Samenvatting
Samenvatting - Beleidsvorming: theorie en analyse
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Uitgebreide samenvatting met lesnotities
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
Voorbeeld 4 van de 68 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Julie Ceulemans Beleidsvorming: theorie en analyse 2023-2024Beleidsvorming: theorie en analyse
Inhoudsopgave
1 Hoofdstuk 1: Wat is beleid(swetenschap)? ..................................................................................... 6
1.1 Geschiedenis van het woord ‘beleid’ ...................................................................................... 6
1.2 Nood aan overheidsbeleid ...................................................................................................... 6
1.2.1 Sturing door de overheid:................................................................................................ 6
1.2.2 Alternatieve sturingsvormen ........................................................................................... 6
1.2.3 Waarom is er dan overheidssturing nodig? ..................................................................... 7
1.3 Wat is beleid? .......................................................................................................................... 9
1.3.1 Tal van betekenissen en betekenisnuances: .................................................................... 9
1.3.2 Definitie(s) van beleid of policy: .................................................................................... 10
1.3.3 Conclusie: ...................................................................................................................... 11
1.4 Geschiedenis van de beleidswetenschap .............................................................................. 11
1.4.1 Eerste verstedelijkte samenlevingen: ............................................................................ 11
1.4.2 Oude Griekenland:......................................................................................................... 11
1.4.3 Middeleeuwen en Renaissance: .................................................................................... 11
1.4.4 18de – 19de – begin 20ste eeuw:.................................................................................. 11
1.4.5 Na WOII: ........................................................................................................................ 12
1.5 Wat is beleidswetenschap? ................................................................................................... 12
1.5.1 Definitie beleidswetenschap (Van de Graaf (1989) ....................................................... 12
1.5.2 Hoofdeigenschappen van de beleidswetenschap: ........................................................ 12
1.5.3 Hedendaagse ontwikkelingen: ...................................................................................... 12
1.5.4 Conclusie en vervolg van de lessenreeks: ..................................................................... 13
2 Hoofdstuk 2: De beleidsinhoud ..................................................................................................... 14
2.1 Typologie van problemen ...................................................................................................... 14
2.1.1 Startpunt van beleid = maatschappelijk probleem ....................................................... 14
2.1.2 Start van beleidvorming = reconstructie van het probleem .......................................... 15
2.2 Onderdelen van beleid .......................................................................................................... 15
2.2.1 Beleidsdoeleinden ......................................................................................................... 15
2.2.2 Beleidsmiddelen of -instrumenten ................................................................................ 16
2.2.3 Tijdskeuzes of timing ..................................................................................................... 16
2.3 Structuur van beleid .............................................................................................................. 16
2.3.1 Relaties tussen het geheel en zijn delen ....................................................................... 16
2.3.2 Relatie tussen oorzaken en gevolgen ............................................................................ 16
1
,Julie Ceulemans Beleidsvorming: theorie en analyse 2023-2024
2.3.3 Doel-middel relaties of finale relaties (‘om te’) ............................................................. 17
2.3.4 Relatie tussen inputs & outputs van maatschappelijke processen ............................... 17
3 Hoofdstuk 3: De beleidscontext .................................................................................................... 17
3.1 Een voorbeeld: de dioxinecrisis ............................................................................................. 17
3.2 Algemeen kader..................................................................................................................... 17
3.3 De meervoudige context van beleid ...................................................................................... 17
3.3.1 Geografische context ..................................................................................................... 17
3.3.2 Sociaal-culturele context ............................................................................................... 18
3.3.3 Economische context ..................................................................................................... 18
3.3.4 Technologische context ................................................................................................. 18
3.3.5 Juridische context .......................................................................................................... 19
3.3.6 Historische context ........................................................................................................ 19
3.3.7 Politieke context ............................................................................................................ 19
3.3.8 Situationele context....................................................................................................... 19
3.4 Overzicht: Contextfactoren.................................................................................................... 19
4 Hoofdstuk 4: De beleidsactoren .................................................................................................... 20
4.1 Definitie van een beleidsactor ............................................................................................... 20
4.2 Individuele en samengestelde actoren ................................................................................. 20
4.2.1 Verzameling actoren (actor aggregates) ....................................................................... 21
4.2.2 Samengestelde actoren (composite actors) .................................................................. 21
4.3 Belangrijke actoren in het beleidsproces .............................................................................. 23
4.3.1 Burgers........................................................................................................................... 24
4.3.2 Wetgevende en uitvoerende macht .............................................................................. 24
4.3.3 Politieke partijen............................................................................................................ 25
4.3.4 Pressiegroepen .............................................................................................................. 25
4.3.5 Massamedia................................................................................................................... 26
4.3.6 Bureaucratie .................................................................................................................. 27
4.3.7 Externe adviseurs .......................................................................................................... 27
4.3.8 Nog veel andere actoren ............................................................................................... 28
4.4 Beleidsarena’s ........................................................................................................................ 28
4.4.1 Constellaties van actoren .............................................................................................. 28
4.4.2 Bekende constellaties .................................................................................................... 29
4.4.3 Actorconstellaties en de realiteit ................................................................................... 30
4.4.4 Wijze van interactie ....................................................................................................... 31
5 Hoofdstuk 5: Het beleidsproces .................................................................................................... 31
5.1 Definitie en onderdelen van het beleidsproces..................................................................... 31
2
,Julie Ceulemans Beleidsvorming: theorie en analyse 2023-2024
5.2 Fase 1: Agendasetting ............................................................................................................ 32
