100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
samenvatting strafrecht en strafprocesrecht €16,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  4.  
  5. Criminologische Wetenschappen
  6.  
  7. Strafrecht en strafprocesrecht

Samenvatting

samenvatting strafrecht en strafprocesrecht
 6 keer bekeken  0 keer verkocht

Deze samenvatting omvat alle slides, lesnotities en het boek.

Voorbeeld 4 van de 228  pagina's

Document informatie

  • 19 december 2024
  • 228
  • 2024/2025
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (22)

Verkoper

avatar-seller
lisakinnet

Voorbeeld van de inhoud

STRAFRECHT EN STRAFPROCESRECHT

INTRODUCTIE


INLEIDING MATERIEEL STRAFRECHT
Materieel strafrecht

 Wat moet strafbaar zijn? (wat wordt verboden?)
o Misdrijven
 Wie moet gestraft worden?
o Misdadigers (alleen mensen?)
 Wanneer moet iemand gestraft worden voor iets wat strafbaar is?
o Voorwaarden voor individuele aansprakelijkheid & strafrechtelijke sancties
(“straffen” kunnen ook administratieve straffen zijn bv)
 Moeilijkste vraag: Wat zou strafrecht moeten doen?
o = een normatieve vraag

Ideologieën

 Wat is het doel van straffen?
o Reactie tegen/vergelding voor laakbare gedragingen
 Bv. taliowet: ‘oog om oog, tand om tand’ (Twaalftafelenwet)
o Preventie van laakbare gedragingen
 Positieve: voorkomen dat daders/criminelen wederom in de fout
gaan
 Negatieve: voorkomen dat mensen (alle burgers) in de fout gaan
o Resocialisatie van misdadigers
o Andere?: maatschappij reguleren, moraliteit beschermen …
  veel perspectieven

Wortels van huidig MS

 Modern Strafrecht – Verlichting
o Voor verlichting kon men geen rationele keuze maken
o Montesquieu, Voltaire, Bentham, Feuerbach, Beccaria …
o Rationaliseren
 Wat is de grondslag van het recht op straffen?
o Humaniseren (menselijker maken)
o Vermijd willekeur
 Rechter bestrafte personen zonder wet hiervoor
 Oorsprong van ‘klassieke school’ van strafrechtsdenken:
o homo economicus met vrije wil
o Strafrecht als ultima ratio (het laatste middel) – utilitarisme
 Laatste middel: als er geen andere manier van controleren meer is
 Enkel in uitzonderlijke gevallen, wnr het écht nodig is
 Enkel voor belangen die essentieel zijn voor de samenleving
 Repressieve functie - beperkt tot schending van essentiële
goederen (vb. leven, eigendom …)
o Aandacht voor “criminele feiten” (meer dan voor daders)
 Feiten > mensen
 Straffen om hun FEITEN
 = ook om willekeur te vermijden

Franse wetboeken tijdens en na Revolutie

 Verklaringen ideeën en beginselen van Verlichting
o Franse code révolutionair 1791
o Franse code révolutionair 1795 (“Code Merlin”)

1

,  Napoleontische tijd
o Frans wetboek 1810
 Blijft trouw aan sommige beginselen van de Verlichting (vb.
legaliteit)
 maar uitbreiding van misdrijven tegen de veiligheid en het politieke
regime (absoluut regime)
o klassieke school = liberaal
 wilde Napoleon niet, eigen macht beschermen
  eerste wisseling perspectief
  nieuwe misdrijven invoeren
 Bv veiligheid en structuur staat
o  = liberaal met enkele kleine wijzigingen

België: strafwetboek geschiedenis

 Belgische onafhankelijkheid (1830)
o Franse Code pénal 1810 van toepassing
o Art. 139 G.W. 1831 “binnen de kortst mogelijke tijd”
o Nieuw Strafwetboek 1867
 op basis van Franse wetboek
 heersend klassieke strafrechtsdenken
o Vele nieuwe wetten
 Invoering van bepalingen beïnvloed door de theorie van het nieuwe
sociaal verweer (d.w.z. bescherming van de maatschappij tegen
‘gevaarlijke’ personen)

Theorie van het nieuw sociaal verweer

 Tweede helft van 19de eeuw, begin 20ste eeuw
 Positieve school
o Ferri (arme mensen meer door hun situatie), Lombroso (fysieke kenmerken
misdadigers)
o wetenschappeljke aanpak
 Strafrecht dient om maatschappij te beschermen
o Preventieve functie
 Aandacht voor de oorzaken van criminaliteit
 Maatschappelijke oorzaken en biologische oorzaken
 Aandacht voor de misdadigers (ook potentiële misdadigers), meer
dan voor de criminele feiten
 Misdadiger > feit
 Regels bestraffing veranderen beetje

Strafwetboek: algemeen deel vs bijzonder deel

 Twee boeken
o Algemeen gedeelte (boek I)
 Elf hoofdstukken
 Fundamentele regels die van toepassing zijn op alle misdrijven
o Bijzonder gedeelte (boek II)
 Specifieke misdrijven (vb. moord, corruptie, diefstal …)
 X Titels + IV (I-bis, I-ter, VI-bis, IX-bis)
 Misdrijven tegen:
 openbare trouw, personen, eigendommen, de familiale orde
en de openbare zedelijkheid, openbare veiligheid, openbare
orde …
 Verdeling volgens verschillende rechtsgoederen

