Deze samenvatting bevat alle powerpoints met bijbehorende notities van alle lessen en een inhoudstafel.
Behaalde punten: 18/20.
Stuur mij een DM op messenger, daar verkoop ik de samenvatting aan een goedkopere prijs!
SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
I. THEMA 1: SOCIALE ZEKERHEID EN SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
1) DEEL I: WAT IS SOCIALE ZEKERHEID?
1. FOCUS OP ALLEDAAGSE MENSELIJKE NODEN…
Ziekte: nood aan zorg, medische kosten; onvermogen te werken, inkomensverlies sociale
zekerheid zorgt ervoor dat medische kosten gedekt worden en dat er vervangingsinkomen wordt
gegeven
Moederschap: nood begeleiding bevalling, medische kosten; nood aan rust, inkomensverlies
sociale zekerheid zorgt ervoor dat je in rustperiode je inkomen kan krijgen
Arbeidsongeval of beroepziekte: nood aan medische zorg, medische kosten; onvermogen te
werken of overlijden, inkomensverlies door professionele context die ertoe geleid heeft, zorgt
sociale zekerheid voor extra tegemoetkoming inkomensvervanging voor wie overblijft (na
ziekte/sterfet)
o Bv. Fabriek in Bagladesh gebouw heeft het begeven onder gedreun naaimachines
daar geen sociale zekerheid zoals bij ons
Handicap: verminderd verdienvermogen (intrinsiek aan handicap); verlies van zelfredzaamheid,
nood aan aangepaste hulp, bijkomende kosten sociale zekerheid zorgt ervoor dat verminderd
verdienvermogen wordt gecompenseerd, in plaats van inkomen dat je niet kan verdienen en
tegemoetkoming in hulp(middelen)
Werkloosheid: inkomensverlies; armoede ontslagmacht in België (zelfs indien je regels naast
je opzij legt, dan kost het geld) daarom tijdelijke ondersteuning bij inkomensverlies dat je leidt
door ontslag dat je gekregen hebt (niet als je zelf ontslag neemt) en indien armoede :
leefloon/OCMW dienstverlening krijg je bestaansminimum om armoede uit te bouwen
mensen die je op straat ziet zitten : papieren niet in orde geraken of niet onder
toepassingsgebied vallen eigenlijk zou armoede obv systeem kunnen worden uitgebannen
Kinderen: kosten opvoeding en onderhoud, opvang nu : sociale zekerheidsrecht stuk extra
inkomsten om kosten voor opvoeding en onderhoud te dekken
o bv. meisje in Manilla die werkt op vuilnisbeld kinderarbeid was vroeger ook bij ons
veel aanwezig
Ouderdom: behoefte aan rust, verminderd verdienvermogen
o Vroeger : onstlaan plicht omdat je ‘kreupel’ was op die leeftijd (toen 65 jaar) nu :
andere insteek je krijgt iets terug voor inspanningen die je hebt geleverd verhoging
leeftijd heeft als gevolg verlaging sociale rechten
o Sociale zekerheid zorgt voor inkomensvervanging
2. SOCIALE ZEKERHEID IN ZIJN GEBRUIKELIJKE BETEKENIS
Gebruikelijke betekenis in het Nederlands (HvC) (Van Dale):
o Sociale zekerheid:
a) toestand waarbij voor allen de bezorgdheid voor gebrek wordt uitgesloten
= Sociale zekerheid in zijn situationele betekenis (1.3)
1
, b) het geheel van instellingen en regelingen die dienen om deze toestand te
verzekeren middel om de toestand te bereiken
Sociale zekerheid in de instrumentele betekenis = (1.)
3. SOCIALE ZEKERHEID IN ZIJN SITUATIONELE/TELEOLOGISCHE BETEKENIS
Sociale zekerheid = uitsluiting van bezorgdheid voor gebrek oudste betekenis van het woord
Link oudste gebruik term:
o Simon Bolivar (1819) (president Venuzuela); het meest perfecte systeem van besturen is
datgene dat grootst mogelijke sociale zekerheid produceert en grootst mogelijke
stabiliteit heeft
o Social Security Act VS (1935): die voorzag in ouderdomspensioen en beperkte
werkloosheidsuitkering en daarna aangepast naar ook medical care volgens hem een
van de fundamentele vrijheden van een samenleving geen gebrekkigheid meer lijden
o “Freedom from want” Roosevelt (1941)
Realiteit vs. ideaal: uitsluiting bezorgdheid gebrek is onvoltooid doel, sociale zekerheid is streven
naar zekerheid voor onszelf en andere leden van de samenleving
o In realiteit kan het nooit bestaan, zal waarschijnlijk nooit worden gerealiseerd dus het
is een doel om tot situatie te komen dus een teleologisch begrip
Verband vervulling basisbehoefte aan “veiligheid”
o Verband intrinsieke kwetsbaarheid van het mens zijn (kindertijd, handicap, ziekte,
ouderdom)
o Kwetsbaarheid wordt versterkt door maatschappelijke context
Nood aan financiële middelen om in levensonderhoud en (medische) zorg te
voorzien, begrensde mogelijkheden om wettig inkomen te vergaren)
Bv. betalen om zorg te krijgen is een maatschappelijk keuze er zijn
maatschappijen waar je niets moet betalen je bent vatbaar voor medische
kosten die ermee gepaard gaan
Onderscheid psychologische conditie - maatschappelijke ordening
o Behoefte aan veiligheid is een psychologisch concept
o Specifieke focus op noden met maatschappelijke oorzaak én maatschappelijk belang tot
leniging vanuit maatschappelijk oogpunt vinden we het nodig dat we die gaan lenigen:
Historisch ontwikkelingspatroon: compenseren onwenselijke gevolgen
economische productie en verdeling welvaart door onze economische
productie worden mensen in bepaalde arbeidsomstandigheden geplaats
Oude problematiek armoede: leniging middels bijstandsvoorzieningen wortels
sociale zekerheid ontstaan als idee om armoede uit te bannen bv. christelijke
liefdadigheidsorganisaties om armoede te beperken niet alleen o.w.v.
