Samenvatting
Samenvatting Belgische Binnenlandse Politiek
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting slides en aantekeningen Geslaagd in eerste zit
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 90 pagina's
Voorbeeld 4 van de 90 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Belgische binnenlandse politiekHOOFDSTUK 1: DE VOLKSUNIE EN HUN ERFGENAMEN
1. De aanloop tot de oprichting van de Volksunie (NV-A nu)
Belangrijk: Bij elke partij afvragen in welk politiek klimaat we ons op een bepaald moment bevinden?
- Levensbeschouwelijke breuklijn
- Communautaire breuklijn
- Sociaaleconomische breuklijn
Voorlopers van de Volksunie:
ð Frontpartij
o Naar aanleiding van de taalproblematiek in de frontstreek ontstaan
ð Vlaams Nationaal Verbond (vele leden zijn hiervan in de collaboratie beland)
o Komt op voor de belangen van de Vlaming
o Vooroorlogse Vlaamse-nationale partij
o Afkeer voor parlementaire democratie en voorstander van autoritaire staatsvorm en corporatistische
maatschappijordening.
o Na WOII kon de VNV als politieke partij niet meer terugkomen door de collaboratie
§ De sympathie van VNV ging vooral uit naar Duitsland en het Duitse nationaalsocialisme
§ De VNV engageerde zich volop in de collaboratie
• Ze hoopten dat de Duitsers net zoals tijdens WO I een ‘Flamenpolitiek’ zouden voeren en
daarbij het VNV als enige toegelaten politieke partij in Vlaanderen zouden erkennen.
• Men dacht dat de Vlaamse belangen het beste gerealiseerd konden worden als men ging
collaboreren met de Duitsers.
• Ook nadat het duidelijk was dat Duitsland niet van plan was om Vlaanderen een
zelfstandigheid te verlenen in GGR nam de VNV geen afstand van de collaboratie.
WO I (1914 – 1918):
ð Strijden voor Nederlands in Belgisch leger (Franstalig)
ð ‘Pour les Flamands, la même chose’
ð Frontpartij (voorloper) is ontstaan à refererend naar front in WO I (tegenstelling tussen Frans en Vlaams)
ð Voorloper: VNV (Vlaams Nationaal Verbond) (1930)
o Verkiezingen 1936: toen had men ook al een gepolariseerd politiek landschap
WO II (1939 – 1945):
ð Aantal mensen uit Vlaamse beweging zijn in collaboratie terechtgekomen (samengespannen met de Duitsers:
politieke samenwerking) à stuk VNV komt in collaboratie terecht
ð Poging om impact van Vlaamse beweging uit te schakelen
Na WO II:
ð Ondanks de collaboratie, waren de zwarten degene die gecollaboreerd hadden en de witten waren degenen die
in het verzet zaten
ð Repressie (vervolgen en straffen collaborateurs) (ideologische en communautaire dimensie)
ð Zware klap voor Vlaamse Beweging en politiek Vlaams-nationalisme MAAR niet dood!
Hoe komt dat? (zie hieronder heropflakkering)
o Alles wat met nationalisme te maken had werd met een scheef oog gekeken, door WOII
o Sommigen hoopten dat het nationalisme en de Vlaamse beweging verwoest werd na de WOII
Heropflakkering Vlaams bewustzijn door/ aspecten die Vlaamse Beweging terug op gang brachten:
ð Dynamitering Ijzertoren 1946 (Diksmuide): de ijzertoren was een symbool voor de frontsoldaten
o AVV VVK : ‘alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor christus’
ð Talentelling 1947: een gemeente kon van taalstatuut veranderen, men is daar mee gestopt in ’47 want er werd
gefraudeerd
o Tellen hoeveel mensen er welke taal spreken à meerderheid wordt de officiële taal van de gemeenten
(verfransing!!!)
1
,Belgische binnenlandse politiek
o Er werd gefraudeerd
o Belangrijk kristallisatiepunt
ð Anti-Vlaams karakter repressie: men had de indruk dat die repressie (reactie op collaboratie) een anti-Vlaams
karakter had
o Tijdens WO II had je de collaboratie en als reactie hierop na WO II had men repressie (Vb. Kaal scheren
van hoofd)
ð Aantal Vlaamse verworvenheden waren teruggeschroefd
MAAR, nog geen nieuwe Vlaamse-nationale partij!!
Naar aanleiding van de verkiezingen 1949 werd er een nieuwe Vlaams-nationale partij opgericht
ð Voor- en tegenstanders
o Sommigen vonden het nog te vroeg, dan men nog niet over voldoende middelen beschikte
o Anderen zeiden dat ze niet langer meer moesten wachten en dat zelfs met een bescheiden succes bij de
verkiezingen een stroomversnelling zou meebrengen
ð CVP was daartegen: als er een nieuwe Vlaams nationalistische beweging werd opgericht, dan gaan zij stemmen
verliezen
o Christendemocratische partijen proberen Vlaams Nationaal gezinde mensen op eigen lijst krijgen
o Streefde naar recuperatie oud-VNV-kiezers => iets wat CVP ook probeerden
§ Met het verdwijnen van de VNV was er een grote concurrent verdwenen voor de CVP.
