Bepalingen gemeen aan alle rechtspersonen
Examen
● Een grote vraag in de cursus: wat zijn gevolgen RPheid?
○ Afgescheiden vermogen
○ Beperkte aansprakelijkheid
● Voordelen
○ Meer aandeelhouders en kapitaal aantrekken (vooral belangrijk in
kapitaalintensieve vennootschappen).
○ Bescherming schuldeisers (dat persoonlijke schuldeisers niet iets kunnen
afnemen van vennootschapsschuldeisers en omgekeerd)
● Nadelen
○ Moral hazard
● Remedies
○ Verschillende technieken om moral hazard te voorkomen en af te dwingen dat
wordt gehandeld in vennootschapsbelang (publiciteit, mogelijkheid om
aandelen over te dragen, boekhoudregels,...)
● Tonen dat je de issue ziet, vaak zijn er meerdere mogelijkheden, bespreek deze
● Passe partouts voor juristen: simulatie, Pauliana, goede trouw, precontractuele
aansprakelijkheid, contractbreuk
● Goed uitschrijven wie wie kan aanspreken en in welke hoedanigheid!
H1: Wat is rechtspersoon en wat zijn de gevolgen?
Rechtspersoon
● Drager van rechten en plichten dat geen mens is
● Meeste vennootschappen hebben rechtspersoonlijkheid
● GEEN rechtspersonen: maatschap, eenmanszaak, eenmansonderneming,
handelszaak
Volkomen rechtspersoonlijkheid
2 gevolgen
● Beperkte aansprakelijkheid: Aandeelhouders/Andere handelsagenten van
volkomen rechtspersoon zijn niet aansprakelijk voor schulden van rechtspersoon
○ Immuniteit van de uitvoeringsagent
○ juridisch gezien gaat het over verschillende rechtssubjecten
○ Risico: moral hazard gedrag
○ Art. 1382 BW: Hiermee zou je toch kunnen proberen uitvoeringsagent
aansprakelijk te stellen.
Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt,
verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te
vergoeden.
, vb. Een BV huurt een auto.
Autobedrijf is ongerust dat er onverantwoord met auto zal worden omgegaan en zet
in bestelbon: “De bestuurder die ondertekent is samen met RP aansprakelijk”
Maar in contract heeft Jos getekend namens Jos BV.
Er is schade en vergoeding gevraagd. Cassatie heeft de bestuurder niet
aansprakelijk gesteld.
- Als je niet zelf nog een tweede keer hebt ondertekend in je eigen naam of
minsten duidelijk hebt aangegeven dat je ook jezelf verbindt, dan gaan we
ervan uit dat je enkel de vennootschap verbindt.
- Beperkte aansprakelijkheid kan niet door de kleine lettertjes in een contract
doorbroken worden.
● Afgescheiden vermogen: Persoonlijke schuldeisers kunnen niet aan venn.
vermogen. Enkel aan de aandelen in het vermogen van aandeelhouder.
Eigenaar eenmansbv vs eigenaar eenmanszaak: bv heeft rechtspersoonlijkheid dus
brengt alle voordelen van beperkte aansprakelijkheid en afgescheiden vermogen.
Miet heeft eenmanszaak: mag snoep opeten, geen afgescheiden vermogen
Miet heeft eenmansbv: mag snoep niet opeten, wel afgescheiden vermogen, snoep
is niet van haar maar van de rechtspersoon
Historisch: om genoeg aandeelhouders te vinden voor een kapitaalintensieve onderneming
moet je ze de bescherming van onbep. ASh en afg. vermogen bieden.
● Prijs te betalen voor deze beschermingen: moet handelen in vennootschapsbelang
(ook verbod om cadeaus uit te delen)
Vennootschap
● ALTIJD een inbreng
● Rechtstreekse of onrechtstreekse vermogensuitkering
○ GEEN venn: VZW, publieke rechtspersoon vb. univ (geen winstuitkering, wel
RP)
● Indien enkel venn. maar geen RP (zoals maatschap) -> Geen publicatie nodig
● De bewegingsvrijheid van venn. is aan banden gelegd
○ Moet handelen in vennootschapsbelang
○ Dingen opnemen in statuten en daaraan houden
○ Wettelijke beperkingen
Handelszaak
● Geen afgescheiden vermogen!
○ Als eigenaar van handelszaak: vennootschapsschuldeisers kunnen ook
beslag leggen op uw persoonlijke goederen (wel uitzonderingen op)
○ Ook persoonlijke schuldeisers kunnen beslag leggen op
ondernemingsgoederen
,Toerekening
● Sprong maken van handeling naar rechtspersoon. Wie stellen we aansprakelijk? Aan
wie rekenen we het toe?
