Basiskennis Reptielen en Amfibieën
Hoofdstuk 1 : Anatomische en fysiologische kenmerken van reptielen en
amfibieën
1. Taxonomie
Reptilia (= reptielen) : - Crocodylia
↳ - Crocodylinae (= krokodillen)
- Alligatorinae (= kaaimannen en alligators)
- Gavialinae (= gavialen)
- Squamata
↳ - Sauria (= hagedissen)
↳ kenmerken : 4 poten, staart, oogleden
- Serpentes (= slangen)
↳ kenmerken : geen poten, geen oogleden (bril)
- Amphisbaenia (= wormhagedissen)
↳ kenmerken : wormachtige reptielen die ondergronds
leven (en graven)
- Chelonia
↳ - Cryptodira (= halsbergers)
- Pleurodira (= halswenders)
- Rhynchocephalia of Sphenodontidae (= brughagedissen)
Crocodylia
Crocodylinae Alligatorinae Gavialinae
Squamata
Sauria Serpentes
Amphisbaenia
Kenmerken : kenmerken :
kenmerken :
- 4 poten, oogleden (uitz gekko’s - pootloos, geen oogleden (bril), - gravende,
meestal pootloze
behalve luipaardgecko), uitwendig geen uitwendig trommelvlies reptielen
trommelvlies - tot gifklieren geëvolueerde
- sterk variërend in grootte speekselklieren
- sterk variërend in grootte
Chelonia
Cryptodira Pleurodira
Halsbergers = deze schildpadden kunnen hun kop in Halswenders = deze schildpadden
kunnen hun kop
hun schild trekken om zichzelf te beschermen. De niet gaan intrekken, maar trekken
hun kop terug door
meeste schildpadden behoren tot de cryptodira. hun nek opzij te draaien.
,Rhynchocephalia
De brughagedis leeft in Nieuw- Zeeland en heeft zowel kenmerken van
een leguaan
(stekels op de rug, vorm kop en lichaam) als van een krokodil (rijen
stekels).
2. Metabolisme
Reptielen = koudbloeddieren
De lichaamstemperatuur van reptielen is afhankelijk van de omgevingstemperatuur (=
ectotherm) en is
niet constant (= poikilotherm).
Zoogdieren en vogels = warmbloeddieren
De lichaamstemperatuur van deze dieren is onafhankelijk van de omgevingstemperatuur (=
endotherm) en is constant (= homeotherm).
Twee belangrijke begrippen:
1) Gewenste optimale temperatuurzone of voorkeurstemperatuur
Engelse term: ‘preferred optimal temperature zone’ (POTZ)
= - Bij deze voorkeurstemperatu(u)r(en) in de omgeving verlopen de lichaamsfuncties het
meest optimaal.
Deze temperatuur(zone) is afhankelijk van de specifieke diersoort (Colville and
Bassert, 2016: p 543)
- Dit wil niet zeggen dat de ganse omgeving deze temperatuur moet hebben, de dieren
moeten kunnen
kiezen en zichzelf kunnen reguleren.
2) Voorkeur lichaamstemperatuur
Engelse term: ‘preferred body temperature’ (PBT)
= De voorkeur lichaamstemperatuur (preferred body temperature) is de
lichaamstemperatuur van een
bepaalde diersoort waarbij de lichaamsfuncties het best verlopen.
Belang van onderstaande begrippen:
- metabolisme
- activiteit
- foerageren
- voortplanting
- vertering voedsel
= Deze lichaamsfuncties zijn afhankelijk van de temperatuur, en kunnen enkel optimaal
worden uitgevoerd bij
POTZ en PBT. Vandaar dat omgevingstemperatuur een zeer belangrijke parameter is in de
omgeving.
Gedragsmatige thermoregulatie:
1) Zich verplaatsen in de leefomgeving
=> Temperatuursgradiënt of thermogradiënt nodig (zie verder)!
2) Aanpassen lichaamshouding
Gedragsmatige thermoregulatie :
- Omdat de lichaamsfuncties optimaal zouden kunnen plaatsvinden, doet het dier aan
thermoregulatie. Hij
regelt zijn lichaamstemperatuur aan de hand van zijn gedrag. Afhankelijk van zijn noden
begeeft hij zich naar
koudere of warmere delen (in het terrarium).
Thermische gradiënt :
- Om aan thermoregulatie te kunnen doen, is er echter een thermische gradiënt nodig
(=koudere en warmere
, delen in het terrarium).
- Maw indien het ganse terrarium overal eenzelfde temperatuur heeft, kan het dier niet aan
thermoregulatie
doen.
⇒ Reptielen hebben met andere woorden een uniek metabolisme: zijn ectotherm en
poikilotherm.
Voordeel
Reptielen kunnen heel efficiënt omgaan met energie. Ze hebben in tegenstelling tot vogels en
zoogdieren immers geen extra energie nodig om hun lichaamstemperatuur te behouden.
Bijgevolg kunnen ze leven van relatief zeer weinig voedsel en hebben ze dus minder calorieën
nodig dan vogels en zoogdieren.
Nadeel
Afhankelijk van de thermische gradiënt in de omgeving
Aanpassingen in natuurlijke omstandigheden: Winterslaap/rust
Aanpassingen in gevangenschap? : Zie verder
Opsomming belangrijke begrippen:
1) Thermoregulatie
2) Ectotherm
3) Poikilotherm
4) Gewenste optimale temperatuurzone
↳ POTZ: preferred optimal temperature zone
5) Voorkeurslichaamstemperatuur
↳ PBT: preferred body temperature
3. Integument
Huid: onderdelen
- Epidermis (opperhuid)
- Dermis (lederhuid)
Buitenste laag van β - Dunnere β - keratine op binnenoppervlak
- Subcutis
keratine = hypodermis (onderhuid) van schaal- en scharniergebied =
oberhäuchten-laag
Huid van reptielen: algemene kenmerken
1) Sterk gekeratiniseerd => schubben
↳ Functie schubben = voorkomen vochtverlies => aanpassing om in droge biotopen te
overleven
2) Niet erg elastisch
3)Refractiele
Beperkt subcutaan weefsel α - bij de meeste reptielen
mesolaag keratine
Epidermis: 2 soorten keratine
- α keratin
- β keratin: komt voor bij vogels en reptielen, is harder dan α keratine
Opbouw epidermis zie onderstaande figuur
Let op de vorming van de schubben op basis van de wisselende dikte in keratine :
- In de dermis bij sommige hagedissen, krokodillen en schildpadden zijn beenplaten aanwezig.
Bij
schildpadden vormen deze beenplaten -vergroeid met de ribben- het rugschild. Het
rugschild word carapax,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiaravervaeke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.