Deze samenvatting bevat alle slides en notities voor het vak Internationale Economie gegeven door Karolien De Bruyne. Je vindt er ook het voorbeeldexamen met oplossingen en extra uitleg. Alle extra opmerkingen/uitleg/voorbeelden gegeven in de Q&A sessie werden ook toegevoegd. Veel succes!
Inhoudstabel
Hoofdstuk 1: Wat is internationale economie? .................................................................. 3
1 Handelstromen ......................................................................................................................... 3
2 Voordelen en nadelen van (vrij)handel .................................................................................... 4
3 Handelspatroon voorspellen .................................................................................................... 5
4 Effect van overheidsbeleid op handel ...................................................................................... 5
Hoofdstuk 2: Een overzicht van de wereldhandel............................................................... 6
1 Graviteitsmodel verklaart handel ............................................................................................. 6
2 Veranderende patroon van wereldhandel ............................................................................... 7
Hoofdstuk 3: Arbeidsproductiviteit en comparatieve voordelen: het Ricardiaans model.... 9
1 Inleiding .................................................................................................................................... 9
2 Concept van comparatief voordeel .......................................................................................... 9
3 Comparatief voordeel met 2 goederen .................................................................................. 10
4 Comparatief voordeel met meerdere goederen .................................................................... 19
5 Transportkosten en niet-verhandelbare goederen ................................................................ 21
6 Empirische evidentie mbt Ricardiaans model ........................................................................ 22
Hoofdstuk 4: Specifieke factoren en inkomensverdeling .................................................. 23
1 Inleiding .................................................................................................................................. 23
2 Het Specifieke Factorenmodel................................................................................................ 23
3 Internationale Handel in het Specifieke Factoren Model ....................................................... 29
4 Inkomensverdeling en de Winsten uit Handel ....................................................................... 30
5 Handelsbeleid: preview .......................................................................................................... 30
Hoofdstuk 5: Productiefactoren en handel: het Heckscher-Ohlin model .......................... 31
1 Inleiding .................................................................................................................................. 31
2 Model van een twee-factor economie ................................................................................... 31
3 Internationale handel tussen twee-factor economieën ......................................................... 36
4 Voordelen van handel............................................................................................................. 37
5 Factorprijsegalisatie ................................................................................................................ 37
6 Empirische evidentie .............................................................................................................. 38
Hoofdstuk 7: Externe schaalvoordelen en internationale locatie van productie .............. 40
1 Inleiding .................................................................................................................................. 40
2 Economische schaalvoordelen en internationale handel ....................................................... 40
3 Schaalvoordelen en marktstructuur ....................................................................................... 41
, 2
4 Theorie van externe schaalvoordelen .................................................................................... 41
5 Externe schaalvoordelen en internationale handel ................................................................ 42
6 Dynamisch toenemende schaalvoordelen ............................................................................. 44
7 Internationale handel en economische geografie .................................................................. 45
Hoofdstuk 8: Ondernemingen in de globale economie: export beslissingen, outsourcing en
multinationale ondernemingen ....................................................................................... 46
1 Inleiding .................................................................................................................................. 46
2 Theorie van imperfecte mededinging (= monopolie, oligopolie,…)........................................ 46
3 Monopolistische mededinging en handel .............................................................................. 46
Hoofdstuk 9: Instrumenten van het handelsbeleid........................................................... 52
1 Instrumenten van handelsbeleid ............................................................................................ 52
2 Kosten en baten van de verschillende instrumenten ............................................................. 52
Hoofdstuk 10: Politieke economie van het handelsbeleid ................................................ 60
1 Handelsbeleid en algemene welvaart: waarom baseren landen hun beleid niet altijd op de
kosten-baten analyse van economisten? ........................................................................................ 60
2 Internationale handelsovereenkomsten .................................................................................. 63
Hoofdstuk 12: Controversen van het handelsbeleid ......................................................... 65
1 Argumenten voor handelsbescherming: marktfalen .............................................................. 65
2 Argumenten aangaande handel en mensen........................................................................... 66
Voorbeeld examenvragen ................................................................................................ 68
, 3
DEEL 1
à Professor : Karolien De Bruyne
à Ingebonden handboek (HS: 1-12)
à Examen : enkel meerkeuzevragen met kennis- en toepassingsvragen (geen giscorrectie)
Hoofdstuk 1: Wat is internationale economie?
