ANDROLOGISCHE ASPECTEN VAN
VRUCHTBAARHEID EN SEKSUALITEIT, MET
INBEGRIP GEVALSBESPRKING
INLEIDING
Doelstellingen
Overzicht van de belangrijkste medische andrologische en urologische aandoeningen die een invloed
hebben op de seksualiteit en vruchtbaarheid.
Klinische tekens, diagnose en behandeling van de belangrijkste medische andrologische en urologische
aandoeningen kaderen en toepassen in onderzoek en seksuologische hulpverlening.
Overzicht
Prof. Antonio
Genitale ontwikkeling en DSD
Infertiliteit bij de man
Hypogonadisme
Hormonale behandeling en medische follow-up bij genderdysforie en chemische castratie
Prof. Albersen
Prostaataandoeningen
Orgasme en ejaculatie
Erectiestoornissen
Goedaardige aandoeningen van penis en scrotum
Urogenitale tumoren
SOA
Examen
Schrijf je naam op elk blad
Schriftelijk
o 2 open vragen (1 van elke prof)
- Toepassing van de leerstof aan de hand van een casus
- Deelvragen
- Lees eerst de volledige vraag
- Structureer je antwoord
- Voorbeeld: man van 27 jaar heeft als kind chemotherapie gehad voor leukemie. Hij
heeft nu een kinderwens. Sperma-onderzoek toont azoöspermie.
1 welke aanvullende onderzoeken zijn aangewezen en waarom.
2 wat is de meest waarschijnlijke oorzaken van azoöspermie? Waar situeert het
probleem zich? Hoe kan je dit onderzoeken?
3 welke behandeling is mogelijk?
o 20 multiple choice met giscorrectie (10 van elke prof)
- Voorbeeld: je ziet binnenkort voor de eerste keer een vrouw van 27 jaar met Turner
syndroom voor een gesprek rond vruchtbaarheid en kinderwens. Welke stelling is
juist?
1 vrouwen met Turner syndroom hebben een primair ovarieel falen, waardoor er
, meestal geen eicellen zijn.
2 bij vrouwen met Turner syndroom is er een probleem met de hormoonaanmaak in
de eierstokken. Met hormoonbehandeling kan er een eisprong opgewekt worden.
3 vrouwen met Turner hebben geen inwendige vrouwelijke geslachtsorganen en
kunnen dus niet zwanger worden
4 vrouwen met turner hebben een testosterongehalte in de mannelijke range,
waardoor er geen eisprong kan optreden.
Wat kennen?
o Slides
o Lesnotities
o Achtergrondmateriaal Toledo enkel indien zo aangegeven
DEEL ENDOCRINOLOGIE - PROF. ANTONIO
GENITALE ONTWIKKELING EN DSD
NORMALE GENITALE ONTWIKKELING
Geslacht
Geslacht is een biologisch gegeven. Je kan het geslacht op verschillende niveau’s bekijken:
1. Genotypisch = 46, XX VS 46, XY
o We gaan kijken naar de chromosomen via een chromosoomonderzoek; karyotype.
o Standaard is het 46 XX of 46 XY maar er bestaan ook varianten en dit zullen we nog zien.
2. Gonadaal = ovaria VS testes
3. Fenotypisch = externe genitalia
Het geslacht is gebaseerd op deze drie biologische kenmerken. Wanneer er incongruentie is tussen de
verschillende biologische kenmerken spreken we van difference/disorder of sex development (DSD).
Normale genitale ontwikkeling
Bij een foetus vinden we “bipotential gonad” terug. Dit zijn gonaden die in beide richtingen kunnen
ontwikkelen (testes of ovaria), bestaande uit de buis van Müller en buis van Wolff. Voor de externe
genitalia is er hetzelfde principe, ook daar begin je structuur die zich kan ontwikkelen in beide richting.
, Hoe komt dat er een bepaalde richting wordt gekozen? Verloop ontwikkeling mannelijke foetus:
1. Week 6 van de zwangerschap: het Y-chromosoom bevat normaliter een kleine regio met een
Testis determining transcription factor Y (TDY), ook wel sex reversal Y (SRY) genoemd. Als deze
factor aanwezig is gaat de foetus ontwikkelen in de mannelijke richting (testes). Als het niet
aanwezig is wordt er richting de vrouw ontwikkeld (ovaria). Ook de externe genitalia begint rond
week 6 met het ontwikkelen naar een bepaalde richting.
2. Week 8 van de zwangerschap: de testes zijn aanwezig
De leydigcellen maken androgenen aan, namelijk testosteron en DHT (dihydrotestosteron)
De sertolicellen gaan AMH aanmaken (anti-mulleriaans hormoon). Hierdoor gaat de ontwikkeling van
de buis van Muller worden tegengegaan en dus ook de ontwikkeling tot vrouwelijke structuren.
De testosteronpiek voor de geboorte is dus ook heel belangrijk. Hierdoor gaan er zich wolffiaanse
structuren ontwikkelen, namelijk de mannelijke structuren: epediymis, vas deferens en vesiculae
seminales.
3. Week 14 van de zwangerschap: de externe genitalia ontwikkeling zich onder invloed van DHT:
prostaat, penis en balzak.
4. Week 22 van de zwangerschap: bij de echo kan je al vaak zeggen of het een jongen of een meisje
is.
, Samenvattingen:
Wat kan er mislopen tijdens de ontwikkeling?
o Indalen van de testes - Cryptorchidie
De testis van de man ontstaan bij de foetus in de buurt van de nieren. Voor de geboorte
migreren de testis van de nieren naar het lies kanaal onder invloed van Insulin-like peptide 3
(INSL3), dat voor de geboorte wordt aangemaakt door de leydigcellen = transabdominale
fase. Tijdens de daaropvolgende Inguinoscrotale fase gaan de testis via het lieskanaal in het
scrotum indalen onder invloed van testosteron, dat ook door de Leydigcellen wordt
aangemaakt (rond 26 weken zwangerschap). Rond 32-40 weken zwangerschap zit de testis bij
97% van de jongens in het scrotum. Dit is belangrijk omdat de temperatuur in het scrotum 2-
4°C lager is dan de lichaamstemperatuur, wat noodzakelijk is voor een goede
spermatogenese. Bij 3% van de jongens is de testis dus nog niet ingedaald in het scrotum bij
de geboorte (of in de eerste weken na geboorte) spreken we van cryptorchidie. De teelbal
kan op verschillende plaatsen van het traject vastzitten Cryptorchidie wordt vaak vastgesteld
bij schoolonderzoek waarbij men nakijkt of de teelbal in het scrotum zit. Mannen waarbij dit
wordt vastgesteld hebben een verhoogde kans op een verminderde vruchtbaarheid en
teelbalkanker. Hoe langer dat de teelbal op hoger niveau zit hoe meer kans op teelbalkanker
en vermindering van de vruchtbaarheid. Daarom wordt cryptorchidie meestal op jonge
leeftijd chirurgisch behandeld door de testis in het scrotum te plaatsen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michellebrebels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,66. Je zit daarna nergens aan vast.