ENKEL samenvatting van de lessen over de wegbereiders.
-Karl Marx
-Emile Durkeim
-Max Weber
16/20 op MPC examen
Samenvatting van het vak gedoceerd door professor Van Dijk in 22-23
HC 2 | Sociologie en rechtssociologie | 11/10/22 Karl Marx
3 Wegbereiders van de rechtssociologie - Geboren in Pruisen, studeerde rechten/filosofie/geschiedenis
- Beïnvloedt door ideeën van Hegel
- Sociologie ontstaat als discipline aan het einde 19de E
o Waarom heeft de maatschappij zich ontwikkeld zoals ze nu is?
- Sociologie als wetenschap
o Dialektische ontwikkeling van de geschiedenis
o Wetenschap heeft de opdracht om de sluier op te lichten die over de realiteit hangt
o Motor van de geschiedenis is de menselijke geest
o Er zijn allerlei processen die we direct kunnen waarnemen, achter de sluier hebben
- Schrijft Das Kapital
we de oorzaken, wetmatigheden, etc.
Zoeken naar de oorzaken, de onttovering van de werkelijkheid (Weber) Achtergrond Marxistische denken
Onttovering - The Great Enclosure of the Commons (1750-1860, Engeland)
- Enclosure Act; zorgt ervoor dat alle gronden privé-eigendom worden van
- 1514: Copernicus
grootgrondbezitters
- Newton
- Mensen/boeren trekken naar de grote steden
- Durkheim: samenleving (1893)
Industriële Revolutie bezig
o Samenleving wetenschappelijk verklaren
- Massaproductie begint door de overschakeling van handmatige arbeid naar machinaal
- Waarom duurde het zo lang om de samenleving te verklaren?
- Machines hebben arbeiders nodig => trekt mensen van het platteland aan
Vergelijken met vis, de vis is zich niet bewust van het water omdat het zo dichtbij staat
- Resultaat: grote en snelle maatschappelijke veranderingen gaan gepaard met nieuwe
en omdat het ons vormt (identiteit)
problemen
Maatschappij werd gezien als iets dat gegeven was door God, daarna geloofde men dat
o Vervuiling, levensomstandigheden, voedsel
de maatschappij is gemaakt door de mens
o Omstandigheden op de werkplaats zelf (Marx’ interesse)
Achtergrond achter de ontwikkeling: Verlichting (18de E) ▪ In het begin van de opkomst van de industrie => weinig regulering, WG
bepaalt zelf de omstandigheden
- Geloof in vooruitgang door middel van wetenschap
- Men moet de religie en vooroordelen van traditie overwinnen Houtdiefstallen
Steunen op feiten en het gebruik van de rede
- Marx richt zijn aandacht op dit probleem/fenomeen
- Vooruitgang op veel verschillende vlakken (cultuur, geleerdheid, etc.)
- Arme mensen hadden de gewoonte om gevallen hout te verzamelen
Sociaal contract theorie - Wet werd geïntroduceerd: gevallen hout oprapen wordt strafbaar (diefstal)
o Marx: deze wet is een voordeel voor de bosbezitters
- Thomas Hobbes’ Leviathan
- Natuurstaat, je moet voorzichtig zijn etc. => vrije individuen kiezen om een sociaal contract Industriële rol van het recht
op te stellen
- Marx gaat zelfde idee toepassen op industrie in steden
- De staat draagt de macht om ons te verdedigen => staat krijgt monopolie op geweld
- Arbeiders werken lange dagen => door de absolute contractvrijheid
- Staat wordt gevormd door alle individuen uit de samenleving, staat = vereniging van alle
o Fabriekseigenaar maakte zelf alle beslissingen omtrent de arbeidsomstandigheden
individuen (vrijwillig)
- Kritiek op de rol van het recht: recht is ten dienste van de groep die alle macht heeft
Karakter van de staat wordt gevormd door het karakter van de individuen
(heersende klasse), verdedigt hun belangen
- D
- Juridische constructen (eigendomsrecht en contractrecht) zijn een spiegeling van de
- Idealen vrijheid, gelijkheid en broederschap (Franse Revolutie)
belangen van de heersende klasse
Goya
Das Kapital
- “De Droom van de Rede creëert Monsters”
- Geïnspireerd door het sociologisch denken onderbouwd door filosofische reflectie over de
- Symboliseert de keerzijde van het Verlichtingsdenken
samenleving en de rol van arbeid in de maatschappij
- Arbeid is de eerste historische daad waarmee we de natuur bewerken
- Arbeid is ook de basis waarmee we de samenleving/sociale orde in stand houden
, Hoe werkt het arbeidsproces?
- Arbeid is het omvormen van natuur tot een product door menselijke arbeid met Maatschappelijke ordening
arbeidsmiddelen
- Benedenbouw is de motor van de samenleving en bepaalt dus hoe de samenleving evolueert
1. Voorwerp/natuur: grondstoffen
- Tegenover de benedenbouw => de bovenbouw/superstructuur
2. Arbeidsmiddelen/instrumenten: werktuigen, machines
- Wat arbeiders nodig hebben is bewustzijn van de situatie, maar er moeten dus ook mensen
1+2: productiemiddelen
zijn die de situatie verheerlijken/voordoen als iets onschuldig
3. Arbeid: menselijke energie
o Verhouding tussen arbeiders/fabrikant: in theorie/in het contract zijn beide gelijken
1+2+3: productiekrachten
en heeft de arbeider de vrijheid om een contract te sluiten
4. Product (resultaat): product met gebruikswaarde en ruilwaarde
o In werkelijk is er geen gelijkheid noch vrijheid: de arbeiders moet een contract
Probleem: meerwaarde sluiten om te overleven
- Gelijkheid en vrijheid zijn ideologieën die het idee in stand houden dat de samenleving
- In industriële samenleving hebben de mensen die arbeid verrichten geen controle
eerlijk is
Zijn geen eigenaar, hun arbeid is gecontracteerd
- De rol van de staat en het recht in de maatschappij: de status quo in stand houden, de
- Ontstaat verschil tussen de door arbeiders geproduceerde waarde en hun uitbetaalde loon
heersende positie van de machtige klasse in stand houden
(=meerwaarde)
- Meerwaarde is winst voor de kapitalist
- De kapitalist/eigenaar gaat de meerwaarde vergroten door het arbeidersloon te verlagen
(kosten verminderen)
Hier ontstaat het probleem
Productieverhoudingen
- Arbeid en productie moeten georganiseerd worden: technisch aspect
- In een maatschappij zijn er verhoudingen => verhoudingen tussen bezitters (fabrikanten),
productiemiddelen en producenten (arbeiders) in het productieproces
o Relatie verandert doorheen de geschiedenis
- Relatie tot productiemiddelen
o Feodale samenleving: heer-horige, meester-knecht
o Industriële/kapitalistische samenleving: kapitaalbezitter (kapitalist) en arbeider
(proletarier)
- De verhoudingen van
Bewustzijn en verlichting
- In de ogen van Marx heeft de fabrikant geen keuze om zich zo te gedragen, er is een
systeem in de samenleving die ervoor zorgt dat fabrikanten dit gedrag stellen - Waarom laat men (arbeiders) dit, uitbuiting, toe?
o Er zijn concurrenten, iedereen wil zijn prijs drukken Idee van vals bewustzijn
- Al zijn fabrikanten zich bewust van de wantoestanden, ze hebben de keuze niet om hun - De manier waarop we denken wordt beïnvloed door de condities waarin we ons bevinden
gedrag aan te passen (materiële condities)
o De verhoudingen tussen productie en productiemiddelen zijn maatschappelijke - Infrastructuur bepaalt de superstructuur (en maar deels omgekeerd)
posities, onafhankelijk van de wil van de betrokkenen - Verlichtingsidealen zijn betekenisloze, ideologische woordjes die het systeem alleen maar in
- Productiekrachten, middelen en wijze vormen de benedenbouw/infrastructuur van de stand houden
samenleving
Rol van het recht
- Marx: het is niet de rede die bepaalt hoe de samenleving zich ontwikkelt, in tegendeel het
zijn de economische processen (benedenbouw) Hegel - Recht is drieledig
- Steeds meer productiemiddelen komen in handen van een kleine groep - Recht is een weerspiegeling van de economische machtsverhoudingen
mensen(kapitalisten), arbeiders hebben steeds minder bezit - Recht is een instrument in de handen van de bezittende klasse om de arbeidersklasse te
Creëert klassen, die bepalen je sociale macht domineren/onderdrukken
Creëert frustraties en contradicties tussen klassen => zal zorgen voor een revolutie en - Recht is een ideologie en geeft vals bewustzijn van de werkelijkheid als diende zij algemeen
uiteindelijk een omwenteling naar een nieuw systeem belang
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sfedaoudi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,94. Je zit daarna nergens aan vast.