• Reële economie (= deze cursus) à stromen van goederen en diensten niet van geld.
1. Stijging van de handelsstromen
2. Voordelen en nadelen van handel
3. Handelspatroon voorspellen
4. Effect van overheidsbeleid op handel
• Monetaire economie (= cursus macro- en monetaire economie)
• Internationale economie bestudeert economische interacties tussen landen en de
problemen die zich hierbij kunnen voordoen
Bv. Handelsoorlog tussen China en VS in de staalindustrie, één maatregel kan genomen worden door
één land (VS). Zal een enorme impact hebben op de rest van de wereld (meer concurrentie op de EU-
markt door de toetreding van China).
• De studie van internationale economie is nog nooit zo belangrijk geweest als
vandaag de dag
§ Toenemende anti-globalisering
§ Toenemende regionalisering
§ Toenemend nationalisme
§ …
1 Handelstromen
Waarom is sinds de jaren 80 de wereldhandel zo snel gestegen?
à Opkomst van het internet, verlaging transportkosten, minder handelsbelemmeringen,
daling van handelsbarrières als tarieven en quota
à Oprichting van vrijhandelszones (o.a. EU, NAFTA)
Grafieken : evolutie van de handel in goederen voor verschillende regio’s
= Rusland (exporteren veel olie en staal)
, 4
Handelsbalans à Export = import (Bv. Europa, Azië)
Trade Deficit = tekort op jouw handelsbalans niet noodzakelijk slecht (Bv. North-America):
Negatief à Kan een probleem zijn als de overheid dat financiert (overheidsschuld),
Positief à Als de binnenlandse economie het zeer goed doet, inzet in finale
goederen om te voldoen aan de binnenlandse consumptie (goed draaiende
economie)
Openheidsgraad van een economie = handel als % van het BBP in 2018
= 160% van wat België produceert wordt verhandeld,
kan dit??? à Gaat over invoer en uitvoer, het
toevoegen van waarde wordt meegeteld in het %
USA is niet afhankelijk van handel (drijft relatief weinig
handel met de rest van de wereld)
RTA = Regional Trade Agreements eigenlijk FTA die niet noodzakelijk binnen één regio
moeten liggen; groep van landen die samen een handelsovereenkomst sluiten.
FTA = Free Trade Agreements
à RTA stijgt continu zowel goederen
als diensten, maar de stijging wordt
minder sterk (groei neemt af)
= logisch want je kan ze niet eindeloos
blijven maken, de gemakkelijkste
trade agreements zijn al gesloten.
à Europa is de regio die de meeste
handelsakkoorden sluit
2 Voordelen en nadelen van (vrij)handel
De belangrijkste voordelen zijn:
• Zelfs indien landen het meest efficiënt zijn in de productie van álle goederen winnen
ze bij vrijhandel: ze leggen zich toe op de productie van datgene waar ze relatief het
beste in zijn en importeren de rest (H3)
• Handel zal voordelig zijn voor een land wanneer het goederen exporteert
(importeert) die gebruik maken van overvloedig aanwezige (schaarse)
productiefactoren (H4 en H5)
à Landen gaan zich bezig houden met dingen waar ze goed in zijn / veel van hebben
• Als landen zich specialiseren kunnen ze efficiënter zijn door productie op grotere
schaal, schaalvoordelen (H7 en H8)
, 5
We zullen aantonen dat handel voordelig is voor individuele landen maar nadelig kan
zijn voor bepaalde groepen economische agenten binnen landen (verdeling van de
voordelen kan verschillen – H4 en H5)
• Handel kan een negatief effect hebben voor productiefactoren die gebruikt worden
in importconcurrerende sectoren
• Handel kan dus leiden tot uiteenlopende inkomenseffecten binnen landen
• Handel kan ook leiden tot een ongelijke verdeling tussen de landen (H11)
3 Handelspatroon voorspellen
Voorbeeld :
Van waar komen onze bananen? Vooral van Zuid-Amerika à Omwille van het klimaat
Niet-bewerkte (ruwe) koffie? à Zuid-Amerika en Azië (klimatologisch voordeel)
Effectief verwerkte koffie?à In Europa (technologisch voordeel of opgeleide mensen)
Handelspatroon
• Verschillen in klimaat en productiefactoren (inter-industriële handel)
• Verschillen in arbeidsproductiviteit (inter-industriële handel) – H3
• Verschillen in beschikbaarheid en aanwending van productiefactoren (inter-
industriële handel) – H4 en H5
• Schaalvoordelen (intra-industriële handel) – H7 en H8
Inter-industriële handel = verschillende landen importeren/exporteren verschillende
goederen
Intra-industrieel = gelijkaardig goed exporteren/importeren in eenzelfde regio omwille van
de schaalvoordelen
Bv. Auto-industrie
4 Effect van overheidsbeleid op handel
De overheid kan handel beïnvloeden op verschillende manieren
à Via Quota, subsidies, embargo’s
Wat zijn de kosten en baten van dergelijk beleid? (H9-H12)
§ Indien de overheid handel beperkt, voor welk beleid kiest ze het beste?