10 mei 1949 oprichting ‘Volksunie’ => de echte voorloper van de NV-A
ð Strijd tegen repressie & particratie waren de hoofdthema's van het programma
ð Kort bestaan
Parlementsverkiezingen 1949
ð Zorgden voor de Oprichting van de ‘Vlaamse Concentratie’
o Voorzitter: Alex Donckerwolcke
o Vlaamse Concentratie probeerde Vlaams nationale politieke stem te recupereren
o Anti-repressiepartij !!
§ Volgende generaties mogen niet gestraft worden voor wat de ouders vroeger hebben gedaan
o Eveneens kort bestaan: die haalde bij de verkiezingen 2% van de stemmen => toonde wel dat de bevolking
klaar was voor een nieuwe Vlaamse nationalistische partij (haalden de kiesdrempel dus niet)
Als gevolg van enkele interne moeilijkheden verdween de Vlaamse Concentratie in 1954 van het toneel!
2. Van het ontstaan tot de eerste politieke doorbraak 1954-1961
Met het oog op de parlementsverkiezingen van 1954 werd door de al vermelde Vlaams-nationalisten een initiatief
genomen dat leidde tot de oprichting van de Christelijke Vlaamse Volksunie (CVV).
ð Verkiezingsakkoord tussen een groep die bij de Vlaamse Concentratie betrokken waren en boerenfront en
vertegenwoordigers Algemeen Christelijk Middenstandverbond
ð Het was een Vlaams nationale politieke partij die wilde opkomen voor de belangen van de Vlamingen
ð 1954 – 1958 à schoolstrijd (levensbeschouwelijke tegenstelling tussen katholieken en vrijzinnigen weerspiegelt
zich in de schoolstrijd) à socialisten en liberalen <-> christen democraten
o Strijd om de ziel van het kind à kinderen kregen meer en meer mogelijkheden in het onderwijs
o Politieke strijd die zich ent op de levensbeschouwelijke breuklijn
De Christelijke Vlaamse Volksunie behaalde ook slechte resultaten en er werd nadien beslist dat het tijd was om een
volwaardige Vlaams-nationale politieke partij op te richten.
December 1954 oprichting Volksunie
ð Gunstige voedingsbodems voor de oprichting van de Volksunie
o Koningskwestie
2
,Belgische binnenlandse politiek
§ Als je keek naar deze periode, had 57% van de Belgen gezegd dat Leopold III terug op de troon
moest, dit lukte niet. Er was een grote meerderheid in Vlaanderen, maar toch kwam die niet op
de troon. Men dacht dat dit de start was van een burgeroorlog. Ze vonden dat bepaalde partijen
er niet genoeg voor gedaan had
§ Examen: ‘Schets in grote lijnen de opsplitsing van de unitaire partijen’
§ Niet overal merendeel van de stemmen voor terugkeer Leopold III
§ Prins Karel nam toen even over
o Aarzelende houding regering met betrekking tot repressie:
§ Anti-Vlaams karakter en men vond dat de regering daar niet genoeg mee omging (traditionele
partijen aarzelden)
o Gebrekkige toepassing taalwetten
§ ’54: resultaten talentelling klopten niet
o Publicatie resultaten talentelling 1947
ð Belangrijkste eisen (in vet 2 belangrijkste)
o Federalisme = met een meer Vlaamse onafhankelijkheid en meer bevoegdheden die naar Vlaanderen
gaan (‘Wat we zelf doen, doen we beter’).
o Cultuurautonomie
o Vastleggen taalgrens
o Eis tot amnestie: anti-Vlaams karakter en men vond dat de regering daar niet genoeg mee omging
§ Niet vergeten (collaboratie), maar vergeven (streep onder trekken/ afsluiten).
§ Vergeven van alles wat tijdens WO II is gebeurt.
Het economisch zwaartepunt verschuift in de jaren 60 van Wallonië naar Vlaanderen.
Volksunie blijft onopgemerkt tot 1958 => waarom hadden ze geen succes?
Examen: Hoe verklaar je dat in 1954-1958 de Volksunie electoraal gezien niet goed scoorde? (examen)
ð Het ontstond in een ongunstig klimaat voor hun partij
o (1) Slecht politieke klimaat (schoolstrijd)
§ Het was niet het moment om met de thema’s van de VU aan bod te komen.
§ Gevolg: verdwijnen van Vlaams-Waalse verhoudingen uit de politieke actualiteit
§ Volksunie verdedigde de volledige wettelijke gelijkstelling van het vrij onderwijs met het officieel
onderwijs.
o (2) Men noemde de VU de partij van de ‘zwarten’
§ Zwarten = collaborateurs, witten = verzet
o (3) CVP zag VU als bedreiging (partij v scheurmakers)
§ Een bedreiging voor de katholieke eenheid en haar eigen positie.
