MODULE 1: SOCIOLOGIE, EEN EERSTE KENNISMAKING
INLEIDING: NIET IEDEREEN LEEFT EVEN LANG
DE VRIJE WIL
Vrije wil kan veel verschillende kanten uitgaan.
Visie hersenwetenschappen:
• Hersenen maken beslissing voor ons → zijn we ons niet van bewust
• In hersenen: centrum genot vs. centrum pijn → deze concurreren
• Sterkste centrum domineert de beslissing
Karel De Gucht: geen vrije wil = geen persoonlijke verantwoordelijkheid??
Is er vrije wil bij…
• Opleiding?
→ de kans dat iemand hooggeschoold is bestaat wanneer de vader ook hoog opgeleid is.
- Opleidingsniveau wordt doorgegeven aan kinderen
- Ouders zijn van belang + eigen inbreng van kind ook!
• Werkloosheid
- Geen vrije wil
- Land waarin je geboren bent bepaalt kans op werk
- Je positie in het land ook (bv. migratieachtergrond = minder kans op werk)
• Tolerantie
- Hangt af van land waarin je woont (bv: België is toleranter i.v.m. overspel enz.)
• Opleidingsniveau en levensverwachting
- Hoe lager je diploma, hoe lager je levensverwachting → opleidingsniveau heeft impact op je gezondheid
- Ziekte, leven en dood niet enkel biologisch fenomeen! Ook sociologisch.
- Vrouwen hebben langere levensverwachting dan maken (biologisch). Maar mannen en vrouwen met diploma hoger
onderwijs hebben langere levensverwachting dan mannen of vrouwen zonder diploma (sociologisch).
Verklaring:
• Hoge opleiding stimuleert vermogen om ingewikkelde problemen in te schatten
• Lange scholingstijd heeft impact op vorming van PH (bv: planmatig kunnen werken & met uitdagingen overweg
kunnen)
• Diploma = job → hoog diploma = goede job → goede job = hoger loon → hoger loon = betere woonomgeving = betere
gezondheid & uitgebreide medische zorg.
• Goede job heeft meer variatie dus betere arbeidsomstandigheden; Tevreden met job = goed in je vel voelen.
→ Een hogere opleiding leidt tot materiële voordelen + bepaalt ook de persoonlijke vorming. Beide zorgen ervoor dat men het
eigen leven beter in de hand heeft. Men heeft de mogelijkheden en vaardigheden ontwikkeld om gezonder te leven en om met
bedreigingen om te gaan. Dit komt duidelijk tot uiting in een hogere levensverwachting.
Vrije wil hebben we maar onze omgeving (vrienden, familie,...) brengt ook gevolgen op voor ons.
→ Sociologie?? = omgeving en haar impact bestuderen
Vrije wil = het vermogen om zelf, oorzaakloos, te beslissen wat en hoe je iets doet.
MAAR, Brein = geleider van sociale en politieke oorzaken.
1
, DE SOCIOLOGISCHE VERBEELDING
De sociologische verbeelding = soc. relaties bepalen onze biografie/levensloop. Die soc. relaties zijn het resultaat van een
historisch proces.
= een manier om naar de wereld te kijken die verbanden legt tussen persoonlijke, individuele gebeurtenissen enerzijds, en de
sociale krachten die er vorm aan geven anderzijds (Mills)
1. Bekijken van biografie, levensloop van mensen
2. Link levensloop met sociale omgeving
3. Sociale omgeving is het resultaat van historische ontwikkeling
Voorbeelden:
hoge opleiding à grote vraag naar hooggeschoolden à kennissamenleving door industrialisatieproces
lid jeugdbeweging à vraag naar meer quality-time ouders à vrijetijdscultuur en weekends door industrialisatie
taakverdeling huishouden 50-50 à gender-egalitaire sl à modernisatie 20ste E
DE BOUWSTENEN VAN DE SAMENLEVING
G EDRAG
Gedrag = elke actie of reactie van een individu
• Gedrag bevat altijd zowel een objectief waarneembare als een subjectief waarneembare dimensie.
De objectief waarneembare of externe componenten van gedrag zijn die aspecten die door ten minste twee individuen, ego en
alter, kunnen worden waargenomen (vb. gesproken woord, lichamelijke bewegingen)
De subjectieve of interne component van het gedrag is enkel door ego van individu waarneembaar.
• Een belangrijk onderdeel van die subjectieve dimensie is de motivationele -component. Hiermee wordt verwezen naar
de ultieme drijfveren van het handelen die aanzetten, motiveren, tot gedrag (vb. winstmaximalisatie, seksuele lust,
zucht naar sociale erkenning)
• OOK:
o Emotionele component (vb. gevoelens van angst, onrust, schaamte, schuld)
o Cognitieve component (vb. beelden die we vormen van de werkelijkheid)
o Reflexieve component (vb. beeld dat je vormt van jezelf)
à componenten doorkruisen elkaar (vb. emoties gaan samen met gezichtsuitdrukkingen)
SOCIAAL HANDELEN
Handelen = gedrag met een nadrukkelijke doelgerichtheid.
Handelen is sociologisch wanneer de actor bij het plannen van de handeling rekening houdt met wat anderen deden/doen.
Sociale handelingstypologie (Weber): Wanneer we in onze handeling rekening houden met vroegere, huidige of toekomstige
handelingen van anderen.
Typologie (Weber) bij sociaal handelen:
• Instrumenteel rationeel handelen
- actoren willen een bepaald doel bereiken binnen een specifieke handelingssituatie berieken
- deze situaties bevatten zowel condities (niet te wijzigen elementen) als middelen (te wijzigen elementen)sommige
objecten/ mensen bepalen voorwaarden i.v.m. doelrealisatie = condities van het handelen
- Kenmerkend bij doel rationeel handelen is dat de actoren afwegen welke middelen het best geschikt zijn om een bepaald
doel te bereiken. De optimalisatie van de efficiëntie is het meest kenmerkende criterium dat doel rationeel handelen
afbakent van de andere vormen van handelen.
- Rationeel nadenken!
• Waarderationeel handelen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deprilfrann. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.