Codificatie

 = alle wetten in 1 boek


2

,  Duidelijkheid
o Hierdoor kan je rationele keuze maken
o Misdrijven liggen op voorhand vast
o = deel legaliteit
 Meer en meer vervuild door recente wetten
o Nu wel veel wetten die buiten wetboek staan…
 = Complementaire wetten
o Misdrijven verdeeld in groepen obv belangen die ze beschermen
o Compl = algemene aard (drugs, verkeer)
o Wetten die niet in Boek I van het Strafwetboek staan, maar … die er logisch
en integraal deel van uitmaken
 Bvb: Wet van 8 april 1965 Jeugdbescherming; Wet van 29 juni 1964
opschorting, uitstel en probatie; Wet 1 juli 1964 ter bescherming
van de maatschappij tegen de abnormalen en de
gewoontemisdadigers; Wet 26 april 2007 terbeschikkingstelling van
de strafuitvoeringsrechtbank; Wet 21 april 2007 betreffende
internering van personen met geestesstoornis (opgeheven door Wet
5 mei 2014 betreffende de internering, op zijn beurt gewijzigd door
Wet 4 mei 2016 [= Potpourri III]) …
o Die soms ook specifieke regels inhouden (afwijking van algemeen deel:
Boek I Strafwetboek)
 Bijzonder strafrecht (Boek II Strafwetboek + bijzondere strafwetten)
o Bevatten specifieke misdrijven: bijzonder deel van strafrecht (bvb. Boek II
Strafwetboek, Drugswet 24 februari 1921 …)

Algemeen vs bijzonder strafrecht

 Algemeen SR
o = Boek I Strafwetboek (bv. legaliteit, bepalingen over straffen en
straftoemeting, poging, deelneming, herhaling, samenloop …) +
complementaire wetten (buiten Sw.)
 Bijzonder SR
o = Boek II Strafwetboek + bijzondere strafwetten (buiten Sw.)
 Bv. drugswet, verkeersstrafrecht, fiscaal strafrecht …

Scharnier tussen algemeen en bijzonder SR

 Toepassing van algemene regels (Boek I Sw. + complementaire wetten) op:
o misdrijven van Boek II: geen aparte rechtsregel vereist
o bijzondere strafwetten: artikel 100 Sw.
 Artikel 100 Sw.:
o Bij gebreke van andersluidende bepalingen in bijzondere wetten en
verordeningen, worden de bepalingen van het eerste boek van dit
wetboek toegepast op de misdrijven die bij die wetten en
verordeningen strafbaar zijn gesteld, met uitzondering van hoofdstuk VII
[…] en van artikel 85.
 3 uitzonderingen:
o Andersluidende bepalingen (lex specialis)
o Hfdstk VII Boek I Sw. (= deelneming aan misdaad/wanbedrijf)
o Artikel 85 Sw. (= verzachtende omstandigheden bij wanbedrijven)


FORMEEL STRAFRECHT: PROCEDURE
Formeel SR: strafvordering

 Was/is er een misdrijf?
 Wie heeft het gepleegd?
o ontdekken van misdrijf (opsporen)
o onderzoeken (of het mogelijk is dat er een misdrijf was)


3

, o beoordelen van zaak
o veroordelen/vrijspreken (schuldig/onschuldig bevinden)
 Welke straf zou opgelegd moeten worden?
o veroordelen van misdadiger

formeel strafrecht

 Misdadigers? – pas aan het einde
o En in geval van veroordeling
 Voordien: verdachten/beklaagden/beschuldigden
o Vermoeden van onschuld!!!




Strafvordering II

 Wetboek Strafvordering – Sv. (Code d’instruction criminelle, 1808) +
wijzigingen & andere wetten
o (bv. Voorafgaande Titel (V.T.Sv.), Franchimont wet 12 Maart 1998, BOM
wet 6 januari 2003, Potpourri wetten …)
 Strafrecht(spleging) houdt inherent inbreuken in op individuele (grond)rechten –
zie bv. EVRM en EHRM-rechtspraak
 Daarom: wettelijke bepaling met concrete waarborgen nodig – bescherming tegen
willekeur – bv. vereiste van proportionaliteit
 Afweging maatschappelijk belang (rechtsbedeling), efficiëntie en individuele
rechten
 uitkomst? = variabel (afhankelijk van tijd, plaats, onderliggende waarden &
normen)

types van procedure

 Uitkomst van afweging tussen tegenovergestelde belangen = variabel (tijd, plaats,
onderliggende waarden & normen)
 Meest bekende classificatie:
o tegenstelling tussen accusatoire procedure en inquisitoire procedure

accusatoir vs inquisitoir

 Accusatoir:
o geschil tussen twee partijen op gelijke voet
o Aanklager (slachtoffer) v. beklaagde
o rechter als scheidsrechter (geen actieve rol)
o openbare, tegensprekelijke en mondelinge procedure
o Bv. VS, VK
 Inquisitoir:
o geheime, niet-tegensprekelijke en schriftelijke procedure
o geen gelijkheid tussen partijen
o actieve rechter
 Belgische strafprocedure? (mengsel?)

Doel strafprocedure

 Misdrijven en daders opsporen
 Waarheid vinden
 Rechten van individu waarborgen
 SPR:

4

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisakinnet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €16,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€16,49
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd