisjes, de begaafdheid van lln of de
ontoerekeningsvatbaarheid van criminelen.
2.3.4 Holisme
Omgekeerde van Gall & Spurzheim
→ beweerden dat cognitieve functies niet gelokaliseerd zijn op één specifieke plaats in de
hersenen, maar verspreid over de hele cortex. De hersenen werken volgens een eenheid,
een globaal geheel bij het tot stand brengen van een cognitieve functie. Bij beschadiging van
een deel vh hersenen kunnen de intacte hersengebieden vompenseren voor eventuele
aangetaste functies.
2.3.5 Bewijskracht voor beide visies
Broca
- kon niets meer zeggen
- begreep de gesproken taal wel
- letsel aan de linker frontale kwab
- linker hemisfeer → cruciale rol in de taalvermogens + is de dominante hemisfeer
Wernicke
- niet eens met deze strikte lokalisatie vd taalvermogens
- pt die vloeiend konden spreken maar de taal niet begrepen
- letsel in de linker temporale kwab (2e hersengebied dat instaat voor taal)
- meerdere taalcentra die onderling verbonden zijn
- taalstoornissen kunnen ook ontstaan zonder dat een taalcentrum beschadigd is,
maar doordat een verbinding tussen 2 centra beschadigd is
H3) Enkele basisprincipes vd werking vh brein
3.1 Informatieoverdracht in het brein: neuronen die vuren
P 15-34 cursus biologie (neurofysiologie)
3.2 Het proces van bedraden… breinarchitectuur
Synaptogenesis= het aanmaken van nieuwe verbindingen tussen hersencellen
Myelinisatie= veel gebruikte verbindingen tussen hersencellen ontwikkelen meer witte stof
→ snellere informatieoverdracht
Synaptic pruning= het snoeien van ongebruike en overollige verbindingen tussen
hersencellen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliagheysens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.