5.2.1 Inleiding en definitie ...................................................................................................... 32
5.2.2 Vier modellen van agendasetting .................................................................................. 32
5.2.3 Toepassing van de vier modellen .................................................................................. 34
5.2.4 Einde van de agendasetting ........................................................................................... 35
5.3 Fase 2: Beleidsvoorbereiding: het ontwerpen van beleid ..................................................... 35
5.3.1 Vormen van voorbereiding ............................................................................................ 35
5.3.2 2 maatstaven voor een goed ontwerp .......................................................................... 35
5.3.3 Acht stappen in het ontwerpproces .............................................................................. 36
5.3.4 De politieke omgeving van het ontwerpproces ............................................................. 37
5.4 Fase 3: Beleidsbepaling ......................................................................................................... 37
5.4.1 Inleiding en definitie ...................................................................................................... 37
5.4.2 Wie? Gezagdragers en hoofdrolspelers ......................................................................... 38
5.4.3 Hoe? Beleidsbepaling opgebouwd uit 3 activiteiten ..................................................... 38
5.5 Fase 4: De uitvoering van overheidsbeleid ............................................................................ 39
5.5.1 Inleiding en definitie ...................................................................................................... 39
5.5.2 Het uitvoeringsproces.................................................................................................... 39
5.5.3 Benaderingen van beleidsuitvoering ............................................................................. 40
5.5.4 Condities volgens het actoren- en factorenmodel ........................................................ 40
5.5.5 Het beleid en de beleidstheorie .................................................................................... 40
5.5.6 De uitvoerende organisatie ........................................................................................... 41
5.5.7 De uitvoerders ............................................................................................................... 42
5.5.8 Omgevingsinvloeden ..................................................................................................... 42
5.6 Fase 5: De naleving en handhaving van beleid ...................................................................... 42
5.6.1 Inleiding ......................................................................................................................... 42
5.6.2 Verklaringen voor naleving ............................................................................................ 42
5.6.3 Handhavingsmiddelen en –stijlen ................................................................................. 42
5.6.4 Verklaringen voor handhavingskwaliteit ....................................................................... 43
5.7 Fase 6: Evaluatie van beleid ................................................................................................... 43
5.7.1 Inleiding en definitie ...................................................................................................... 43
5.7.2 Soorten evaluatieonderzoek: wie evalueert? ................................................................ 43
5.7.3 Typen en benaderingen van evaluatieonderzoek.......................................................... 43
5.7.4 Een stappenschema voor evaluatie van beleidseffecten............................................... 44
5.7.5 Terugkoppeling naar beleid: bijsturing .......................................................................... 44
5.7.6 Beleidsbeleidsbeëindiging ............................................................................................. 45
5.8 Besluit .................................................................................................................................... 45
3
, Julie Ceulemans Beleidsvorming: theorie en analyse 2023-2024
6 Hoofdstuk 6: Normatieve theorieën.............................................................................................. 46
6.1 Inleiding ................................................................................................................................. 46
6.2 Rational choice theory........................................................................................................... 47
6.2.1 Inleiding ......................................................................................................................... 47
6.2.2 Game theory .................................................................................................................. 48
6.2.3 Principal agent theory ................................................................................................... 48
6.3 Public choice theory .............................................................................................................. 49
6.3.1 Inleiding ......................................................................................................................... 49
6.3.2 Elementen...................................................................................................................... 50
6.3.3 Oplossingen ................................................................................................................... 50
6.3.4 Evaluatie ........................................................................................................................ 51
7 Hoofdstuk 7: Descriptieve theorieën............................................................................................. 51
7.1 Inleiding: van normatief naar descriptief .............................................................................. 51
7.2 Bounded rationality ............................................................................................................... 52
7.2.1 Startpunt........................................................................................................................ 52
7.2.2 Substantial en procedural rationality ............................................................................ 52
7.2.3 Satisfycing search .......................................................................................................... 52
7.2.4 Beperkingen van de rationaliteit ................................................................................... 52
7.2.5 Toepassingen ................................................................................................................. 53
7.2.6 Kritiek............................................................................................................................. 53
7.3 Prospect theory ..................................................................................................................... 54
7.3.1 Beslissen in onzekere situaties ...................................................................................... 54
7.3.2 Expected utility theory .................................................................................................. 54
7.3.3 Aanleiding prospect theory ........................................................................................... 54
7.3.4 Prospect theory ............................................................................................................. 55
7.3.5 Toepassingen ................................................................................................................. 55
7.3.6 Kritiek............................................................................................................................. 56
7.4 Heuristieken........................................................................................................................... 56
7.4.1 Snel beslissen................................................................................................................. 56
7.4.2 Soorten heuristieken ..................................................................................................... 56
8 Hoofdstuk 8: Bestuurskundige benaderingen ............................................................................... 57
8.1 Inleiding: bijdrage van de bestuurskunde ............................................................................. 57
8.2 Incrementalisme .................................................................................................................... 57
8.2.1 Theorie van het incrementalisme .................................................................................. 57
8.2.2 Toepassing in het beleidsonderzoek.............................................................................. 58
8.2.3 Kritiek op het incrementalisme ..................................................................................... 58
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ceulemansjulie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen