3.2 Vertroebelde gesprekken ...........................................................................................................11
3.2.1 Over feiten, vooronderstellingen en morele oordelen ............................................................ 11
3.2.2 Preferenties, smaken en voorkeuren: Over smaken en kleuren valt niet te twisten? ................ 12
3.3 Terug naar de basis: Waarden en normen ...................................................................................13
effect: sociale druk en verdeling van verantwoordelijkheid ................................................................25
4.2.1 Kitty Genovese en het experiment van Darley & Latané ......................................................... 26
4.2.2 Misschien deugen mensen toch? ......................................................................................... 27
4.2.3 Relevantie voor onderwijs .................................................................................................... 28
4.4 De bureaucratie van de gruwel en gehoorzaamheid aan autoriteit ................................................31
4.4.1 De banaliteit van het kwaad ................................................................................................. 32
4.4.2 Stanley Milgram: Obedience to Authority .............................................................................. 34
4.4.4 Over (onbewuste) vooroordelen, wij-zij-denken en verdraagzaamheid ................................... 38
4.4.5 Onbewuste vooroordelen en wij-zij-denken .......................................................................... 41
5.5.1 Dilemma-onderzoek ...............................................................................................................50
5.5.2 Stadia van morele ontwikkeling............................................................................................ 51
5.5.3 methode is een didactische strategie ................................................................................... 53
5.5.4 Dilemma’s en morele stadia ................................................................................................ 55
5.5.5 Lesstrategieen .................................................................................................................... 56
5.5.6 oefening dilemma’s............................................................................................................. 58
6. Filosoferen met Kinderen en Jongeren (FMKJ) ...................................................................... 60
2
, Emina Youssef 2024-2025
Zedenleer
1. Inleiding
De leerkracht niet-confessionele zedenleer (NCZ) begeleidt leerlingen in autonoom denken en handelen
via de methode van vrij onderzoek. Het vak richt zich op het kritisch onderzoeken van meningen, waarden
en normen om zo autonomie en samenleven te bevorderen.
Taken en Doelen
• Onderzoek en waardenverheldering: Meningen worden onderzocht op achterliggende waarden,
normen en aannames.
• Waardenoverdracht en -onderzoek: De leerkracht fungeert als rolmodel door zelfkritisch en
open te blijven.
• Vrij onderzoek: Kernwaarden als autonomie en humanisme worden uitgedragen in lespraktijk en
daarbuiten.
Vakinhoud
1. Ethische Bouwstenen: Inzicht in normen, waarden, ethiek en morele ontwikkeling.
2. Moreel Denken: Theorieën zoals Kohlberg (morele oordeelsvorming) en Selman
(perspectiefwisseling) komen aan bod.
3. Zingeving en Wetenschap: Antwoorden op levensvragen worden beïnvloed door
wetenschappelijke kennis en kritisch denken.
Didactische Methodes
• Filosoferen met Kinderen en Jongeren (FMKJ): De methode bij uitstek om vrij onderzoek te
stimuleren.
• Vraagtechnieken en Klasmanagement: Het structureren van input van leerlingen en het bieden
van een veilige leeromgeving zijn cruciaal.
Een succesvolle les NCZ draait om een veilige, open sfeer waarin leerlingen zichzelf kunnen zijn en vrijuit
kunnen spreken. Door middel van onderzoek en dialoog leren zij hun eigen waarden kritisch te bevragen
en vorm te geven.
1.1 Samenvatting van de powerpoint
1. Lesdoelen en Werkvormen
• Het verband tussen lesdoelen en werkvormen is cruciaal; werkvormen moeten aansluiten bij
specifieke leerdoelen en de beginsituatie van de leerlingen.
• Effectieve werkvormen:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eminazerelliyoussef. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,76. Je zit daarna nergens aan vast.