Dit is de samenvatting van pp + les notities + aanvulling met het boek "Handboek strafrecht van Tom van der beken" 2024 (les Wendy De Bondt)
Voorbeelden & casussen niet inbegrepen die staan op de powerpoint. Dit is enkel theorie
Juridische definitie – Strafrecht kan gedefinieerd worden als het geheel aan rechtsegels dat bepaalt:
1) Onder welke voorwaarden gedragingen misdrijven zijn en welke gedragingen misdrijven zijn
2) Wie dader van een misdrijf is en strafrechtelijke verantwoordelijkheid draagt
3) Welk straffen bestaan en welke straffen op de misdrijven worden gesteld
4) Hoe de bevoegde instanties oordelen over misdrijven
• Misdrijf: misdrijven zijn afwijkingen van de norm die ongewenst en voldoende ernstig geacht worden
om een reactie in de vorm van een straf te verantwoorden. Niet alles wat niet mag is strafbaar (Bv.
plassen op een combi zal niet direct voor de rechter komen). In de meeste gevallen wordt op een
andere manier gereageerd. Zo zal wie aan een ander schade toebrengt ook niet noodzakelijk strafbaar
worden gesteld (burgerrechterlijk). Welke gedragingen wel en niet een misdrijf zijn verschilt in tijd en
ruimte. Wat vroeger een misdrijf was, is dat niet noodzakelijk vandaag nog denk maar aan seksueel
strafrecht, doodstraf, abortus,…
• Dader: wie een misdrijf heeft gepleegd is dader
rechtspersonen & natuurlijke personen
Minderjarigen zijn in het strafrechts schuldonbekwaam en kunnen niet worden gestraft
• Straf ( en maatregel): straf is een wettelijk bepaalde vorm van leed die door de rechterlijke macht
wordt opgelegd als sanctie voor een misdrijf
Algemeen & bijzonder strafrecht
▪ Algemeen: welke straffen bestaan & onder welke voorwaarden straffen aan de
daders kunnen worden opgelegd & uitgevoerd.
▪ Bijzonder: met welke specifieke straffen een welbepaald misdrijf wordt bestraft
terug vinden, deifinites van gedragingen die strafbaar zijn (misdrijven).
• Procedure regels: het strafrecht houdt zich inet alleen bezig met inhoudelijke aspecten van een
misdrijf, dader en straf. Het bevat ook formele regels over hoe bevoegde instanties kunnen oordelen.
1
,2.WAAR STAAT MATERIEEL STRAFRECHT?
ALGEMEEN – BOEK 1 SW
• Complementaire wetten
BIJZONDER – BOEK 2 SW
• Bijzondere wetten (staan apart) over specifieke misdrijven
• Decreten en Ordonnanties
Bv. adoptie is geregeld op Vlaams niveau
• Internationale bronnen
Op EU-niveau zie je veel regels terug van MS
SCHARNIERARTIKEL -OUDE VERSIE-
Algemene regels van 1ste boek zijn op toepassing op 2de boek, maar er is ook een aparte wetboek.
Systeem om te regelen in welke mate het 1ste boek op toepassing is op de bijzondere wetgeving →
scharnierartikel
Artikel 100 (oud) Sw – Bij gebreke van andersluidende bepaling in bijzondere wetten of verordening, worden
de bepalingen van het eerste boek van die wetboek toegepast op misdrijven die bij die wetten en
verordeningen strafbaar zijn gesteld, met uitzondering van hoofdstuk VII en van artikel 85.
• Opmerking (roze)
Als ze niks zeggen gebruik je boek 1 als je het niet wil, iets anders. Als de bijzondere
wetgeving niets zegt is heel boek 1 van toepassing
• Opmerking (blauw)
⇨ voor die 2 zaken geldt de omgekeerde redenering: zij zijn pas van toepassing als ze expliciet
opgenomen zijn. Hfd 7 gaat over regels van deelneming en verzachtende omstandigheden uit
artikel 85
• Hoofdboodschap (geel)
⇨ De regels uit boek I zijn dus gewoon van toepassing op de misdrijven die gemaakt worden in
de bijzondere wetten.
SCHARNIERARTIKEL – NIEUWE VERSIE
Artikel 77 (nieuw) Sw – Bij gebreke van andersluidende bepaling in Boek II en in de bijzondere wetten of
verordening, worden de bepalingen van dit boek toegepast op misdrijven die bij Boek II alsook bij die
bijzondere wetten en verordeningen strafbaar zijn gesteld
Knippen van de staart betekent dat voor alle bijzondere wetgeving is aangenomen en
opnieuw over nagedacht moet worden want het kan dat voor heel de bijzondere wetgeving
een nieuwe wet moet geschreven worden.
Nu is het van toepassing geworden terwijl het in het verleden niet was
Aanpassing door het wegnemen van automatische toepasbaarheid is weg en maakt dat voor
bijzondere wetgeving
2
, Kritiek:
“De aanpassing van de tekst van het scharnierartikel, met name het wegvallen van de uitsluiting van het
hoofdstuk over deelneming en de bepaling van de verzachtende omstandigheden van automatische
toepasbaarheid op de misdrijven bij bijzondere wetten en verordeningen strafbaar gesteld, maakt dat voor elk
van de misdrijven in die instrumenten de wenselijkheid van de toepassing van die regels opnieuw herbekeken
moet worden”.
3. PUBLIEK OF PRIVAATRECHT
Strafrecht = Publiekrecht
‐ Verticale werking
‐ Tussen overheid & burger
‐ Van openbare orde (je kan niet onderling afwijken)
‐ Slachtoffer mag geen rol hebben
• Positie van toestemming van het slachtoffer is zeer intressant, bij sommige dingen “bij gebreke van
toestemming”, bij sommige dingen staat er niks en dan vinden we dat er geen toestemming voor gegeven
kan worden.
• Regels en de manier waar er wordt gereageerd gaat tussen slachtoffer en overheid
• “klachtmisdrijven” BESTAAT NIET MEER
Vroeger waren er misdrijven waar het slachtoffer “ownership” kon over houden
Parket was gebonden als slachtoffers niet wouden dat het vervolg werd
▪ Bv. Bart De Pauw, sommige slachtoffers wouden niet dat dat vervolg werd
▪ Vroeger was stalking klachtmisdrijf omdat het moeilijk was in te schatten of vanaf
welke limiet mensen het graag hadden of niet
NADEEL: men kan niet ageren zolang het slachtoffer niet zelf actie onderneemt om klacht in te
dienen of als het slachtoffer er niet meer is (bv. suicide na harde stalking)
NU: geeft men de parket zelf de opportuniteit om te kiezen wat ze vervolgen en wat niet
H2: FUNCTIES EN ACHTERGRONDEN
Historische wortels – Begeleide zelfstudie
JAGERS VERZAMELAARS
Egaliteit & stabiliteit
• Leven in kleine groepen
• Sterke onderlinge banden
• Schaamte & schuld als rem
• Egaliteit, cohesie, stabiliteit
• Geen behoefte aan echt strafrecht
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alinedewannemaeker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.