Vertegenwoordiging
● 3 voorwaarden om vertegenwoordiging te kunnen toerekenen
○ Persoon heeft gehandeld in naam van
○ Persoon heeft gehandeld voor rekening van
○ Persoon was bevoegd
● Immuniteit van uitvoeringsagent -> Essentiële regel voor rechtspersonen!
○ Als u een contract hebt met een rechtspersoon, dan kan u de
uitvoeringsagent van uw contractspartij niet aanspreken (zowel contractueel
niet als niet-contractueel niet)
Algemene vergadering
● Statutenwijzigingen
○ Meerderheid = meer dan de helft
○ ¾ meerderheid = 75%, dus met 25% ben je niet zeker dat je statutenwijziging
kan tegenhouden
● Minderheidsaandeelhouders hebben weinig te zeggen
○ Er kunnen wel minderheidsbepalingen worden ingevoerd
○ Wel nuttige inspraak bij statutenwijzigingen of bepaalde
minderheidsbepalingen
Statutaire zetelleer
● U mag gerust voor elk buitenlands vennootschapsrecht kiezen
Faillissement
● Curator neemt over, legt beslag op goederen
● AV, RvB hebben niets meer te zeggen
Uittreding
● Geef aandelen terug en krijg geld
● BV: Je kan uittredingsgronden voorzien waarbij u bijvoorbeeld automatisch uittreedt
als u failliet ben.
● In de regel krijg je je inbrengwaarde terug, tenzij de waarde is gedaald.
Kapitaalvermindering
1. Publicatie
2. Bij reële kapitaalvermindering: schuldeisers met een vaststaande maar nog niet
opeisbare vordering hebben 2 maanden om een zekerheid te vragen.
a. Ofwel wordt dit afgewezen door de rechter.
b. Ofwel krijgen ze een zekerheid
c. Of de schuldvordering wordt terugbetaald aan een disconto (rekening houden
met tijdswaarde geld, naar nu verrekenen)
d. Ook onvrijwillige schuldeisers kunnen zich verzetten tegen
kapitaalvermindering!
, H3: Beperkte aansprakelijkheid en afgescheiden vermogen:
redenen, risico’s en remedies
Waarom kiezen we, ondanks nadelen, toch voor rechtspersoonlijkheid?
We hebben verschillende technieken om ‘moral hazard’ te voorkomen en het handelen in
vennootschapsbelang af te dwingen.
1. Publicatieverplichting
● Fusie, splitsing etc zijn tegenwerpelijk aan derden na publicatie Staatsblad.
● Overdracht onroerend goed: pas tegenwerpelijk na registratie.
● Als u aandelen koopt, heeft u een onderzoeksplicht. U moet statuten lezen,
weten wat u koopt. Overdrachtsbeperkingen in statuten zijn tegenwerpelijk
aan derden (zakelijke werking).
2. Het bestaan van vennootschapsschuldeisers
“Is het een schuld van de vennootschap of van de bestuurder persoonlijk?”
- Altijd eerste vraag: wie is partij in dit contract?
Om hierop te antwoorden kijken we ALTIJD naar de regels van
vertegenwoordiging/naamlening, in wiens naam is de verbintenis aangegaan?
2 voorwaarden om handeling aan vertegenwoordigde toe te wijzen
1. Er is gehandeld in naam van de vertegenwoordigde (formeel in naam van)
2. De vertegenwoordiger handelde met nodige bevoegdheid
a. Het risico van de bevoegdheid wordt bij de derde gelegd, die moet dit
onderzoeken in de mate dat een normaal en voorzichtig persoon dat
zou doen.
b. Kan dit makkelijk nagaan door een volmacht (evt ook ID, bellen naar
vertegenwoordiger,...) te vragen.
Je kan je wel beroepen op de gesimuleerde toestand, hoe men deed uitschijnen dat
het was.
vb. Joeri vraagt je om een pc te kopen en geeft zijn ID en volmacht mee.
1) Je koopt bij heel veel winkels die pc. Eigenlijk was na eerste winkel volmacht al
uitgeput maar derden mochten hierop vertrouwen, ze hebben gedaan wat ze
konden. Grote kans dat het aan Joeri zal worden toegerekend onder
“schijnvertegenwoordiging” en dus derden beschermd worden.
- macht zonder bevoegdheid maar derde mocht vertrouwen
- indien het de derde niet kwalijk genomen kan worden geen (verdere)
legitimatie gevraagd te hebben