Samenvatting

Samenvatting Gemeenschapsgericht werken lessen

0 keer verkocht

Vak
Gemeenschapsgericht werken

Instelling
Hogeschool Gent (HoGent)

Dit is een samenvatting van de lessen

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 40 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 13 december 2024
Aantal pagina's 40
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

€5,36

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Vermaatschappelijking

Vermaatschappelijking is hot
- Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor
- Minder instellingen
- Meer inclusie
- Meer zorg id maatschappij
Tegelijk: containterbegrip dat vele ladingen dekt
 Dezelfde terminologie, andere invulling/visie
 Onderhevig aan discussie en kritiek
 Verschillende visies en emoties

Socio-historische ontleding
LAAG 1: sociale relatie tussen overheid en burgers
 1830: Klassieke-liberale staatsopvatting
o Nachtwakersstaat
o Overheid komt zo min mogelijk tussen in private aangelegenheden
 Eind 19e eeuw: sociale kwestie
o Slechte omstandigheden en grote kindersterfte zorgen voor sociale onrust
o Industrialisatie, kinderarbeid
 Einde 19e – begin 20e eeuw
o Van afstandelijke naar sociale relatie tussen overheid en burgers/gezinnen
o De verzorgingsstaat (midden 20e eeuw): in plaats van liefdadigheidsinitiatieven te
organiseren, zal de overheid de verantwoordelijkheid voor de zorg van mensen met
een beperking op zich nemen
o Bv. 1924: invoering leerplicht
o Bv. Gesubsidieerde liefdadigheid
o Bv. Sociaal beleid en sociale voorzieningen
LAAG 2: deïnstitutioinalisering en ‘Community care’
 1960/1970: kritiek op de residentiële zorg
o Sluiting grote psychiatrische instellingen = deïnstitutionalisering
o Begrip ‘Community care’: extramuralisering vd zorg (= buiten muren gelijkwaardige
zorg)
o Onderscheid id (gezondheids)zorg tss eerste, tweede, derde en nulde lijn
o Meer nadruk op nulde en eerstelijnszorg, omdat deze ervoor zorgden dat er
ondersteuning was id samenleving en dit betekende het ontstaan vd GGZ, PAAZ,…
LAAG 3: solidariteit
 Koude solidariteit: komt vd overheid
o Na WOII: uitbouw vd verzorgingsstaat
o Via sociale zekerheid
 Levenslange sociale bescherming voor iedereen (oa door belastingen)
(Bv gezinsbijslag, pensioenen, werkloosheidsuitkering,
ongevallen-/ziekteverzekering…)
 Solidariteit tussen mensen die elkaar niet persoonlijk kennen
(‘Koud’ = rationeel, vanop afstand)
 Warme solidariteit: initiatief vd burgers zelf
o Leidend principe: subsidiariteit
o Zorg wordt id eerste plaats verwacht id informele private sfeer (‘warm’ = dichtbij,
rechtstreeks)
o Burgers worden aangesproken op een ‘morele plicht’ om de zorg en ondersteuning
vr medeburgers feitelijk op te nemen

, o Burgers beslissen zelf over de spelregels: wie dit ‘verdient’ en wie niet
o Warm = dichtbij, rechtstreeks

Nieuw begrip of historische constante?
- Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
- Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners (mantelzorg, buren,
vrijwilligers)
- Verbonden met solidariteitsopvattingen

‘Vermaatschappelijking’ in het meest recente
beleidsdiscours
“De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de vermaatschappelijking van
de zorg. Dit betekent dat ze voluit ondersteuning geven aan de mantelzorgers,
vrijwilligerszorg en buurtzorg.”

“We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.”

Verhaal in verschillende sectoren
- GGZ (Art. 107)
- Ondersteuning voor mensen met een beperking (perspectief 2020)
- Integrale jeugdhulp (M-decreet)
- Ouderenzorg

Centrale begrippen
- Deïnstitutionalisering
- Community care
- Inclusie
- Verbinding, netwerken
- Contextgericht werken
- Eigen kracht, zelfredzaamheid
- Vraagsturing, zelfbepaling
- Respijtzorg = zorg en ondersteuning die gegeven wordt aan mantelzorgers
- Solidariteit: koud  warm?