§ CVP zei dat de VU ervoor ging zorgen dat de CVP minder groot en sterk zou zijn
§ Noemden de VU de partij van de scheurmakers
§ Partij van scheurmakers = al de kiezers die potentieel zouden vertrekken uit CVP naar de VU zou
zorgen voor verzwakking CVP.
o Paarse regering (Achiel Van Akker) (socialisten en liberalen)
§ Achille Van Acker
• Socialist
• Achiel Charbon
• Beschouwd als één van de mensen die aan de basis liggen van ons sociale
zekerheidssysteem
• Wou burgemeester worden van Brugge (niet gelukt, maar wel door zijn zoon gelukt)
Tekenen van oplevering na 1958 à VU geraakt gelanceerd, maar wel zeer traag door gebrek aan financiële middelen
en voldoende mankracht.
ð Na schoolstrijd wordt er een Schoolpact gesloten à globaal binnen de politiek zegt men dat men een oplossing
zal zoeken voor de levensbeschouwelijke tegenstellingen (wordt minder belangrijk dan voordien, 1958)
o Examen: Wat was de betekenis van de Schoolpact voor de VU/ socialisten/…?
3
, Belgische binnenlandse politiek
o Betekenis voor de VU: na afsluiten schoolpact wordt het socio-economische in de Belgische politiek
belangrijker + communautaire wordt belangrijker op de politieke agenda à na ‘58 ziet het politieke
klimaat er gunstiger uit.
ð Parlementaire activiteit ontwikkelt door Frans Van der Elst (voorzitter sinds 1957)
o Slaagde erin het isolement van zijn éénmansfractie in de Kamer te doorbreken.
o Vooral aandacht aan taalpolitieke aspecten.
o Hierdoor werd de VU in de markt gezet
ð Partij organisatorisch beter uitgebouwd
o Diverse plaatselijke afdelingen op gemeentelijk vlak ontstonden
ð Na schoolstrijd communautaire problemen meer op voorgrond
o Na schoolstrijd kwam er het schoolpact à levensbeschouwelijke breuklijn op de achtergrond. De
communautaire problemen kwamen meer op de voorgrond
Volskunie profileerde zich als een christelijke en gedeclericaliseerde partij die de vrije school verdedigde.
Problemen voor kleinere partijen à ‘single issue partijen’
ð Partijfinanciering
ð Partijprogramma
ð Partijstructuur
ð Kiesdrempel
3. Van zweeppartij naar oppositiepartij 1961 - 1970
Zweeppartij = als kleine politieke partij met een zweep naar andere partijen om een bepaald thema op de agenda te
krijgen/ zetten.
Parlementsverkiezingen 1961
ð Volksunie grote overwinnaar
o Omdat de politieke context waarin de verkiezingen plaatsvonden veel gunstiger waren voor de VU
o Het was een communautaire partij (problematiek die een grote rol speelden)
ð CVP zwaar verlies (Als VU won, was dit in het nadeel van de CVP)
ð Doorbraak van VU vooral in steden (terwijl VNV vooral landelijk karakter had)
ð Regering Lefèvre-Spaak kwam na verkiezingen tot stand (Rooms-rode regering)
Agenda:
o Sociaaleconomische problematiek
o Communautaire problematiek (legt taalgrens definitief vast)
ð VU heeft geen rechtstreekse invloed op besluitvorming (had nog een te bescheiden aanwezigheid)
o Maar wel onrechtstreeks als ‘zweeppartij’ voor CVP
§ Ze sloegen figuurlijk met de zweep op de andere partij om duidelijk te maken dat ze daar ook mee
moeten bezig zijn of anders liggen ze eruit.
§ Als er een nieuw thema komt die veel stemmen krijgt gaan andere partijen zich hier ook op
focussen.
Partijcongres Mechelen 1963
ð Vanaf einde schoolstrijd was er een koerswijziging à aanvankelijk was de VU uitgesproken christelijk en een
rechts-anticommunistische partij. Dit wijzigde naar een levensbeschouwelijk pluralisme en een centrum-linkse
opstelling op sociaaleconomisch gebied.
ð Koerswijziging naar levensbeschouwelijke pluralisme doet wantrouwen ontstaan (dreiging Vlaams-nationaal
karakter)
o Dit creëert interne spanningen
§ Creatie van een Rechter- en linkervleugel in de VU
• Linkervleugel wil verantwoordelijkheid opnemen en in een regering gaan
• Rechtervleugel wil geen compromissen sluiten en niet in een regering gaan
§ Breuk met Vlaamse Militanten Orde (VMO)
§ Deconinck (links georiënteerde federalisme)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deprilfrann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen