Inleiding
Waarom ziektenleer?
Kennis verwerven over specifieke pathologie => aangepaste patientenzorg bij globalisering
o Omdat meer mensen reizen naar tropen (pre- & posttravel verrichten)
o Meer personen uit tropen immigreren
Belgie vooral fransen & nederlanders
Ook externe migratie: MO & middellandse zee
Belangrijkste landen v/oorsprong: Syrie, afghanistan, irak, iran, pakistan,
nigeria, turkije, venezuela
Gaan infecties onderverdelen
Meercellige: parasieten (wormen)
Eencellige: protozoa (malaria)
Fungi, bact, viraal
Manieren transmissies
Direct contact & beten, vanuit omgeving, ingestie
NEGLECTED TROPICAL DISEASES
= Diverse groep v/voornamelijk infectieuze aandoeningen
o Vaak in verarmde gemeenschappen
o + disproportionele impact op vrouwen & kinderen
o Vooral in (sub)tropische omstandigheden
o (ook snake bites: niet transmittable, maar wel weinig middelen naar)
Staat tegenover non-neglected: tuberculose, malaria, HIV/AIDS
VO O R B E R E I D E N V . T R O P E N R E I S
Risico op gezondheidsproblemen inschatten (wil weten wat moet voorkomen & risico)
Informeren over gezondheidsrisico’s + gevolgen
Maatregelen voorstellen:
o Vermeiden blootstelling: net om malaria reduceren, water koken
o Vaccinatie: minder vatbaar v.infectie
o Preventieve geneesmiddelen: malaria profylaxe
o Zelf- of noodbehandeling: diarree behandeling, medicatie tegen ernstige malaria
=> aangepast aan individuele reiziger & reis
advies & maatregelen => risico-reductie (geen eliminatie)
= gedeelde verantwoordelijkheid arts & reiziger
o Kan niet forceren om behandeling of profylaxe te nemen
Kan bij huisarts/travel clinic (hebben experts die beter kennen dan huisarts + gele
koortsvaccin)
Adviezen = obv/wetenschappelijke consensus
,INSCHATTEN RISICO’S & INFORMEREN
Moet weten hoe frequent iets voorkomt
o Niet makkelijk: kan niet zeggen hoeveel% v.#weken dat eist, maar wel algemene info
o Boven: reizigersdiarree -> 30% reizigers die 1m reizen krijgen het
=> risico afh v/bestemming, activiteiten & of vaccinatie/profylaxe mogelijk is v.aandoening die
voordoet
Moet zeker weten waar risico’s zitten (gele koorts: niet azie, wel Z-amerik, afrik)
Inlichten: raadpleging & online bronnen
Niet-specifiek tropische aandoeningen: ook v.bij reizigers
Luchtweg-, urineweginfecties, sexueel overdraagbare, wondinfecties, cariovasculair
ELEMENTEN VEREIST V.REISADVIES
Reisbestemming & traject: landen of regio’s binnen land (bv regio’s Peru m/malaria, andere
niet)
Reisduur & omstandigheden => verschillen in risico
o Kort: laag risico wonen/werken tussen bevolking: veel hoger
o Blootstellingen omdat pathogenen manier hoe in aanraking komen
Leeftijd & gezondheidstoestand
Allergieën: allergie component mogelijks in vaccin of medicatie
Zwangerschap of wens: sommige geneesmiddelen liefst niet geven
o Risico malaria op zwangere: hoog v.moeder & fetus
PREVENTIEVE MAATREGELEN
Voorzichtigheid: ongevallen & dieren
Hygiëne: hand- en toilethygiëne, veilig drinkwater & voedsel
Blootstelling vectoren vermijden
o Kleding (lange mouwen & broek), geïmpregneerd muggennet/kleding
o Muggenrepellent (DEET), elektrische verdamper (niet overal zelfde voltage/stekker)
o Spiraaltje verbranden die muggen product vrijzet
o => belangrijk v.malaria, dengue, tekenencephalitis
Contact m/zoet water vermijden: schistosomiase
Snel stijgen vermijden: hoogteziekte
VACCINATIES
Wat niet gedocumenteerd is, gebeurt opnieuw
Basisvaccinaties bevraagt
o Kindervaccin eindigen & als dan niet meer naar doctor -> afh v/patient
o Hep B: mensen boven 37 -> niet gevaccineerd (tenzij zelf gekozen)
o Mazelen: >39j -> niet gevaccineerd
o Tetanus: om 10j
, o Polio: eenmalig geboost als ouder dan 15j
Verplichte vaccins (wettelijke verplichting bij reizigers): bv gele koorts
Aanbevolen vaccins (risicoreductie/medische indicatie ifv/bestemming/activiteit): hep A
TETANOSVAX
= ernstige klinische neurologisch beeld v/verlamming & spasmen
Door neurotoxine -> binnen via wonde besmet m/spoorvormend Clostridium tetani
Niet specifiek tropisch => komt wereldwijd v. => wel hoger risico bij ongevallen
Vaccin gebaseerd op toxine
=> deel v/combinatievaccin m/difterie & pertussis, difterie & polio of alle 3
Om 10j opnieuw -> als te lang geleden geven ze herhaal
Als nooit heeft gehad -> maakt gebruik v/gelegendheid & start basisvaccin
POLIOVAX
= ernst wisselend klinisch beeld door faeco-orale transmissie (enteropolio virus)
=> myeloencephalitis -> slappe verlamming
Geëradiceerd in Eu, Amerika’s, Oceanië
Infectie nog v.in andere landen
o WT polio: Afghanistan + Pakistan
o Vax-derived: Nigeria + Ethiopia + Guinea + Malawi + Congo
Lang afgezwakt gebruikt v.vaccin -> soms ontspoort (wel belangrijk geweest)
verplichte vaccin: verzwakt (niet meer gebruikt) & geïnactiveerd
1 malige booster na 15j => v.reizen naar werelddelen
o Nog extra regels: waar polio nog -> opnieuw vax tussen 1j & 4w v.land verlaten!!!
