Dit is het vijfde deel van de samenvatting van publiekrecht - De gewesten en gemeenschappen.
Deze samenvatting is gemaakt in combinatie met de PowerPoint en het handboek. Inclusief wetsartikelen.
1 Historiek: evolutie eenheidsstaat – federale staat
Eenheidsstaat Federale staat (of bondsstaat)
Soevereiniteit = 1 centrale overheid Soevereiniteit
1 WM, 1 UM, 1 RM = federale staat
= deelstaten
België
- 2 soorten deelstaten:
gemeenschappen & gewesten
- Deelstaten hebben eigen WM en
UM
- Geen afzonderlijke RM
Bv: snelheid (km/u) wordt voor Vlaanderen, Brussel en Wallonië apart bepaald
Evolutie sinds 1830
Grondslag
= diversiteit tussen bevolkingsgroepen en (politieke en economische) ontwikkelingen
1. Sinds de 19e eeuw = Socio-culturele tegenstellingen tussen de verschillende
bevolkingsgroepen
2. 1950 = politieke ontwikkelingen na de Koningskwestie (referendum over terugkeer
Leopold III
a. Vlamingen teleurgesteld omdat Leopold III troonafstand deed
b. Walen teleurgesteld omdat België een monarchie bleef
3. 1960 = 1961 – economische crisis (eind jaren ’50) en stakingen in Wallonië in reactie
op een voorstel tot economische herstelwet (‘Eenheidswet’), maar wet werd alsnog
goedgekeurd
a. Een soort vijfjarenplan gericht op een verbetering van de economische situatie,
olv regering Gaston Eyskens
4. Jaren ’60 = opkomst v nieuw politieke partijen die aansturen op een federale structuur
6 staatshervormingen vanaf 1970
1. 1970: eerste staatshervorming
o Oprichting 3 cultuurgemeenschappen
Vlaams, Frans en Duitstalig
o Basis voor oprichting 3 gewesten wordt gelegd
2. 1980: tweede staatshervorming
o Cultuurgemeenschappen worden gemeenschappen
Krijgen persoonsgebonden bevoegdheden (bv: sociale bijstand en
gezondheidszorg)
1
, o Inrichting Vlaamse en Waalse Gewest
= antwoord op streven v Franstaligen voor meer economische autonomie
Nog geen beslissing voor Brussel
o Eigen instellingen voor gemeenschappen & gewesten
‘Raad’ (< parlement)
‘Executieve (< regering)
o BWHI 8 augustus 1980
3. 1988: derde staatshervorming
o Brusselse Hoofdstedelijk Gewest: eigen instellingen (BWBI 12 januari 1989)
o Uitbreiding bevoegdheden gemeenschappen & gewesten
Bv: onderwijs (gemeenschappen)
Bv: vervoer & openbare werken (gewesten)
4. 1993: vierde staatshervorming
o Sint-Michielsakkoord – Premier: J.-L. Dehaene
o Art. 1 Gw.: “België is een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen
en de gewesten”
o Rechtstreekse verkiezing deelstaatparlementen – einde dubbelmandaat
o Internationale bevoegdheden voor deelstaten (art. 167 Gw.)
5. 2001: vijfde staatshervorming
o Lambermontakkoord – Premier: G. Verhofstadt
o Overdracht diverse bevoegdheden naar deelstaten (oa. Toezicht op lokale
besturen)
o Aanpassing financiering gemeenschappen en beperkte fiscale autonomie voor
gewesten
6. 2011 – 2014: zesde staatshervorming
o Vlinderakkord – Premier: E. Di Rupo
o Splitsing B-H-V in kieskring Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad
o Overdracht diverse bevoegdheden naar deelstaten (oa huurrecht, arbeidsmarkt,
gezinsbijslag)
o Ingrijpende hervorming Senaat: Senaat wordt ‘deelstatenkamer’ (leerstuk 2.1)
Federale overheid = beslissingsbevoegdheid over het hele land
Gemeenschappen & gewesten = bevoegdheid beperkt tot deel vh
grondgebied (en bepaalde instellingen)
Opdeling in 4 taalgebieden vh Belgische grondgebied = basis voor
de territoriale bevoegdheidsverdeling
o NL taalgebied: 5 Vlaamse provincies
o FR taalgebied: Waalse provincies + deel provincie Luik
o Duitse taalgebied: 9 gemeente provincie Luik
o Tweetalig gebied Brussel Hoofdstad: 19 Brusselse gemeenten
3 gewesten
Vlaamse Gewest: bevoegd in
o NL taalgebied (= 5 Vlaamse provincies)
o GEEN bevoegdheden in 19 Brusselse gemeenten
2
, Waalse Gewest: bevoegd in
o FR taalgebied + Duitstalig taalgebied (= 5 Waalse provincies)
o GEEN bevoegdheden in 19 Brusselse gemeenten
Brusselse Hoofdstedelijk Gewest: bevoegd in
o Tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad (= 19 Brusselse gemeenten)
Wat (= inhoudelijke bevoegdheid) economie en plaatsgebonden
aangelegenheden (bv: leefmilieu, ruimtelijke ordening)
Waarom (= oorsprong) antwoord op Waals streven naar meer
economische autonomie, dus gewesten opgericht door eis van Walen
gemeenschappen
Vlaamse Gemeenschap: bevoegd voor
o NL taalgebied + aantal specifieke bevoegdheden in 19 Brusselse gemeenten
Nederlandstalige instellingen
Franstalige Gemeenschap: bevoegd voor
o FR taalgebied + aantal specifieke bevoegdheden in 19 Brusselse gemeenten
Franstalige instellingen
Duitstalige Gemeenschap: bevoegd voor
o Duitse taalgebied + GEEN bevoegdheden in 19 Brusselse gemeenten
Wat (= inhoudelijke bevoegdheid) cultuur en persoons
gebonden aangelegenheden (bv: gezondheidszorg, gezins
bijslag)
Waarom (= oorsprong) antwoord op Vlaams streven naar
maar culturele autonomie
3 Asymmetrische structuur van het federale België
Basisprincipe 1 – elke deelstaat – eigen instellingen
Eigen wetgevende macht: parlement + regering
Eigen uitvoerende macht: regering
= 6 deelstaatparlementen + 6 deelstaatregeringen
Basisprincipe 2 – elke deelstaat – eigen bevoegdheden
“Vlaamse fusie”: Vlaamse Gemeenschap en Vlaamse gewest delen dezelfde WM en
dezelfde UM
Overdracht v gemeenschapsbevoegdheden: FR gemeenschap kan
gemeenschapsbevoegheden overdragen aan Waalse gewest en FR
gemeenschapscommissie
Overdracht van gewestbevoegdheden: Waals gewest kan gewestbevoegdheden
overdragen aan Duitstalige Gemeenschap
Vlaamse fusie (art. 137 Gw.)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper raniyzewyn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,66. Je zit daarna nergens aan vast.