CONFLICT IN HET GLOBALE ZUIDEN
INTRODUCTIE
• Niet heel het boek is te kennen
• Er komen ook extra teksten, niet alle teksten zijn te kennen voor het examen, prof zal achteraf zeggen
welke te kennen zijn
• Basis: de lessen en de powerpoints
DE HOLLIS MATRIX
Rode draad in het boek: Hollis Matrix
• Ontologie: wat gaan we bestuderen?
• Epistemologie: welke kennis kunnen we daarover genereren?
à Op basis van deze twee assumpties kunnen de verklaringsmodellen ingedeeld worden
Epistemologie Ontologie
Explanation: iets verklaren, positivistisch Structurele factoren, maatschappelijke systemen
• Natuurwetenschappen “It is not the consciousness of men that
• Determinisme determines their being, but, on the contrary, their
• Outside story social being that determines their consciousness.”
• Verklaren (oorzaken/wetten) (Marx, 1859)
à Kwantitatief Top-down?
Understanding: iets begrijpen, post-positivistisch Menselijk gedrag, individualisme
• Humanities There are no societies, only individuals who
• Vrije wil interact with each other.” (Jon Elster, 1989)
• Inside story
• Begrijpen (betekenis/interpretatie)
à Kwalitatief Bottum-up?
Samenvatting – Ellen Platteau 1
, 1. De geschiedenis ligt vast, bijvoorbeeld theorie van de zwaksten gaan er sowieso uit.
2. Structuur bepaalt het gedrag van mensen
3. De Homo Economicus: menselijk gedrag wordt niet bepaald door structuren,m aar door psychologiche
mechanismen (een interne computer), het gedrag is gedetermineerd.
4. Mensen groeien op in een bepaalde omgeving, maar het individu kan binnen die context wel zijn eigen
vrije keuzes maken en kan zijn eigen gedrag en structuren rond hem bepalen.
à iedere theorie kijkt door een van deze vier brillen naar de realiteit om een gewelddadig conflict te verklaren en
op te lossen.
Bv. etniciteit in vakje rechtsonder. Etniciteit à identiteit. Focus
op elite dus individualisme. Elite die een discours opbouwt om
politieke macht te verwerven à dus begrijpen (niet verklaren.
TERMEN
• Koude oorlog
• Non-allignment movement = groep die niet tot de eerste wereld (kapitalisme) en niet tot de tweede
wereld (communisme) behoorde.
• Derde wereld = een economische term om de wereld op te delen in drie kampen.
• Proxy wars = oorlogen in de derde wereld die door de twee grootmachten werden uitgevochten, maar
niet op hun eigen gebied.
Voor Koude Oorlog: drie werelden
1. First World: the US and its allies
2. Second World: The Soviet Union and its allies
3. Third World: Non-aligned and neutral countries
Na de Koude Oorlog viel de Tweede Wereld weg en werd de wereld opgedeeld in ontwikkelde landen en
onderontwikkelde landen.
• Sinds 2015: geen specifieke focus op de ontwikkelingslanden
• We moeten spreken over ‘de wereld’ en allemaal samen de sustainable development goals bereiken
• Maar historisch perspectief van de kolonisatie blijft relevant om conflicten te bestuderen in het Globale
Zuiden
CONFLICT
ONVERENIGBAARHEID VAN DOELSTELLINGEN
§ Doelstellingen: Actors or parties think that the realisation of one or more of their objectives is blocked
by the other party’s attempt to reach its own respective goal.
§ Attitudes: Emotionele oriëntaties (woede, angst, wantrouwen, wrok, jaloezie, onrecht,...) Cognitieve
processen (perceptie, stereotypering, tunnel visie,...)
Samenvatting – Ellen Platteau 2
, § Gedrag: Acties die als doel hebben om de andere actor te dwingen om zijn doelstellingen aan te passen
of ervan af te zien.
