Dit is een samenvatting van het vak 'Ontwikkelingspsychologie, DEEL 2: Adolescentie tot late volwassenheid' (gedoceerd door R. Krampe).
Het zijn alle slides en lessen samengevat met afbeeldingen en hier en daar extra notities.
Samenvatting Ontwikkelingspsychologie
Intro en overzicht: het levensloopperspectief
1. Inleiding
Ontwikkelingstaken
Reeks van vaardigheden en vermogens (genetisch bepaald & ervaringen)
die mensen ontwikkelen doorheen hun levensloop
Bronnen
o Lichamelijke (biologische) rijping
Bv rijping en groei tijdens adolescentie, seksuele rijping
o Individuele doelen en waarden
Keuze voor job of hobby’s, morele beslissingen
Bv weten dat je klinische psychologie wil doen
o Culturele/maatschappelijke verwachtingen
Leren lezen, verantwoordelijkheid voor het milieu en de
samenleving
Bv op welke leeftijd huis kopen, wanneer kleinkinderen, ..?
o 3 aparte bronnen, maar staan niet los van elkaar
Uitdagingen, bepalingen en kansen (‘developmental constraints’ 1)
o Havinghurst
Brug tussen biologische facetten van ontwikkeling en
ontwikkelingsaspecten die worden gesteund door andere
mensen in het leven van het individu
Brug tussen verschillen bronnen
Periodes van ontwikkeling
Periodes gekoppeld aan leeftijden
o Niet willekeurig, maar ook niet betekenisvol
Ontwikkelingstaken definiëren de periodes niet de leeftijden
Heden: langere ontwikkeling van adolescenten dan 20j geleden
o Maatschappij moet dit steunen
o We veronderstellen dat iemand van 18j nu nog niet volwassen is
o Geldt alleen voor rijkere (westerse) landen dus cultureel bepaald
2. Levensloopperspectief
Ontwikkeling als:
1. Levenslang
o 0-18j veel gedetailleerder want veel meer onderzocht men denkt
dat hier de belangrijkste aspecten van ontwikkeling hier liggen
o Nood aan kennis over hele levensloop is heel groot
2. Multidimensioneel & multidirectioneel
o Dimensies: lichamelijk, cognitief, emotioneel & sociaal
o Traditionele zicht levensloop = levenstrap
Mens ontwikkelt, bereikt piek en gaat dan achteruit
o Dia 18: iemand van 70+ heeft 2x zo lang nodig om een taak uit te
voeren dan iemand van 25
1
Randvoorwaarden
1
, o Dia 20: we gaan nooit zo ongelukkige zijn als nu, want laagtepunt in
jong-volwassenheid
3. Plastisch
o Oudere mensen kunnen ook leren
o Werkzame mensen tussen 15-64 = 70% mannen en 54% vrouwen
(dia 23)
Old-age dependency ratio: aantal gepensioneerde mensen /
potentieel werkzame mensen (dus geen kinderen) sinds
jaren 80 stijgt dit
Steeds groter wordend deel van inkomsten werkzame
mensen, gaat naar de gepensioneerde
= ontwikkeling van onze samenlevingen
4. Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten
o Contexteffect/contextdualisme sluit aan bij de 3 bronnen van
ontwikkelingstaken
o Bv reacties op menopauze
Individuele verschillen (gekoppeld aan maatschappelijke
veranderingen)
Ervaren als klein of groot probleem
Jongeren generaties aanvaarden eerder
Sociale status van de ouder wordende vrouw heeft invloed op
reacties
Individuele verschillen: Resilience
= bekwaamheid zich aan te passen aan uitdagingen en bedreigingen voor de
ontwikkeling
Veerkracht, weerstandigheid, wilskracht, (herstellingsvermogen)
o Ervaring beschouwen als controleerbaar
o Toewijding: interesse in dagdagelijkse activiteiten
o Uitdagingen zijn normaal en kansen om te groeien
Voorkomen/vermijden stoppen met ontwikkelen
Factoren
o Persoonlijkheidskenmerken
o Warme relatie ouders, sociale steun buiten de familie
o Bronnen en kansen in e samenleving
Hoe kunnen we onze eigen veerkracht ontwikkelen?
Bv depressie = meest verspreidde psychische probleem bij adolescentie
o Veerkracht ontwikkelen = leren wat onze ervaringen betekenen
Vragen vanuit een uitgebreid perspectief
Hoe bepaald de lichamelijke ontwikkeling tijdens de puberteit de vorming
van een adolescente identiteit?
Hoe verschillen vrouwen en mannen ten opzichte van mentale
vaardigheden en om welke reden?
Wat kan een maatschappij verwachten van ouderen bij hun overgang na
de pensioenleeftijd?
Wat betekend “normale” mentale gezondheid als 50% van de 90+ers een
dementie ontwikkelen?
2
, Adolescentie
1. Ontwikkelingstaken & Biologische rijping
Wat en wanneer?
Overgang kindertijd en volwassenheid
Aanvang = puberteit
o Verschillende biologische gebeurtenissen die leiden tot volwassen
lichaam en seksuele maturiteit
3 fasen
o Vroeg 11-14j
Snelle puberale verandering
o Midden 14-16j
Puberteit bijna voltooid
o Laat 16-18j
Volledig volwassen uiterlijk
Anticipatie volwassen rollen
Opvattingen
Biologisch
o Puberteit = rebellie & roekeloosheid
o Biologische opschudding zorgt voor verhoogde emotionaliteit &
conflict
o Freud – genitale fase: bewustwording seksuele impulsen
Sociaal
o Sociale & culturele invloeden
o Ruime individuele en bepaalde interculturele verschillen
Gebalanceerd standpunt
o Biologisch & sociale invloeden
o Interactie hersenontwikkeling & sociaal gedrag
Ontwikkelingstaken
Basis ontwikkelingstaken over hele wereld dezelfde
Duur & vereisten verschillen tussen culturen
Korte periode in stam- en dorpsgemeenschappen
In huidige geïndustrialiseerde samenlevingen: complex duur =
decennium
Welke?
o Psychologische adaptatie aan (aanvaarding van) fysieke
veranderingen
Volgroeid lichaam, onevenwichtigheid
o Leren mannelijke of vrouwelijke sociale rol in te vullen
o Verwerven van volwassen manieren van denken
Bv hypothetisch-deductief redeneren
o Bereiken van emotionele en economische onafhankelijkheid (tov
ouders)
o Ouders hebben minder invloed omdat peers belangrijker worden
3
, o Ontwikkeling van meer volwassen manieren van omgaan met
leeftijdsgenoten van beide geslachten
o Verwerven van waarde en ethisch kader voor gedrag
o Identiteitsconstructie
Veilig gevoel van ‘zelf’ in seksuele, morele en
maatschappelijke termen
Puberteit
Hormonale veranderingen
Genen beïnvloeden hormonale processen
Groeihormoon & thyroxine
o Toename rond 8-9j
Meisjes 2j vroeger
2 soorten
o Algemene groei van lichaam
o maturatie van seksuele kenmerken
Geslachtsverschillen
oestrogeen
o <meisjes
o Vrijgave door eierstokken & bijnieren
Androgeen
o <jongens
o Vrijgave door testikels
o Oestrogeen verhoogt GH-productie bij jongens en meisjes
Groeispurt
o Meisjes eerder
Proporties
o Heupen breder meisjes
o Schouders breder jongens
Spier-vet-verhouding
o Jongens meer spieren, aerobische efficiëntie
o Meisjes meer vet
Fysieke activiteit
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liencnapelinckx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,86. Je zit daarna nergens aan vast.
