Deze samenvatting is gebaseerd op alle lessen. Hij bevat de powerpoints, lesnotities en aanvullende informatie uit het boek. Ook zijn er aanvullende oefeningen met het correcte antwoord.
Strafrecht
Hoofdstuk 1: De strafwet
Wat? Legaliteitsbeginsel (p. 15-24)
= we kunnen slechts spreken van een misdrijf wanneer daar een wettelijke
verankering tegenover staat.
Cesare Beccaria
o “Dei delitti e delle pene” (1764) = over misdrijven en straffen
o Reactie tegen willekeur en wreedheid in het strafrecht
o Hij bracht verandering aan het oog om oog, tand om tand principe
en de spiegelstraffen
o Heldere wetgeving met noodzakelijke bestraffing en geen doodstraf
meer, maar toch nog repressie (bv. eeuwige slavernij als straf)
*vroeger principe van ‘oog om oog, tand om tand’ families gingen het
hef in eigen handen nemen. Men deed aan spiegelstraffen: hand afhakken
van een dief, godslaster: afsnijden van de tong, overspelige vrouw:
opgehangen aan haar lange haren met een vlecht (mannen verleiden met
lange haren)
Von Feuerbach
o Duitse school
o Wettelijke misdrijfomschrijvingen + straffen psychologische
dwang op dader
o Geestelijke vader Latijnse adagia (1801)
Artikel 1. Legaliteitsbeginsel
o Niemand kan worden gestraft voor een misdrijf waarvan de
bestanddelen niet in de wet worden omschreven.
o Niemand kan worden gestraft met een straf waarin de wet niet
voorziet.
o Dit artikel staat niet in de weg aan de berechting en bestraffing van
iemand die schuldig is aan een handelen of nalaten dat, ten tijde
van het handelen of nalaten, een misdrijf was overeenkomstig de
algemene beginselen die door de internationale
volkerengemeenschap worden erkend.
Legaliteitsprincipe:
Nullum crimen sine lege; Nulla poena sine lege verankert in een aantal
andere wetteksten
o Art. 1 nieuw Sw. (+ art. 2 oud Sw.)
o Art.12, tweede lid GW
o Art. 14 GW
o Art. 7 EVRM
o Art. 15 IVBPR
1
, o Art. 49 Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie
Nurembergclausule
had geen wettelijke verankering in belgische wetteksten, maar wel in
andere internationale teksten.
o Art. 1 nieuw Sw.
o Art. 15 IVBPR
o Art. 49 Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie
o Art. 7 EVRM
o MAAR: Ratificatie Statuut Internationaal Strafhof + art. 82 e.v. nieuw
Sw. (genocide, misdaden tegen de mensheid, oorlogsmisdaden)
o Nog belang bij extraterritoriale rechtsmacht: BE kan zich bevoegd
verklaren voor het vervolgen van misdrijven die in het buitenland
werden gepleegd
naam afgeleid aan de processes (oorlogsmisdaden) die verschenen aan
het oorlogstribunaal in Nuremberg.
Draagwijdte:
o De vormelijke vereiste van een wet
o Inhoudelijke vereisten aan een wet
- Lex certa-beginsel
Vormelijke vereiste van een wet:
W.M. (wetgevende macht)
o Internationaal niveau
- Europese richtlijnen van de EU deze zijn bindend voor de
lidstaten en moeten binnen een bepaalde termijn
geïmplementeerd worden in de Belgische rechtsorde
o Federale wetten (ons strafwetboek is een federale materie)
o Decreten en ordonnanties
- Zie art. 11 Bijzondere Wet 8.8.1980/Wet 16.7.1993 m.b.t.
hervorming van de instellingen
- Gemeenschappen en gewesten kunnen strafwetten uitvaardigen
binnen de grenzen van hun bevoegdheid (bv. onderwijs)
- Afwijkingen op Boek 1 Sw. mogelijk maar niet op veralgemeende
wijze
- Eensluidend advies van federale ministerraad als nieuwe straf of
strafbaarstelling waarin Boek 1 Sw. niet voorziet
2
, Internationa
al
Federaal Gem./Gew.
U.M. (uitvoerende macht)
Geen straf kan worden ingevoerd dan “krachtens een wet”
(art. 14 GW)
Gemeenten en provincies
Overtredingen van hun reglementen met bestuurlijke sancties
of strafrechtelijke straffen (art. 4 § 3 Wet van 24 juni 2013
betreffende gemeentelijke administratieve sancties)
Maar: enkel politiestraffen (die werden afgeschaft met nieuw
Sw.): inhoudsloos?
Burgemeester
Art. 134 § 1 Nieuwe Gemeentewet
Politieverordening
Uitzonderlijk in geval van oproer, kwaadwillige samenscholing, ernstige stoornis van
openbare rust of andere onvoorziene omstandigheid
Nadien bekrachtiging door gemeenteraad
Max. politiestraffen -> inhoudsloos?
Ook art. 187 van de Wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid: straf van
niv. 1
Provinciegouverneur
Art.1 wet 6 maart 1818
Besluiten met betrekking tot openbare rust, veiligheid en gezondheid
Straf van niv. 1
Voorbeelden uit Antwerpse Politiecodex (773 art. + bijlagen;
30/9/2024)
• Art. 101septies. Het is verboden om de banden van andermans
voertuig te laten leeglopen zonder diens toestemming.
• Art. 507. Enkel in de hondenloopzones mag de eigenaar of
begeleider een hond laten loslopen.
• Art. 517 Elke zichtbare vorm van aanstootgevende of als
onaangepast ervaren seksueel getinte handelingen, lichaamsdelen,
beelden, teksten of symbolen zijn verboden in de openbare ruimte.
3
, • Art. 567. §1 Het is verboden om studentenhuisvesting te verhuren
zonder dit te melden aan de stad
• Art. 663. Het is verboden activiteiten te stimuleren die jongeren
kunnen aanzetten tot spijbelgedrag, zodat zij niet aan de leerplicht
voldoen.
• Studentencharter bv. Studentenclubs informeren en sensibiliseren
hun leden over verantwoord alcoholgebruik en raden het oneigenlijk
gebruik van medicatie en gebruik van drugs af bij de start van elk
academiejaar, bij de lancering van nieuw campagnemateriaal en bij
elke communicatie waarbij dit zinvol is.
GAS - Wet 24 juni 2013
o Het is aan de gemeente overgelaten om uit te maken wat zij als
strafbaar zien
o Uitgangspunt: andere inbreuken dan in bijzondere strafwetten
o Naast overlast en bepaalde verkeersinbreuken, ook gemengde
inbreuken
- Bv. diefstal, lichte gewelddaden, vandalisme,…
- Strafrecht ofwel bestuursrecht: nooit cumulatief
o Sanctiepalet (lijst is limitatief):
- Bestuurlijke geldboete max. € 175 (minderjarig: vanaf 14 jaar!) of
€ 350 (meerderjarig);
- Intrekking van een door de gemeente verleende toestemming of
vergunning;
- Tijdelijke of definitieve sluiting van de inrichting;
- Gemeenschapsdienst
- Lokale bemiddeling
- Ofwel politiestraffen (cf. supra) >< nieuw Sw.
We hebben een wet nodig
om van een misdrijf te
kunnen spreken. Als je wil
dat iedereen de wet kent,
dan moet je als wetgever
voorzien in heldere,
voorzienbare & precieze
Inhoudelijke vereisten:
o Iedereen wordt geacht de strafwet te kennen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yurchenkoalexia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.
