2 Bureaucratie en professionaliteit: de zoneringstheorie van Hanson ........................................................ 2
2.1 Zoneringstheorie van Hanson (1991) ..................................................................................................... 3
4 Schoolleiderschap................................................................................................................................... 5
4.1 Begripsomschrijving ............................................................................................................................... 5
4.2 Schoolleiderschap en directie ................................................................................................................. 6
4.3 Conceptualisering van schoolleiderschap in onderwijsonderzoek.......................................................... 7
5 Professionele relaties: autonomie en samenwerking .............................................................................. 8
5.1 Autonomie, samenwerking en collegialiteit........................................................................................... 8
5.2 Verschillende vormen van samenwerking en autonomie ...................................................................... 9
5.2.1 Samenwerking............................................................................................................................... 9
5.2.2 Autonomie .................................................................................................................................... 9
5.3 Voorwaarden, kosten en baten.............................................................................................................. 9
6 Micropolitiek ........................................................................................................................................ 10
6.1 School als organisatie door een micropolitieke bril ............................................................................. 10
6.2 Wenselijk geachte werkcondities als professionele belangen ............................................................. 11
6.3 Micropolitiek vanuit professionele belangen ....................................................................................... 12
6.3.1 Micropolitiek rond materiële belangen ...................................................................................... 12
6.3.2 Micropolitiek rond organisatorische belangen ........................................................................... 12
6.3.3 Micropolitiek rond sociaal-professionele belangen .................................................................... 12
6.3.4 Micropolitiek rond cultureel-ideologische belangen .................................................................. 12
6.3.5 Micropolitiek rond zelfbelangen ................................................................................................. 13
1
, Module 10: school als organisatie
Om als leerkracht verantwoordelijkheid op te nemen voor onderwijsleerprocessen in de klas is het
nodig om inzicht te hebben in school-organisatorische context en werkcondities waarbinnen
klaspraktijken zich situeren.
1 Organisatie
Organisaties zijn tegenwoordig de bouwstenen van onze samenleving (zijn gelaagd) en dus zijn scholen
dat ook aangezien we ze zien als organisaties. Scott en Davies formuleren het als volgt: “organisations
are social structures created by individuals to support the collaborative pursuit of specified goals”, wat
4 essentiële kenmerken van een organisatie naar voren schuift:
- Structuur: geordend geheel regels, procedures, voorschriften die functioneren van de
organisatie mogelijk maken
o Lessenrooster dat individuen letterlijk over tijd en ruimte organiseert en losstaat van
de leerkracht als persoon. Daarnaast ligt meer uitgebreid ook het tijdsvolume vast
waarover de leerkracht beschikt gedurende het gehele schooljaar om alles afgerond te
krijgen.
- Sociaal: ordening uit structuur heeft betrekking op individuen en groepen die tegenover elkaar
gepositioneerd zijn en handelen
o Leerlingen en leerkrachten
- Finaliteit: men beoogt om doelen te bereiken
o Leerplandoelstellingen geven richting maar eveneens ruimte voor individuele
pedagogisch-didactische keuzes en vormgeving
- Samenwerking: door vormen van samenwerking die finaliteit realiseren
o Werkgroepen voor afspraken over onderwijs (= organisatie binnen de organisatie).
2 Bureaucratie en professionaliteit: de zoneringstheorie van Hanson
Het dagdagelijks functioneren van een school als organisatie kan het best inzichtelijk gemaakt worden
door het te beschouwen als een samenspel van het betekenisvol handelen van actoren en van
structuren. Bij bureaucratie ligt de nadruk op rationaliteit en functionaliteit. In de school als
organisatie vinden we vooral kenmerken van klassieke bureaucratie, want:
- Duidelijke hiërarchische structuur
- Verdeling van bevoegdheden
- Welomschreven rollen en posities
- Aan de posities gekoppelde taakomschrijvingen (dus arbeidsverdeling)
- Duidelijke regels over verwachte gedrag
- Regels moeten toelaten op effectieve/efficiënte wijze doelen van de organisatie te realiseren
Belangrijke structurele elementen in de school als organisatie zijn:
- Globale planning
- Beschikbare budget
- Concrete onderwijsprogramma’s
- Informatiedoorstroming
- Kwaliteitsbeleid
- Hiërarchische supervisie
-…
Deze organisatiestructuren zijn verankerd in institutionele onderwijssysteem met wettelijke regels
(bv. diplomavereisten personeel), juridisch omschreven rollen en posities in schoolorganisatie,
procedures (bv. registratieregels bij afwezigheid), instrumenten en materialen (bv. handboeken) en
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper febedeschrevel8. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.