Samenvatting
Samenvatting + nota's penologie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting + nota's van het profiel penologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 177 pagina's
Voorbeeld 4 van de 177 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Penologie samenvattingDag 1, Les 1, 21 oktober 2024
Inleiding in het profiel
Onderwijsvisie en doelstellingen
• Lessen in het Nederlands en het Engels
• Themagestuurd
• Activerend: ! participatie, opdrachten maken, communicatievaardigheden, zelfstandig
leren werken, …
• Nationale en internationale literatuur lezen!!
• Puntenverdeling : 12/20 opdrachten (60%) en 8/20 examen(40%)
• Examen: open vragen die peilen naar inzicht in de behandelde thema’s op basis van de
lessen en de literatuur.
o Je mag 3 x 10 pagina’s handgeschreven nota’s mee naar het examen brengen
o Uiterlijk zondag na profielweek uploaden op canvas
• Opdrachten : zie studiewijzer op Canvas. Be prepared!
Studiemateriaal: Canvas
• Modules op canvas per dag en week met teksten en videos
• Essentiële en aanvullende literatuur
• Lessenschema: zie canvas, startpagina
Thema’s
• Straffen in de gemeenschap
o Grote evoluties nationaal - internationaal
o Weg van binnen naar buiten (externe RP, SURBs)
• Gevangeniswezen
o Gevangenisbeleid: bovenlokaal en lokaal niveau
§ De nieuwe gevangenissen: Haren en Dendermonde
o Gevangenispersoneel en opleiding
o Kleinschalige detentie, privatisering en abolitionisme
o Digitalisering van/in de strafuitvoering
o Controle op gevangenissen
o Internationaal gevangenisbeleid
§ Scandinavian exceptionalism
§ Nicaragua, Palestina
• Strafervaringen
• Slachtoffers en restorative justice
• Migratiecontrole en vreemdelingendetentie
1
,Straffen in de gemeenschap
Literatuur voor dit hoofdstuk (Essentieel)
• Beyens, K., & Maes, E. (2020). Het lappendeken van tien jaar strafuitvoering in België.
Panopticon, 41(1), pp. 30-36.
• Beyens, K., & Roosen, M. (2017). Electronic monitoring and reintegration in Belgium.
European Journal of Probation, 9(1), 11-27.
• Richter, M., Ryser, B., & Hostettles, U. (2021). Punitiveness of electronic monitoring:
Perception and experience of an alternative sanction. European Journal of Probation,
9(1), 262-281.
Literatuur voor dit hoofdstuk (Facultatief)
• Van Gierdeghom (2022) Van leerstraffen naar gedragstrainingen in Vlaanderen.
Panopticon, 43(2).
• Daems, T. (2020). Conclusion: Defamiliarizing Electronic Monitoring. In T. Daems
(Ed.), Electronic Monitoring; Tagging Offenders in a Culture of Surveillance (pp. 75-
84). Cham: Palgrave Macmillan.
I. Community
Punishment/sentences
What’s in a name?
Hoe spreken we over alles dat temaken heeft met straffen in de gemeenschap? Enerzijds de gevangenisstraf,
anderzijds zijn er heel veel tussenvormen ontstaan (bv transitiehuizen, detentiehuizen,…) die steeds meer naar de
samenleving gaan.
Recommendation CM/Rec (2017) 3 on the European Rules on
community sanctions and measures
The expression “community sanctions and measures” means sanctions and measures which
maintain suspects or offenders in the community and involve some restrictions on their liberty
through the imposition of conditions and/or obligations. The term designates any sanction
imposed by a judicial or administrative authority, and any measure taken before or instead of a
decision on a sanction, as well as ways of enforcing a sentence of imprisonment outside a
prison establishment.
Dit is de aanbeveling van de Raad van Europa waar je een afgebakende definitie krijgt van wat er onder die
commynity sanctions en measures valt. Het gaat over maatregelen en straffen die betrekking hebben op mensen
die verdacht of veroordeeld zijn.
Het is een sanctie die kan opgelegd worden door een rechterlijke of administratieve macht. Het is elke straf die
betrekking heeft op het uitvoeren van een straf buiten de gevangenis.
Over welke straffen gaat het in België?
Alle straffen in België die niet in de gevangenis zijn. Waarom is het zo belangrijk om voorkeur te geven aan GRS?
2
, II. Waarom voorkeur aan gemeenschapsgerichte straffen (GRS)
Waarom gevangenisstraf vermijden?
• Penologische argumentatie
o Negatieve effecten van gevangenisstraf
§ Stigmatisering, spiraal van uitsluiting en achterstelling, psychische en
sociale schade aan gedetineerde en familie
§ Quid probleemoplossing, re-integratie, herstel?
§ Vrijheidsberoving moet de uitzondering blijven → GS als “ultimum
remedium”
§ Vrijheid als grondrecht
o Effectiviteit gevangenisstraf wordt in vraag gesteld
• Systemische argumentatie (!!)
o GS is dure straf: 125€ tot 185€/dag (Tilburg) tot 218€/dag (Beveren, Marche-en
Famenne, Leuze) (Delterne, 2014);
o Justitieplan Geens (2015): gemiddeld 135€/dag
o Overbevolkte gevangenissen
• Discours: maximaal gebruik maken van gemeenschapsgerichte straffen
o ‘alternatieven’ voor de gevangenis
o ‘anders’ straffen
o Autonome straffen
• Quid praktijk??