Vermaatschappelijking genereert kansen
- Streeft naar een solidaire samenleving
- Erkenning dat elke burger recht heeft op een volwaardige plaats id samenleving én het
recht heeft die mee in te vullen (recht op participatie en zelfbepaling)
- Erkenning vd kracht en de eigen expertise van burgers
- Voorkomt dat mensen gereduceerd worden tot hun problemen
- Voorkomt dat mensen geïnstitutionaliseerd worden een daarbij geen deel meer uitmaken vd
samenleving
- Stimuleert zorginnovatie
- Opent de ogen voor de mogelijkheden id buurt en eigen leefomgeving
- Cliënt heeft regie over het herstelproces

,Mogelijke risico’s en valkuilen
1. Inclusief burgerschap: structurele en sociale component
a. Fysieke aanwezigheid ≠ erbij horen, deel uitmaken van
b. Is de samenleving er klaar voor?
2. Verbinding, autonomie en participatie, maar…
a. Gebrek aan sociale cohesie als probleem én oplossing?
b. Mensen in kwetsbare situaties moeten het meest beroep doen op kwetsbaar, al dan niet
bestaande netwerk
c. Gebaseerd op fictief mensbeeld, namelijk de mondige, gemotiveerde, autonome en
rationele burger
d. Nadruk op eigen verantwoordelijkheid en autonomie, kan nadruk op eigen schuld worden
e. Mogelijkheden creëren en voorwaarden vervullen voor participatie ≠ mensen dwingen tot
participatie
f. Te sterk en onterecht dichotomisch denken: autonomie (thuis) – afhankelijkheid
(professionele zorg)
Positieve aspecten
 Meer werken met de omgeving, waardoor er minder isolement is
 Tegenreactie op overprofessionalisering vd zorg
 Doorbreken van stigma’s
Aandachtspunten
 Tekort aan bedden
 Klein netwerk → minder zorg
 Veel belasting vd persoon (bv mantelzorgers)

Positieve of negatieve lezing?
Positieve lezing
 Recht op een volwaardige deelname aan de samenleving
 Ondersteuning in (ipv weg van) de samenleving
Mogelijke risico’s en valkuilen
 Zorg door de gemeenschap ipv door professionals
 Professionals zijn te duur en er zijn te veel zorgvragen
 Complementair verhaal (elkaar ondersteunen) ipv subsidiariteit (elkaar vervangen)

, Formele-informele zorg

Subsidiariteit of complementariteit
Concentrische cirkels: activeren van netwerk en vervagen van professionele ondersteuning
 Gedeelde zorg
 Zowel subsidiariteit als complementair
o Subsidiariteit = het ene vervangen door het andere
o Complementair = gelijktijdig naast elkaar laten
bestaan, de ene versterkt daarbij de andere
 TUP-paradox = Trek U Plan
o Moeilijk voor mensen die een klein netwerk hebben
o Iedereen moet hetzelfde recht hebben op hulp
 Plicht om beroep te doen op je sociaal netwerk
Verhouding/spanningsveld tussen het recht op professionele ondersteuning en de plicht om
beroep te doen op je sociale netwerk

Vermaatschappelijking: randvoorwaarden
Niet OF-OF, maar EN-EN
 One-size fits all is utopie: op naar een “lerend beleid” met lokale oplossingen en
samenwerkingsverbanden
 Gedeelde ipv verdeelde verantwoordelijkheid
 Onvoorwaardelijk recht op hulpverlening bewaken: zorgen dat iedereen, ook doelgroepen
zonder netwerk, het recht op hulpverlening blijft behouden
 Koude én warme solidariteit = naast elkaar (complementair)
 Allianties tussen zorgvrager, formele en informele zorg → elkaar aanvullen en niet
subsidiëren
o Op niveau vd persoonlijke context
o Op niveau vd bredere organisatie v zorg

Samenwerking tussen professionals en (groepen) burgers
Actief burgerschap
Historiek: verzorgingsstaat → actieve welvaartstaat
 Link met de verschillende “golven” van vermaatschappelijking
 In een actieve welvaartstaat wordt actief burgerschap gevraagd en zelfs een eis dit te doen
Definitie
 Het lidmaatschap ve samenleving noemen we burgerschap
 Actief burgerschap benadrukt het belang v actieve, maatschappelijke participatie binnen
die samenleving
Onderliggend mensbeeld: keuzevrijheid, zelfregie en zelfbeschikking
 Mensen empoweren om het beste van zichzelf te geven
 Voordelen: burger kan zelf beslissen, gaat niet alleen over zorgvrager, we nemen de
dingen zelf in handen en kiezen zelf wat we moeten doen. De burger die in die straat woont
weet het beste wat er moet gebeuren. Beslissingsbevoegdheid zo dicht mogelijk bij burger
 Nadelen: is perfect systeem voor blanke middenklassen, enkel mensen met een mening
zijn daar aanwezig. De alleenstaande moeder gaat daar niet naartoe komen, de mensen die
dit het meest nodig hebben
(mooi voorbeeld van hoe precaire doelgroepen uit de boot vallen)

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.