Sociologie: sociologische
verbeelding als kracht
Inhoud
Inleiding.......................................................................................................5
Over de vissen en het water.....................................................................5
Is sociologie nuttig?..................................................................................6
Wetenschap en professionaliteit...............................................................6
Deel 1: Het vizier: de sociologische kijk.......................................................6
Inleiding....................................................................................................6
Hoofdstuk 1: Wat bestudeert de sociologie?................................................7
Wat onderzoekt sociologie.....................................................................8
Definitie van sociologie.............................................................................8
Sociale constructie: het actor perspectief (Weber)...................................8
Typologie van sociaal handelen bij Weber.............................................8
Actor- analyse van het sociale..................................................................9
Sociale bepaaldheid: sociaal systeem perspectief (Durkheim).................9
Structuur bepaalt sociaal handelen.....................................................10
Cultuur bepaalt sociaal handelen........................................................11
Structuur en cultuur bepalen sociaal handelen...................................11
Circulaire causaliteit...............................................................................12
Hoofdstuk 2: Gelaagdheid van de sociale context.....................................12
Twee brillen om naar de gelaagdheid van soc context te kijken.............12
1. Systeem als analyse en interventiekader........................................13
2. Niveaus van analyse en interventies: micro, meso, macro..............13
3. Sociologisch denken op de verschillende analyseniveaus:
toepassingen.......................................................................................14
4 Ecologische en atomische fouten.....................................................17
Hoofdstuk 3: sociologie is een wetenschap...............................................18
Ontstaan van sociologie als wetenschap................................................18
Soorten kennis: geloof, wijsheid en wetenschap....................................19
Kennis op basis van geloof of opvatting = geloofskennis....................19
1
, Wijsheid, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid........................19
Wetenschappelijke kennis....................................................................20
Empirische cyclus................................................................................20
Evoluties in menswetenschappelijk denken............................................20
Toepassen van menswetenschappen = sociale technologie?.................21
Sociologische vragen en sociale problemen...........................................21
Deel 2: de lenzen: basisconcepten uit de sociologie..................................22
Inleiding..................................................................................................22
Hoofdstuk 1: Sociaal structuur...................................................................23
Sociale actoren en sociale positie...........................................................23
Allocatieprincipe.....................................................................................23
Sociale relaties........................................................................................24
Communicatie, interactie.....................................................................24
Sociale netwerken en sociale groeperingen............................................25
Groepen...............................................................................................25
De collectiviteit....................................................................................27
Togetherness situation.........................................................................27
Categorieën.........................................................................................27
Macht.....................................................................................................28
Sociale ongelijkheid, sociale stratificatie en sociale mobiliteit...............29
Van sociale ongelijkheid naar sociale stratificatie...............................29
Sociale mobiliteit.................................................................................30
Sociale stratificatie: van ongelijke rechten naar ongelijke kansen......30
Hoofdstuk 2: Cultuur..................................................................................32
Inleiding..................................................................................................32
Nature vs Nuture..................................................................................32
Een veelvoud aan definities.................................................................33
Componenten van cultuur......................................................................34
Cultuur als ui- model............................................................................34
Cultuur als 3 componenten..................................................................34
Cultuur als gedeelde referentiekader: waarden en normen....................36
Waarden...............................................................................................36
Normen................................................................................................37
2
, Doeleinden...........................................................................................37
Verwachtingen.....................................................................................38
Gedeelde waarden en normen: sociale controle..................................38
Sociale rollen...........................................................................................39
Herhaling deel 2, hoofdstuk 1 sociale structuur..................................39
Herhaling deel 2, hoofdstuk 1, cultuur.................................................39
Wat zijn sociale rollen..........................................................................40
Rolvoorschriften...................................................................................40
Rolbepaling..........................................................................................41
Rolconflict............................................................................................41
Sociale status.......................................................................................42
Statuscongruentie................................................................................42
Socialisatie..............................................................................................43
Wat is socialisatie................................................................................43
Primaire socialisatie.............................................................................44
Secundaire socialisatie........................................................................44
Tertiaire socialisatie.............................................................................44
Differentiële socialisatie.......................................................................45
Diversiteit...............................................................................................46
Intraculturele diversiteit......................................................................46
Interculturele diversiteit.......................................................................46
Acculturatie en enculturatie.................................................................47
Culturalisering.....................................................................................47
Cultural en structural lag........................................................................47
Hoofdstuk 3: Institutionalisering en instituties...........................................48
1 Institutionalisering en instituties: proces en resultaat.........................48
Primaire en secundaire instituties (Malinowski)...................................49
2 Reïficatie, institutionele discriminatie..................................................49
Interpersoonlijke discriminatie en institutionele discriminatie.............50
Voorbeelden van instituties.....................................................................50
Gezin....................................................................................................50
Zorgsysteem........................................................................................53
Religie..................................................................................................54
3
, Functies van religie..............................................................................56
Deel 3: perspectieven: stromingen binnen de sociologie...........................56
Inleiding..................................................................................................56
1. Een veelheid aan scholen, stromingen en paradigma’s..................56
2. Een oriëntatiemodel voor sociologische stromingen.......................58
Hoofdstuk 1: het symbolisch interactionisme............................................58
George Herbert Mead: grondlegger symbolisch interactionisme............59
Ons denken/ bewustzijn (mind)...........................................................59
Het zelfbewustzijn (self).......................................................................60
Sociale werkelijkheid (Society)............................................................61
Bulmer: het symbolisch interactionisme.................................................61
Goffman..................................................................................................61
Algemene situering..............................................................................61
Het toneelspel van het dagelijks leven................................................61
Stigma.................................................................................................62
Totale instituties...................................................................................63
De relevantie van Goffmans inzichten op vandaag.............................63
Howard Becker........................................................................................64
Afwijkend gedrag volgens Becker en voorgangers..............................64
De bijdragen aan het bestuderen van afwijkend gedrag.....................65
Hoofdstuk 2: sociale ruiltheorie.................................................................66
1. De sociale ruiltheorie (en de rationele keuze)....................................66
2. Belangrijke vertegenwoordigers van de sociale ruiltheorie................67
Homans (1960)....................................................................................67
Blau......................................................................................................68
Toepassingen op microniveau.................................................................69
Verklaring voor onder bescherming of non-take-up.............................69
Verklaring voor criminaliteit en sancties – Gary Becker.......................69
De speltheorie en het gevangenisdilemma.........................................69
Solidariteit en ruil op macroniveau.........................................................70
Uitdaging en aanvulling op de sociale ruiltheorie...................................70
Rationaliteit en de dagelijkse concrete handelingen...........................70
Is criminaliteit een rationeel gegeven?................................................71
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lvanhedent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.