Inleiding
Marktplaatsen vroeger en nu
Alles en overal is een marktplaats. Er is geen ontkomen aan
Het marktgebeuren heeft zich doordrongen op alle vlakken van je leven. Van onderwijs en
zorg, van relaties tot taal. Op zowat elk domein uit ons leven heersen economische
principes.
Commodificatie
Steeds meer aspecten van het menselijk handelenen de resultaten worden uitgedrukt in
geldwaarde in plaats van intrensieke of inherente waarde.
It all becomes a commodity
Op alles staat een prijs alles kan gekocht worden
“Het grootste gevaar zit in de verloedering
die kan optreden als we alle menselijke relaties
in transacties veranderen
en alle goede dingen in het leven
behandelen alsof ze koopwaar zijn.”
Regels van de markt
• Wet van vraag en aanbod => de juiste prijs
• Return on investement (ROI) => winst die je genereerd na het maken van een
product
• Eerst komt, eerst maalt.: wie eerst komt krijgt het
• Het trickle-down-effect: grote bedrijven of rijke mensen worden belast
• Groeimantra!: hoe meer je groeit, hoe meer winst
• Meritocratie: beloond voor wat je doet vb. je krijgt promotie als je goed werkt
• Nut!: meestal wordt er gedacht aan winst en nut
1
,Ethiek als vorm van verzet
Dat begint met vragen durven stellen
De juiste prijs = fair?
Welke return willen we echt? Shared value?
Wat met diegenen die uit de boot vallen?
Wat is nodig om te spreken van een samenleving?
Welke waarden stellen we voorop?
Ethiek: gaat bepaalde zaken in vraag durven stellen
Waarden: wat we belangrijk vinden
Gebrek aan ons economisch denken
Het economisch model werkt met onvolledige voorveronderstellingen:
• Iedereen heeft geld.
• Huishoudelijk werk bestaat niet.
• Alles wordt uitgedrukt in geld.
• Iedereen wordt beloond voor hard werk.
• De mens heeft enkel geld nodig om in zijn behoeftes te voorzien.
• Het is een simpel spel van vraag en aanbod.
• Het is een spel...
• Concurrentie creëert innovatie
• ...
2
,Schadelijke gevolgen van ons huidig economisch model
• Kloof tussen arm en rijk neemt toe.
• Loonkloof tussen mannen en vrouwen
• Enkel maar oog voor nut en efficiëntie.
• Verwaarlozing van waarden (naastenzorg, liefde, trouw, eerlijkheid...)
• Stress door prestatiedruk, faalangst, burn-out
• Uitbuiting van goedkope werkkrachten
• Uitputting van planetaire bronnen
• Vervuiling van lucht, grond en water
• Verhoogd broeikaseffect en klimaatswijzigingen
...
Wat is systeemdenken
Wat is systeemdenken?
Naar het dieper begrijpen van de wereld
Systemen beïnvloeden ons gedrag
Je ziet de systemen
waarvoor mensen voor
een bepaald gedrag
kiezen, niet.
Uw keuze wordt
bestuurd door wat er
beschikbaar is.
3
, Systeemdenken definitie
“Systeemdenken is een wetenschappelijke benadering die tracht een overzicht van het
geheel te behouden, in plaats van zich te concentreren op afzonderlijke onderdelen zonder
te overwegen welke rol deze delen in het groter geheel spelen.
Men beschouwt het gedrag van een systeem (bijvoorbeeld een ecosysteem) niet als een
simpele keten van oorzaak-gevolgrelaties, maar als het samenspel van met elkaar
interagerende deelsystemen, waarbij terugkoppeling een belangrijke rol speelt.
Systeemdenken is niet zozeer een theorie naast andere, noch een techniek of methode om
problemen te benaderen, maar een wijze om de complexe werkelijkheid te begrijpen en te
beheersen.”
Bekijk de wereld als een samenhangend geheel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper febefoulon91. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.