MAZELENVAX
Door mazelenvirus, door droplet transmissie
=> koorts, mucosale afwijkingen, moribiliforme rash, 1/1000 encephalitis
o Spots in mond symptoom
o Kinderen makkelijk aan dood
Mazelenvax = deel kindervacc -> iedereen ouder dan 39j niet gehad, maar ouder dan 55j
mazelen doorgehad
o Groep tussen: sommige niet ziek & niet gevaccineerd
o Vax voor reis als niet volledig gevaxt of ziekte doorgemaakt
o Levens afgezwakt samen m/rubella & bof
o Stockbreuk: volwassen niet meer vaccineren omdat beperkte beschikbaarheid vax
v.kinderen
o Mogelijke interactie m/gele koorts vax -> 28d interval
Als niet interval -> minder goede bescherming tegen gele koorts
(immunologische interactie & mindere immunogeniciteit)
Niet enkel in tropen, ook in EU terug op
HEP B VAX
, Hep B virus -> lichaamsvloeistof contact
=> acute fulminante hepatitis (risico leverfalen), soms chronische (risico cirrose & leverkkr)
-> levenslang besmettelijk blijven
o Uitzonderlijk: fulminante infectie m/snelle evolutie naar leverfalen
o Door contact bloed, speeksel, niet gesteriliseerd materiaal, seksueel
Vax: Hep B surface Ag
o Zorgverleners gevaccineerd in kader arbeidswetgeving
Kinderverzorging, als bij lokale bevolking blijft wonen
o Na volledige vaccinatie -> niet iedereen imuun => moet hep B surface Ab bekijken
v.immuniteit
Hep B endemisch in grote delen Afrika & Azië
Vax bij reizen naar endemisch gebied:
o Sexuele contacten m/lokale bevolking, nauwe contacten m/kinderen, risico
noodzaak gezondheidszorg
HEP A
Hep A virus -> faeco-oraal
=> acute hepatitis variabele ernst m/forse geelzucht & langdurige vermoeidheid
o Weinig dood, wel lang ziek
Meest frequente door vax voorkombare reis-gerelateerde ziekte
Geen jeugdvax, wel vax -> heel immunogeen
o Bij immunocompetente: ±100% bescherming v.rest v/leven na 2 vax
Deficiente: niet altijd
o 10d na 1e infectie v.1j beschermd
Uitgebreid voor buiten EU, US & Canada, Australië
Preventieve vax v/alle reizigers naar endemisch gebied = aangeraden
MENINGOCOCCEN VAX
Neisseria meningitidis -> dropletcontact tot keeldragerschap
=> soms invasie naar levensbedreigende meningococcen-bacteriëmie en/of meningitis
Bacteriële oorzaak v/meningitis
Vax tegen C, nu ook andere (ook B, maar minder effectief) ACW135Y
Afrika: meningitis belt = epidemische seizoensgebonden plaatsen
o Mensen m/nauw contact bevolking -> eerst koloniseren in keel, vaak geen aanleiding
tot invasie, maar plots aanleiding invasieve infectie vanuit keel m/bedreigende
meningitis
Als nauw contact m/bact meningitis -> kan zelfde bact dragen (gelijkaardige pathogeniciteit)
=> hoger risico ziek worden
m/nieuwe vaccins -> risico reduceren => v.mensen die gaan wonen/familie bezoeken
Saudi-Arabië: Hadj & Umra -> verplicht!
o 5j geldig vaccin -> moet herhaald worden
o Normaal geconjugeerde bij niet immunocompromised niet herhalen