Dit is een samenvatting van alle hoofdstukken die te kennen zijn voor het vak Recht en onderneming (1ste bachelor TEW/SEW/HI, 1ste semester 2024) aan de Universiteit Antwerpen gegeven door professor Hendrik Vanhees. Dit is een samenvatting van de cursus, aangevuld met zelfgemaakte notities uit de l...
Wat is recht? 1
Indeling van het recht 1
Nationaal recht 1
Privaat recht 2
Publiek recht 2
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht 3
Internationaal recht 4
Internationaal privaat recht 4
Internationaal publiek recht 4
Europees recht 4
Wat is recht?
- Recht =
- Confrontatie
- Onvermijdelijk en fundamenteel → vermijden dat de samenleving geen strijd
van allen tegen allen zou worden
- 3 componenten nodig
- Gedrag ordenen → u moet betalen als u iets koopt
- Afdwingen → kunnen sanctioneren
- Er is geen rechtsregel als deze niet afgedwongen kan worden
- Bestaande regels wijzigen of afschaffen
- Het recht evolueert en past zich aan aan de maatschappij
→ Vb abortus
- Soorten recht
- Objectief recht
- Het recht zoals het bestaat en zoals men het kan vaststellen
- Subjectief recht
- De rechten die u ontleed aan het objectief recht → rechtssubject
- Concretisering of individualisering van objectief recht
- Vb: foto nemen van een persoon → niet online zetten zonder
toestemming → u heeft het recht om naar de rechtbank te stappen, en
een bestaand objectief recht aanhalen (het portretrecht)
Indeling van het recht
Nationaal recht
→ Recht dat voortkomt van nationale wetgevers
1
, Vb: federaal parlement, gemeenteraad
Privaat recht
- Relaties tussen burgers onderling
1. Het burgerlijk recht
- Fundamentele regels voor iedere burger
- Alles wat gekoppeld is aan jou vanaf je geboorte, het overspant heel de leven
→ BW → burgerlijk wetboek: basisboek
- Is volledig herschreven geweest, in stukken (per onderdeel)
- Bestaat uit verschillende boeken (Boek 1, Boek 2, …)
Vb: Boek 6 - aanspraakbaarheid
- Boek 6 is nog niet volledig herschreven geweest → “oud BW”
- Niet alle wetten staan in BW, er zijn ook veel afzonderlijke wetten
2. Het ondernemingsrecht
- Voor ondernemingen die behoefte hebben aan soepeler recht
- Moet soepeler gaan dan in het burgerlijk recht
→ WER: wetboek van economisch recht
- Boek XX (gebruik romeinse cijfers): over faillissement
- Ook een aantal afzonderlijke wetten
→ WVV: wetboek van vennootschappen en verenigingen
- Techniek om handel te drijven → zodat bij faillissement al het
persoonlijk bezit niet wordt aangetast
3. Privaatrechtelijk procesrecht
- Het volstaat niet enkel een recht te hebben, men moet het ook kunnen
effectueren → daarom invoer privaatrechtelijk procesrecht
→ Gerechtelijk wetboek: geeft oa aanwijzingen om burgerlijk recht af te dwingen
→ Ook nog afzonderlijke wetten
- Gerechststructuur → rechtscolleges: welke inrichting en bevoegdheid?
(geven aan naar welke rechter je moet)
- Welke procedures toepassen?
