MaNaMa Internationaal en Europees recht 2024-2025
CONSTITUTIONEEL RECHT VAN DE
EUROPESE UNIE
PRAKTISCHE MODALITEITEN
ORGANISATIE COLLEGES EN LESMETHODE
ORGANISATIE COLLEGES: MODULAIR
Elk college heeft een welomschreven onderwerp en onderzoeksthema.
De docent levert de theoretisch onderbouw (hoorcollege/clip - powerpoint via Panopto (leerplatform
Canvas)) per module. Er komen geen lesopnames.
Elk thema wordt bovendien ook interactief behandeld: studenten wordt gevraagd om één van de
modules te kiezen waarin zij als 'referent' optreden en dat zij actief voorbereiden.
Ook in het verplicht paper voor dit opleidingsonderdeel (zie evaluatie) behandelt de student
hetzelfde thema als dat waarin hij/zij referent was. Deze paper staat op 5 punten, het examen op 15.
CURSUSMATERIAAL
Digitaal cursusmateriaal (vereist): Powerpoint en lesopnames/clips (wordt ter beschikking gesteld via
Canvas in elke Module), lesnota ś en geselecteerde teksten.
Het volgen van de media over actuele dossiers die de EU-agenda bepalen, is noodzakelijk. In de
colleges wordt de politieke actualiteit in de EU en de meest recente rechtspraak van het Europees
Hof van Justitie besproken.
Tekst van de Verdragen + Handvest van de grondrechten (Bijvoorbeeld: Europese basisteksten, Joris
T. (samensteller), laatste editie, Maklu).
Er is ook een niveautest beschikbaar op Canvas in de inleidingsmodule. Deze is louter informatief en
telt niet mee voor het eindresultaat.
EVALUATIE
Mondeling examen bepaalt 75% van het eindcijfer (15 ptn):
1
, MaNaMa Internationaal en Europees recht 2024-2025
- Zonder schriftelijke voorbereiding
- Tekst van Verdragen en Handvest mag worden gebruikt (onbeschreven).
Paper bepaalt 25% (5 ptn):
- Dit is een verplicht examenonderdeel (indiening ervan is een vereiste voor
toelating tot het mondeling examen).
PAPER
- Een beknopt (max. 3000 woorden) paper (voetnoten inbegrepen en die zijn facultatief)
- Thema moet (in brede zin) aansluiten bij de module waarin de student als referent optreedt
- Het gekozen thema kan op algemene wijze worden behandeld of aan de hand van een zeer
recent arrest van het Europees Hof van Justitie (niet ouder dan één jaar)
- Beoordelingscriteria: inhoud (3), stijl (1) en persoonlijke stellingname (1)
Waar moet je op letten bij het bespreken van een arrest van het Hof van Justitie?
- Ten eerste de probleemstelling. Welk probleem is aan het Hof voorgelegd, om welke reden?
Beknopte weergave van de relevante feiten
- Ten tweede, wat heeft het Hof beslist, welke oplossing heeft het gegeven aan de vragen?
- Ten derde, evaluatie van de oplossing. Wat zijn de consequenties en de concrete gevolgen,
wat verandert er, zijn er nog aspecten van het probleem die onopgelost blijven? Hier is ook
ruimte voor een persoonlijke (onderbouwde) mening
- Maak ook een duidelijke en korte titel, en een “executive summary”, een samenvatting in
maximaal 10 regels van je paper.
En bij de keuze voor een algemeen thema?
- Mutatis mutandis is hetzelfde van toepassing als bij de bespreking van een arrest van het Hof
van Justitie:
- Probleemstelling;
- Mogelijke consequenties en oplossingen;
- Eigen (onderbouwde) evaluatie
- Titel en Executive summary (samenvatting in 10 regels van je paper).
Praktisch:
- Lengte: maximum aantal woorden niet meer dan 3000 (Word Count)
- Voetnoten: niet verplicht; wel altijd bron vermelden wanneer iets wordt overgenomen
- Deadline: 15 november 2024, indiening via het leerplatform Canvas (opdracht staat in de
inleidingsmodule, daar kun je je paper uploaden).
Inschatten van het belang (de precedentswaarde) van het arrest:
- Hierbij zijn verschillende elementen in aanmerking te nemen:
2
, MaNaMa Internationaal en Europees recht 2024-2025
o De formatie (kamer): arrest kan worden gewezen door 3, 5 of 15 (Grote
Kamer) rechters, dan wel (zeer uitzonderlijk) door het voltallige Hof
o Al dan niet conclusie van de advocaat-generaal
o Al dan niet met hoorzitting
o Beschikkingen zijn per definitie gebaseerd op andere rechtspraak, dus vermijden.
De interpretatie van een arrest:
- Oorspronkelijke taal van een arrest: Frans
- Arrest is authentiek in de procestaal, andere talen zijn vertalingen (art. 41 Rgt. Procesvoering
Hof).
- De publicatie van arresten is digitaal via Eurlex en Curia.
- Verwijzen naar een arrest: altijd ECLI erbij zetten!
- Je maakt een soort van annotatie van een arrest (probleem, feiten, kritiek). Het mag ook over
een conclusie van een advocaat-generaal gaan.
MODULES
I. Introductie
II. Grondrechten en bescherming rechtsstaat
III. De lidstaten. Toetreding/uittreding en staatkundige
veranderingen.Verdragsherzieningsprocedures – het nieuwe Frand/Duitse
plan (2023)
IV. Bevoegdheidsverdeling EU/lidstaten en de EU-instellingen onderling (balance of
powers) – Nationale identiteit, grondwettelijke waarden, taal
V. Het Hof van Justitie van de EU: rol als grondwettelijk Hof en ‘activisme’
VI. De EU als representatieve democratie (het Europees Parlement, het burgerschap
van de EU, het burgerinitiatief, de rol van de nationale parlementen)
VII. De externe betrekkingen van de EU (rechtspersoonlijkheid en bevoegdheden)
3
, MaNaMa Internationaal en Europees recht 2024-2025
MODULE 1: WAT IS HET CONSTITUTIONEEL RECHT VAN DE EUROPESE UNIE?
DEFINITIE EN BRONNEN
WAT IS CONSTITUTIONEEL RECHT?
De organen, de poging tot grondwet, de verdragen, de rol van de rechter, …
De Amerikaanse en Franse Revolutie zijn referentiemomenten voor de ontwikkeling van
grondrechten.
De Bill of Rights heft grondrechten in zijn
amendments.
4