Er zijn 2 belangrijke redenen waarom we van die gevangenisstraf af moeten en naar die andere straffen moeten
kijken. Die penologische argumentatie stelt dat die gevangenis heel wat negatieve effecten heeft. Die
gevangenisstraf creëert bijkomende problemen en mensen opsluiten is een zeer uitsluitende straf waarbij we heel
veel moeite moeten doen om mensen weer te reïntegreren. Uit heel veel onderzoek wordt er vastgesteld dat mensen
die in de gevangenis terecht zijn gekomen niet leidt tot recidive vermindering. Dit zet mensen nog meer naar achter
dan naar voor. Die effectiviteit is dus zeer laag.
De systemische (NIET SYSTEMATISH) argumentatie heeft betrekking op het feit dat omwille van het systeem
(overbevolking, overbevraging) men gaat zoeken naar andere mogelijkheden van een gevangenisstraf. Het kost
heel veel aan de samenleving. In overbevolkte gevangenissen ligt de kostprijs dus lager maar dit is niet de
bedoeling. De vraag die hier rijst is dus of het niet goedkoper zou zijn om mensen te begeleiding in de samenleving
en of men hiermee ook niet tot betere resultaten komt.
Het discours is dat we zoveel mogelijk gebruik moeten maken van gemeenschapsgerichte straffen maar we zien
in de praktijk dat de gevangenispopulatie niet afneemt.
III. Veranderende visie
Veranderende terminologie
Doorheen de laatste decennia zien we een andere visie tegenover het straffen en dit gaat gepaard met een
veranderende terminologie.
Terminologie
• Alternatieven (voor de gevangenis)
o Voordeur en achterdeur
o Niet-vrijheidsbenemende straf / maatregel / sanctie
3
, o ➔ in de schaduw van de gevangenis
• Community (based) punishment/ sanction / penalty / sentence / order ‘community
payback’ (iets terugbetalen aan de samenleving)
• Gemeenschapsgerichte straf / sanctie / maatregel
• Offender supervision
o ! Daderbegeleiding
Het idee dat achter het concept alternatief zit is dat het de gevangenisstraf moet vervangenis zowel aan de voor-
als aan de achterdeur. Voordeur: men houdt de gevangenis zo lang mogelijk dicht en men gaat mogelijkheden
voorzien zoals voorlopige invrijheidsstelling, elektronisch toezicht,… Achterdeur: alles wat te maken heeft met
voorwaardelijke/vervroegde invrijheidsstelling al dan niet met voorwaarden.
Men heeft heel vaak gesproken over maatregelen. Dit betekent dat men vond dat het niet een echte vervanger was
van de gevangenisstraf. Die alternatieven bleven altijd in de schaduw van de gevangenis staan.
In de internationale literatuur is men andere concepten beginnen gebruiken waar je meer dat straffende karakter in
hoort.
Vandaag gaan die gemeenschapsgerichte straffen heel vaak samen met een vorm van begeleiding (offender
supervision). Die begeleiding is doorheen de jaren aan verandering onderhevig geworden (meer controle dan
ondersteunende begeleiding.
Van alternatieve maatregelen/sancties naar gemeenschapsgerichte
straffen
• Kritiek op de korte GS
• ‘Klassieke’ straffen : vergelding – afschrikking
o Geldboete, uitstel, opschorting → niet-begeleidende straffen
• Eerste generatie ‘alternatieven’: probatievoorwaarden (vanaf jaren 60)
• Alternatieven voor de gevangenis: Resocialisering – rehabilitatie – re-integratie: vanaf
jaren 1960
o Probatieassistent: Support, assist, befriend (ondersteunen, bijstaan, vriend)
o Probatievoorwaarden → verbonden met GS
§ Te soft, te weinig bestraffingskracht en geloofwaardigheid
o Minimale toepassing
§ ‘Gunstmaatregelen’, toemaatje?? → net widening
§ Tarief?
• Tweede generatie → ‘intermediate sanctions’, ‘new generation’
• Straffen in de gemeenschap
o Tussen gevangenis en probatie
o Justitiële begeleiding → Controle, contractnaleving
o Zwaardere risicopopulatie
o Autonome straffen
o Neorehabilitationisme → what works?
o ‘Transformation of rehabilitation’ (Garland, 2001)
• Probatieassistent wordt een ‘homo technicus’ (Durnescu, 2012)
o Toepassen gesofisticeerde programma’s → professionalisering, ‘objectificatie’,
‘case managers’
o Verzakelijking: van begeleiding naar toezicht
Het zoeken naar alternatieven voor een gevangenisstraf is begonnen met de kritiek op de korte gevangenisstraf.
De gevolgen van die korte gevangenisstraf zijn disproportioneel met de feiten. Er moet gezocht worden naar een
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunadekock. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen