Deze samenvatting is de perfecte studiegids om door het examen van grondslagen van het strafrecht te geraken! Heb mijn eigen samenvatting gemaakt, gebaseerd op de powerpoint en de aanvullingen van de prof tijdens de lessen.
Geschiedenis vh strafrecht
Inhoud
Geschiedenis vh strafrecht.....................................................................................................................1
1. bronnen..............................................................................................................................................2
1.1. waarom strafrechtsgeschiedenis?................................................................................................3
1.2. soorten bronnen..........................................................................................................................3
materiele sporen............................................................................................................................3
geschreven bronnen.......................................................................................................................3
1.3. de oudste bronnen......................................................................................................................4
de oudste bronnen.........................................................................................................................4
recht komt van de goden................................................................................................................5
2. het romeinse strafrecht......................................................................................................................6
2.1. inleiding.......................................................................................................................................6
2.2. romeinse straf(proces)recht.........................................................................................................7
iudicium populi (volksrechtsspraak/openbare rechtszetting)........................................................7
Quaestio (150 v. Chr)......................................................................................................................8
cognitio...........................................................................................................................................8
bewijzen nodig!..............................................................................................................................8
straffen...........................................................................................................................................9
2.3. Justinianus, de laatste romeinse keizer........................................................................................9
Corpus iuris civilis...........................................................................................................................9
3. de vroege middeleeuwen.................................................................................................................10
3.1. rechtstreekse invloed Romens Recht?.......................................................................................10
3.2. germaans recht: gewoonterecht................................................................................................11
3.3. strafrecht bij de Franken............................................................................................................11
3.4. bewijs in strafzaken....................................................................................................................12
4. de late middeleeuwen......................................................................................................................12
4.1. bronnen van het strafrecht........................................................................................................13
4.2. grondslagen van het laat middeleeuws strafrecht.....................................................................13
4.3. enkele bijzondere misdrijven.....................................................................................................14
4.4. enkele bijzondere straffen..........................................................................................................15
4.5. de invloed van het geleerde recht.............................................................................................15
5. de vroegmoderne periode (1500 tot FRR)........................................................................................16
5.1. absolute monarchie (vanaf 16e eeuw).......................................................................................17
1
, 5.2. de verlichting: verlicht absolutisme...........................................................................................19
5.3. evolutie van het strafrecht.........................................................................................................21
6. strafrecht van de Franse revolutie tot WOII......................................................................................23
6.1. 1795-1814: België als deel van Frankrijk....................................................................................23
6.2. 1815-1830: Koninkrijk der Nederlanden....................................................................................27
6.3. 1830-heden: België....................................................................................................................27
1. BRONNEN
2
, 1.1. WAAROM STRAFRECHTSGESCHIEDENIS?
- Recht = maatschappelijk fenomeen
- Geschiedenis = studie vh verleden
- Rechtsgeschiedenis
o Geschiedenis recht & instellingen
Instellingen leggen die regels op ‘politie, rechtbanken,..)
o Het samen-leven
Geschiedenis van die samenleving kennen om te begrijpen waarom de
maatschappij op die manier is geordend
Regels zijn nodig & installeren zichzelf, overtreding wordt bestraft
o Relevantie: inzicht verwerven in hedendaagse maatschappij, cultuur,…
Recht & cultuur zijn verbonden, culturele verschillen definiëren ons recht
o Historische Schule door Von Savigny
Recht is een maatschappelijk fenomeen, hoort thuis in een bepaalde
samenleving
Belgische recht is dus aangepast aan de Belgische maatschappij
1.2. SOORTEN BRONNEN
MATERIELE SPOREN
- Rechtsarcheologie
o Rechtsgebouwen (bv oud en nieuw gerechtsgebouw Gent => nieuwe staat teken voor
transparantie van het gerecht), schandpalen, zwaarden, tortuurinstrumenten
o Rechtsiconografie en -iconologie vb leerboeken (Joos de Damhouder),
gerechtigheidstaferelen,…
Gerechtigheidstaferelen: rechters aanzetten om goed recht te spreken zonder
omkoping
Bv rechter aangehouden voor omkoping => wordt levend geveld
Zoon vd rechter zetelt op stoel met vel van zijn vader over die stoel
getrokken
Soort preventie-idee
GESCHREVEN BRONNEN
Historicus haalt veel info uit oudere bronnen => teksten komen niet steeds overeen met de praktijk
Hoe kan je kritisch blijven tov papieren en oudere bronnen?
Nu gemakkelijker een kritische houding aannemen want veel meer bijkomende informatie
aanwezig die (indien nodig) wat er op papier staat kan ontkrachten
- Formele rechtsbronnen?
o Wetgeving: probleem = toepassing
Verschil wettelijke en werkelijke wereld
Enkel kijken naar de wet kan je een vertekend beeld geven over wat
er zich in de maatschappij afspeelt
Bv: doodstraf pas in ’96 afgeschaft in onze wet, maar al lang geen
doodstraf meer uitgevoerd
o Rechtspraak: probleem = verschiftelijkingsgraad
3
, Bewaren data wordt steeds moeilijker ook al is er een hoge graad van
verschiftelijking.
o Rechtsleer: probleem = geeft het de praktijk weet of het standpunt van de auteur?
o Algemene rechtsbeginselen
o Gewoonterecht
- Rechtstoepassingen: in vonnissen, contracten en andere documenten
o Probleem: niet van alles aangifte, niet altijd vervolging, minnelijke schikkingen,
genade
Indien er iets gebeurt moet je aangifte doen bij de politie => aangifte gebeurt
niet steeds, en indien de aangifte gebeurt is er niet steeds vervolging
Indien vervolging niet steeds gevolgen aan gekoppeld, soms ook gewoon
minnelijke schikking/bemiddeling
Bij genade zal de uitvoerende macht (koning) een vrijstelling uitspreken
1.3. DE OUDSTE BRONNEN
DE OUDSTE BRONNEN
Middellandse zee: bakermat van heel wat ideeën West-Europese cultuur
- Handel => economie => rijkdom => nood aan mensen die kunnen tellen en schrijven
o Lezen en schrijven leidt tot wetenschap
- Schriftstelsels (kennisopbouw)
o Geen geschrift = geen kennis over de oude maatschappij
- Kerk heeft de rechtsteksten omgezet naar kerkelijk recht en dit is dan zo tot bij ons geraakt
- Steden => maatschappij ordenen
o Scholen ontstaan
o Leren schrijven en tellen
o Informatie doorgeven aan volgende generaties
Waar? – Vruchtbare sikkel – Mesopotamië
Rechtsteksten in de vruchtbare halve maan
- Wanneer? Ongeveer 2000 v.C.
- Wetten, wetboeken?
o Neen, zijn logisch opgebouwde boeken maar dit was toen niet het geval
o Wetten worden bij ons afgeleverd door de WM, het parlement
Daar werden de wetten/ regels opgelegd door de vorst/koning
- Wel aandacht voor PR: alles wat de overheid oplegt
o SR valt onder PR: overheid vordert de straf
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vandorsselaersilke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,56. Je zit daarna nergens aan vast.