Zowel Israëli als Palestijnen denken recht te hebben
op Jeruzalem als hoofdstad à ze zijn dus
onverenigbaar.
Militaire staatsgreep in Mali: in 2012 viel Khadaffi
en het conflict van Libië keer naar Mali, de rebellen
roepen onafhankelijkheid gebied uit, maar Mali wil
de soevereiniteit van heel het land bewaren à
onverenigbaar.
GROEP
Conflict: any situation in which two or more parties perceive that they possess mutually incompatible goals.
1. Statelijke actoren (bv. Mali: Malinese overheid, Libië, Algerije (wil heerschappij over de regio), G5 (de
vijf Sahel landen die samen een militaire macht hebben opgericht om terrorisme in de regio te bestrijden),
Frankrijk (heeft economische belangen in de regio), VN
2. Niet-statelijke actoren (zie slide 57)
3. Burger bevolking (18 miljoen burgers met heel veel verschillende etniciteiten)
Telkens drie vragen op het einde van ieder hoofdstuk in handboek zoals hier:
1) What makes a group?
2) Why and how does a group resort to violence?
3) Why and how do they (not) stop?
GEWELD
Democratie is het georganiseerde conflict, maar niet gewelddadig. In Rwanda daarentegen is het zeer gewelddadig,
maar ook in gewelddadig conflict is er heel veel diversiteit.
Bv. Allepo à manifest geweld; Jemen à structureel geweld
Graad van geweld Type van conflict
• Lineair • Kwalitatief verschil
• Kookpunt • Eigen dynamieken
• Kwantitatief verschil • Functies
Soorten:
o Klassieke oorlogsvoering
o Guerilla technieken
o Precisie bombardementen
o Drone attacks, machetes
o Staatsrellen, repressie
o Terrorisme
Diversiteit:
o Crimineel vs politiek geweld
Samenvatting – Ellen Platteau 3
, o Conflict, oorlog, burgeroorlog
o Oorlogsmisdaad, misdaad tegen de menselijkheid, massamoord, genocide,…
DE STAAT
• Leviathan van Hobbes
• Burgers gaan een sociaal contract aan door een stuk van hun vrijheid af te geven aan de staat om
conflict te vermijden.
De staat heeft verschillende rollen:
1. Beschermer? (monopolie op geweld)
2. Slachtoffer? (terrorisme, rebellen)
3. Dader? (inter- als intrastatelijk: oorlog vs. Repressie)
TRENDS & TYPOLOGIE
TYPOLOGIE
BASIS: 1989
Consensus, maar verschillende analyses.
à ‘Internal conflicts’, ‘new wars’, ‘small wars’, ‘civil wars’, ‘ethnic conflicts’, ‘conflict in post-colonial states’,
‘international social conflict’, ‘wars of the third kind’, ‘post-modern wars’,…
Einde van de Koude Oorlog geldt als startpunt voor nieuwe conflicten. Humanitaire en politieke crisissen
kunnen niet los van elkaar gezien worden.
New wars?
1. New Barbarism (R. Kaplan)
2. New and Old Wars (M. Kaldor)
3. Logic of Violence in Civil War (S. Kalyvas)
NEW BARBARISM (R. KAPLAN)
• Paul Richards: wou aantonen dat deze mainstream typering van conflicten er volledig naast zit, het
LIJKT alsof het irrationeel is, maar er is wel degelijk een doel.
• Nieuwe conflicten
o Irrationeel & extreem geweld
o Geen sociale of politieke doelstelling, persoonlijke verrijking
o Cocktail demografie, natuurlijke rijkdommen, en cultuur
New Barbarisme is uitgevonden om mainstream conflicten te typeren.
R. Kaplan
• Invloedrijk Amerikaans auteur
• Buitenlandse correspondent (The Washington Post, The New York Times,…)
• Reisverslagen
• S. Huntington (‘Clash of Civilizations’)
• F. Fukuyama (‘End of History’)
Samenvatting – Ellen Platteau 4