altruïsme maar ook o.w.v. fundamentele bedreiging voor samenleving
Nieuwe vormen van bestaansonzekerheid sinds industriële revolutie: leer
“sociale risico’s” structureert samenspel sociale verzekeringen en
bijstandsvoorzieningen leer sociale risico’s is kapstok waar sociale zekerheid
aan vasthangt
2
, Figuur (examenvraag):
o Rij 2: Indien je niet in aanmerking komt voor sociale zekerheid, dan kan je sociale
bijstand krijgen via OCMW
o Rij 6: Geen werknemer en geen zelfstandige zal er leefloon zijn als je buiten wil niet aan
arbeid geraakt
o Rij 7: geld om kinderen op te voeden en naar school te gaan
o Rij 8:
Ouderdom
Inkomsgarantie (= uitkering voor 65-plussers die niet over voldoende
financiële middelen beschikken) voor ouderen indien je op bepaalde
leeftijd komt
Partner komt te overlijden en je was afhankelijk van dat inkomen
4. SOCIALE ZEKERHEID IN DE INSTRUMENTELE BETEKENIS
Sociale zekerheid = geheel instellingen en regelingen (=middelen) erop gericht mensen te
vrijwaren van bezorgdheid voor gebrek
Historische diversiteit:
o Rol (solidaire) samenlevingsverbanden
Oudste vorm van sociale zekerheid in deze zin
Samenlevingsverbanden als je zorg nodig hebt, zal familie als eerste zijn die
dit doen
Stam
Familie
(Kern)gezin
3
, o Rol eigendom
Onroerende goederen is beste garantie op goede oude dag je kan het
verkopen en kapitaal hebben
Spaargeld
Beleggingen)
o Rol liefdadigheid(sinstellingen): voorloper sociale bijstand zijn belangrijke instituten
van sociale zekerheid geweest
o Rol emancipatiestrijd arbeidersbeweging: oorsprong sociale verzekeringen heeft kiem
gelegd voor sociale verzekeringen die we vandaag kennen
Evolutie van landbouweconomie (grootgrondbezitters, mensen hadden amper
overschot dus daarom ook huisarbeid om te overleven bv. manden vlechten
nadien: hongersnood mensen verlaten platteland) naar industrieel
kapitalisme in 19e eeuw (door machines die geld opbrengen die in grote
hoeveelheden arbeid kunnen verzetten, ontvolking in platteland, Daens):
ontregeling traditionele samenlevings- en solidariteitsverbanden
Arbeider (“proletariër”) is aangewezen op verkoop arbeidskracht om in
levensonderhoud te voorzien: genese arbeidsmarkt en sociale risico’s
Scherpe kwetsbaarheid begint hier te groeien eerste vormen van
sociale zekerheid pot en stukje van loon erin, als er dan iemand ziek
wordt dan mag die eruit nemen simpel systeem is essentie van sociale
verzekeringen later: uitgegroeid tot nationale systemen
Ontwikkeling van onderlinge bijstand en verzekeringen
o Rol overheid:
In opvolging religieuze liefdadigheid: organisatie sociale bijstand
Vanaf Franse revolutie heeft overheid zich beziggehouden met openbare
onderstand = sociale bijstand toen kerk buiten staten halen, kerkelijke
goederen genationaliseerd, armenzorg wordt nu door staat gedaan,
officieel begin sociale bijstand door overheid
Na initiële onderdrukking emancipatiestrijd arbeidersklasse:
Beleid van “gesubsidieerde vrijheid” (einde 19 e eeuw) en wettelijke
omkadering particuliere initiatieven
o 19e eeuw Nachtwakersstaat interne orde handhaven, maar
geen tussenkomst in sociale kwesties arbeidersverzet groeit
vakbonden ontstaan
o Eind 19e eeuw: overheid stopt sociale organisatie te
onderdrukken subsidies geven
Inrichting verplichte sociale verzekeringen zelf voortouw nemen in
sociale zekerheid inzicht maatschappij hierbij gebaat vrede kan
enkel orden behouden als sociale vrede behouden blijft:
o Consolidatie “sociaal pact” overlegd tussen vertegenwoordigers
werknemers en werknemers na WOII: Besluitwet 1944
organiseert sociale zekerheid werknemers afspraken worden
omgezet in wetgeving systeem van sociale zekerheid wordt
ingericht voor werknemers
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katomichiels12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,96. Je zit daarna nergens aan vast.