- Procedures kunnen sneller worden toegepast
Publiek recht
- Relaties tussen burgers en de overheid
- Relaties tussen de overheden onderling
1. Grondwettelijk recht
→ Grondwettelijk wetboek + afzonderlijke wetten
- Staatsstructuur (federale overheid, Vlaamse overheid, …)
- Fundamentele beginselen (scheiding der machten)
- Fundamentele rechten (vrijheid van meningsuiting, onderwijs, verenigingen)
2. Bestuursrecht
- Inrichting en werking uitvoerende macht → zij voeren de regels uit
- Vb: vergunningen, stedenbouw, gemeenten en provincies, …
3. Fiscaal recht
→ BTW wetboek, wetboek inkomstenbelastingen, …
2
, - Regelt de staatsinkomsten: inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting,
BTW, …
- Overheid heeft middelen nodig → via fiscaal recht
4. Strafrecht
→ SW: strafwetboek + afzonderlijke wetten
- Geheel van normen:
- Worden tot behoud van openbare orde en veiligheid uitgevaardigd
- Bepalen misdrijven en straffen
- Gedragingen die niet op die manier worden gerespecteerd in de maatschappij
- Vb: huur niet betalen
- Afgedwongen door de overheid → vb max. alcoholpercentage tijdens rijden
5. Strafprocesrecht
→ Wetboek van strafvordering
- Stelt de dader tegenover de gemeenschap, vertegenwoordigd door Openbaar
Ministerie
- Andere wijze van procederen dan in procesrecht (privaat recht)
- Voor daden die wèl gesanctioneerd moeten worden
Relevantie van onderscheid tussen publiek en privaat recht
Privaat recht
- Aanvullend / suppletief recht
- Zelf overeenkomst maken, burgers mogen afwijken van regels / zelf bepalen
- Vb: koop en verkoop
- Huwelijksvermogensstelsel (suppletief)→ gemeenschap van aanwinsten, …
- Dwingend recht
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Belang veiligstellen van particulieren
- Vb: consument krijgt bedenktijd na aankoop → Zo niet? Beroep doen
- Regels van openbare orde
- Regels waar je niet van kan afwijken
- Welke rechten zijn voor welk geschil bevoegd?
- Als ze geschonden worden, kunnen meerdere mensen beroep doen
Publiek recht
- Regels van openbare orde
1. Onderscheid: relativeren!
a. Ondernemingsrecht
- Economisch recht → publiek recht
- Vb: mededingingsregels: kartels
Microsoft maakt misbruik van machtspositie (door verplicht meerdere
programma's tegelijk te moeten kopen)
- Ondernemingsrecht in de enge zin van het woord → privaat recht
b. Sociaal recht
- Arbeidsrecht
- Individuele arbeidsrecht: relatie werknemer en werkgever → privaat
recht
- Collectief arbeidsrecht: relatie werknemers als groep en werkgever
3
, → publiekrecht: want overheid komt er tussen
- Sociaal zekerheidsrecht: relatie verzekerden en instellingen sociale zekerheid
- Vb: weinig moeten betalen bij dokter door de overheid
2. Overlegging
- Problemen: onderscheid verschillende rechtstakken
- Politieke onderneming: raakt meerdere aspecten van het recht
- Vennootschap / WN / Fiscaliteit / Erfrecht
3. Europees recht
- Maakt geen onderscheid → geen formele indeling, maar focust op reële situatie
4. Overheid
- Privaatrecht
- Vb: Overheid gaat steeds meer grond kopen met contract ipv grond te ontreinigen
met vergoedingen
Internationaal recht
→ Internationale bron: België neemt besluiten met internationale wetgevers
Vb: Europees parlement
Internationaal privaat recht
- Recht dat bepaalt welke wetgeving toegepast moeten worden als u een juridisch
probleem hebt waarin een internationale factor zit
- Regels?
- Wetboek IPR: internationaal Privaat Recht (Belgische wetgeving)
→ Bestaat uit aanknopingspunten om juiste (Belgische of internationale)
wetgeving te bepalen
- Internationale verdragen op Europees vlak: landen spreken dezelfde regels af
Internationaal publiek recht
- Recht dat de relaties bepaald tussen landen en internationale organisaties, landen
tussen landen, en de relaties tussen internationale organisaties onderling
- Regels? → verdagen
- Publiek recht: vb afspraken over defensie
- Privaat recht: vb handelsverdragen
Europees recht
- EU (Europese economische gemeenschap)
1. Bevoegdheden overdragen (aan supranationale instellingen → EU)
2. Primauteit / voorrang van Europees recht
→ Is er iets strijdig? Europees recht heeft voorrang op nationaal recht
3. Directe werking van Europees recht
→ Creëert rechtstreeks rechten en plichten, maar de lidstaten of burgers
kunnen erop beroep doen!
→ Als je naar rechter gaat moet je een juridische grond hebben
(reden waarom je aanklaagt en waarop je je baseert)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esteedejong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,66. Je zit daarna nergens aan vast.
