Spijsverteringsstelsel
Inleidende termen (tot pagina 5)
Metabolisme:
= stofwisseling = opbouw (anabolisme) en afbraak (katabolisme)
• Bouwstofwisseling
o Gaat over bouwstoffen
• Energiestofwisseling
o Opbouw en afbraak energierijke stoffen (bv glycogeen en ATP)
Groei versus metabolisme
• In groeiperiode worden nieuwe cellen gevormd (→ opbouw) vaak tegelijkertijd
ook afbraak
• vb Haren en nagels blijven zichtbaar groeien, terwijl minder duidelijk ook de
huid slijtage ondergaat, waardoor telkens vernieuwing nodig is. Dit geldt ook
voor veel niet zichtbare epitheel
• vb Bij de darmvlokken van de dunne darm bijvoorbeeld zien we dat aan de
toppen voortdurend cellen worden afgestoten, terwijl in de crypten, tussen de
vlokken in, voortdurend celdeling plaatsvindt
• aminozuren zijn bouwelementen van de eiwitten
• celeiwitten worden regelmatig vernieuwd
• er is een dynamisch evenwicht waarbij opbouw en afbraak aan elkaar gelijk is
Voeding versus metabolisme
• Voeding gebruikt als bouwstof en energiestof
• Bij gebruik als bouwstof
o Kwaliteit is belangrijkste
o Al de elementen die een mens nodig heeft moeten aanwezig zijn
• Bij gebruik als energierijke voedingsstoffen
o Kwantiteit is belangrijkste
o “om vooruit te gaan is er brandstof nodig”
,Voeding
• Voor alle levensprocessen heeft de mens energie nodig
• Energie moet opgenomen worden in de vorm van voedsel
• Energieleverende voedingsstoffen in het lichaam leveren door omzetting
energie
• Voedingsstoffen
o Die energie leveren = macrovoedingsstoffen of macronutriënten
▪ Koolhydraten, vetten, eiwitten en alcohol (4% energie maar heeft
het lichaam niet nodig)
o Water: levert geen energie
▪ Zonder water geen leven mogelijk
o Levert vitamines, minderalen en spoorelementen =
microvoedingsstoffen of micronutriënten
▪ Leveren geen energie
▪ Wel belangrijk voor functioneren van alle lichaamsprocessen
o Levert ook voedingsvezels en bioactieve stoffen (bv antioxidanten)
▪ Spelen ook belangrijke rol in het lichaam
• Voedingstoffen = alle stoffen uit de voeding die essentieel zijn voor de groei en
instandhouding van het lichaam, voor alle inwendige en uitwendige activiteiten
van het lichaam en voor energie
• Voedingsmiddelen = alles wat we normaal opeten, opgebouwd uit
voedingsstoffen hiernaast kunnen ze ook stoffen bevatten die geen echte
voedingswaarde bevatten (bv additieven en contaminanten)
• Evenwichtige voeding → 3 basisregels
o Een evenwichtige voeding moet elke dag ons lichaam voorzien van
energie en voedingsstoffen nodig voor een normale groei en functie
o De energie-aanbreng moet in verhouding staan met het interne
lichaamsverbruik en de fysieke activiteit (energiebalans in evenwicht)
o Een gezonde voeding haalt minimum 55% van de energie uit
koolhydraten, maximum 30-35 energieprocent uit vetten en 10-15 %
van de energie uit eiwitten.
• Onderscheiden in voeding:
o Energieleverende stoffen: koolhydraten, vetten, eiwitten
o Bouwstoffen: eiwitten, water, mineralen
o Beschermende stoffen: water, mineralen, vitamines
o Voedingsvezels
,Energie en energieleverende stoffen
• Elk individu andere hoeveelheid energie → andere hoeveelheid voedsel nodig
• Energie-inname moet gelijk zijn energieverbruik
o Meer inname dan verbruik → gewichtstoename
o Meer verbruik dan inname → gewichtsverlies
• Hoeveelheid energie dat nodig is is afhankelijk van:
o Het geslacht
o De lengte en lichaamsgewicht
o De leeftijd
o De lichamelijke activiteit (arbeid, sport)
o Fysiologische factoren (groei, zwangerschap, herstel na ziekte)
• Vetten leveren 2x zoveel energie als eiwitten en koolhydraten
• Energie uitdrukken in kcal of kJ (1 kcal = 4,19 kJ)
o 1 g vetten levert 9 kcal (38 kJ)
o 1 g koolhydraten levert 4 kcal (17 kJ)
o 1 g eiwitten levert 4 kcal (17 kJ)
o (1 g alcohol levert 7 kcal) (29 kJ)
• Energie en warmte komt vrij bij afbraak van deze stoffen
Bouwstoffen
• Nodig voor groei en aanmaak nieuwe cellen en weefsels en opbouw skelet en
gebit
• Eiwitten, bepaalde mineralen en water → spelen hierin rol
• Ook voor herstel en wederopbouw van deze cellen en weefsels
Beschermende stoffen
• Versterken onder andere de weerstand tegen ziektes
• Alle biochemische processen gebeuren in een waterig milieu
• Vitamines en mineralen nodig als hulpstoffen bij deze processen
• Verlopen niet optimaal → weerstand verminderen
Voedingsvezels
• = complexe verbindingen die gedeeltelijk tot de koolhydraten behoren
• Hebben zeer belangrijke en gunstige effecten en functies
• Onder andere in en op maagdarmstelsel
, Spijsvertering
• Energie uit macronutriënten halen/gebruiken → voedingsstoffen verteren
• Gebeurt in spijsverteringskanaal
(boterham → complexe koolhydraten, zetmeel → glucose → energie)
• Macronutriënten (KH, vetten, EW) worden afgebroken tot kleinere moleculen
• Worden opgenomen in darm en bloedcirculatie
• Micronutriënten (vit, min) en water geen afbraak nodig
• Vertering betekent
1) de afbraak van voedingsstoffen (vertering)
2) de opname van voedingstoffen (absorptie)
3) de verwerking en uitscheiding van afvalstoffen (excretie)
• de stappen bij spijsvertering
1) Ingestie
2) Mechanische verwerking
3) Vertering of chemische verwerking
4) Secretie van hulpstoffen zoals water, zuren, enzymen en buffers
5) Opname in de bloedbaan, vervoer naar het doelorgaan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenkadeloose. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,66. Je zit daarna nergens aan vast.