§ Indien de overheid handel beperkt, in welke mate doet ze dat dan het beste?
§ Indien de overheid handel beperkt, wat zijn de kosten van dit beleid én van
mogelijke tegenmaatregelen van handelspartners?
Voorbeeld om de voordelen van vrijhandel/handelsakkoorden aan te tonen:
Trump: produce cars in US or pay 35% tariff on imported cars from Mexico
à Bedrijfskosten :
- Arbeid à goedkoopst in Mexico
- Infrastructuur à best in VS want meer infrastructuur (transport,…)
- Handelsakkoorden à meest in Mexico
Je verkiest Mexico (met veel handelsakkoorden en goedkope arbeid) want:
= importeren intermediaire goederen tegen een lagere kost
= export is ook mogelijk aan een lagere kost
à 2x winnen: goedkopere import en export
, 6
Hoofdstuk 2: Een overzicht van de wereldhandel
1 Graviteitsmodel verklaart handel
q Landen drijven meer handel indien ze groter zijn
q Landen drijven meer handel indien ze dicht bij elkaar liggen
Wat verklaart/beïnvloedt handel?
1. Grootte van handeldrijvende landen
à Als enkel deze factor handel bepaalt, zouden alle rode puntjes op figuur 2.2 op de
45°-lijn staan.
Bv. Nederland en België drijven meer handel door onder andere een haven hebben ook al zijn ze klein.
§ grotere economieën produceren meer goederen en diensten en kunnen deze
dus ook verkopen in de internationale markt
§ grotere economieën genereren meer inkomen door een hogere export en
kunnen daardoor zelf ook meer importeren
2. Afstand (beïnvloedt transportkosten en dus de kost van import en
Figuur 2.2: Grootte van Europese
export + persoonlijke contacten) à hoe belangrijk is afstand? economieën en de waarde van
3. Culturele banden (bv. Taal) hun handel met de VS
Bv. UK is dicht bij de 45°-lijn omdat ze dezelfde taal hebben?
4. Geografische elementen (bv. havens, geen bergketens)
5. Multinationals (handel tussen verschillende bedrijven)
6. Grenzen
§ zowel tijds- als financiële kosten
§ kan ook verwijzen naar verschillen in taal en/of munt
Basisvergelijking graviteitsmodel veronderstelt dat enkel grootte (+)
en afstand (-) een invloed hebben op handel:
Hoe hoger de afstand, hoe lager de handelsstromen zijn (daarom in de
noemer).
Tij is de handel tussen land i en land j
𝐴𝑥𝑌" 𝑥𝑌# A is een constante
𝑇"# = Yi is het BBP van land i
𝐷"# Yj is het BBP van land j
Dij is de afstand tussen land i en land j
Algemene vergelijking graviteitsmodel
𝐴𝑥𝑌"* 𝑥𝑌#+ à mogelijkheid tot het bepalen van
𝑇"# = het gewicht van de BBP (met a/b/c)
𝐷"#,
§ Graviteitsmodel slaagt er goed in handelspatronen te voorspellen
§ Uit schattingen blijkt dat een toename van de afstand tussen twee landen met 1% de
handel doet afnemen met 0.7 tot 1%
§ Graviteitsmodel kan helpen het effect van handelsovereenkomsten op
handelsstromen te voorspellen: gegeven de BBP’s en de afstand, drijven landen
meer handel dan het graviteitsmodel zou voorspellen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenthw87. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
