COMMUNICATIE
HOOFDSTUK 1: HET BELANG VAN LUISTEREN
“Een mens heeft twee oren
en één mond,
om twee keer zoveel te luisteren
als te praten.”
Het belang van luisteren, aandachtig luisteren is belangrijk
LUISTEREN
luisteren is het werkmiddel van een hulpverlener
eenvoudig en complex
luisteren als hulpverlener vergt bewustwording van jezelf, de andere en de
interactie tussen elkaar
belang van grondig reflecteren over het eigen handelen en communiceren
vanaf je een oordeel velt over iemand kan je veel minder goed luisteren
o een vader die zijn kinderen slaagt
Niet luisteren om te reageren maar luisteren om te begrijpen
HOOFDSTUK 2: WAARNEMINGSFILTERS OF REFERENTIEKADERS
PERSOONLIJKE WAARHEID
Persoonlijke waarheid
Trechter waar verschillende elementen samen komen
Referentiekader/ waarnemingsfilter is uniek ( wordt gevormd door ervaringen,
gevoelens, vooroordelen, … )
Verhaal van client door de trechter halen
o Bijvoorbeeld : client is onrespectvol – we halen dit door onze trechter –
onze trechter is respect – dus we gaan een oordeel vellen en dus niet meer
goed luisteren naar de client
, Tekening toont het belang om zeer bewust te zijn van deze ordening of
waarnemingsfilter
Afhankelijk van waar je letterlijk en figuurlijk staat in het leven, zie je een zes of
een negen
Bijvoorbeeld de ene persoon ziet een 6 omdat deze persoon op huisnummer 6
woont
Je wilt zwanger worden en ziet alleen maar zwangere vrouwen op straat
WAARNEMINGSFILTERS
( referentiekader )
Doorheen je leven veranderen deze waarnemingsfilters
waarnemingsfilters = representatiesysteem -> geven betekenis aan de informatie
die binnenkomt
Gevolg: er ontstaat een gevoel of betekenis en deze interpretatie leidt tot gedrag,
verbaal en non-verbaal
Gevolg: effect op de ander, die vanuit zijn waarnemingsfilter gaat reageren
⇒ proces van waarnemen gaat zeer snel, soms bewust, maar veelal onbewust
BEÏNVLOEDENDE FACTOREN
Bepalen onze waarnemingsfilters / luisteren
1. Voorgeschiedenis
2. Zelfgevoel/zelfbeeld
3. Verwachtingen
4. Zintuigen
5. Evaluatieve filters (waarden en normen )
6. Context
7. Taal
VOORGESCHIEDENIS
, Levensarchiefkast
o vanaf we bestaan doen we ervaringen op, slaan we herinneringen op
o wat je meemaakt, hoe je dit meemaakt, bepalen je waarneming
o in de levensarchiefkast, liggen alle ervaringen opgeslagen (bestaat uit
talloze laden en schappen)
Bewuste en onbewuste ervaringen
o ( bewuste haal je veel sneller naar boven, onbewust kan een trauma zijn )
o Roepen gevoelens, gedachten en gedrag die je waarneming beïnvloeden op
Als je veel pijn en verdriet ervaart over mislukte relaties, ben je wellicht minder open als
je een nieuwe relatie aangaat
ZELFGEVOEL / ZELFBEELD
Beeld van jezelf ( ideeën / gevoelens )
Identiteit = betekenis die jij geeft aan waarnemingen van anderen,
boodschappen over jezelf en je communicatiestijl
Identiteit heeft deel identiteiten
o ( ik ben anders bij vrienden dan bij leerkrachten, … )
Zelfbeeld word bepaald door interactie die we aangaan met anderen
o Bv: als mensen in jou sport zeggen dat je goed in een sport bent ga je dit
ook van jezelf denken
o Ouders zeggen dat je zelfstandig bent dus je gaat dit zelf ook denken
Hangt samen met culturele -en groepswaarden
o Je komt uit de kast en voor de ouders is dit oké dan gaat je zelfbeeld
positiever zijn in plaats van bij vrienden die een sterke mannelijke cultuur
hebben gaat dit je zelfbeeld bepalen
VERWACHTINGEN
Je krijgt wat je verwacht
Je ervaring is immers vaak een weerspiegeling van wat je verwacht
Verwachtingen beïnvloeden het luisteren
Verwachting bepaald het gevoel dat je gaat hebben bij de les
ZINTUIGEN
Interpretatie = je hersenen gaan razendsnel over tot het wissen, vervormen of
generaliseren van informatie met behulp van je eigen waarnemingsfilter
Client ruikt naar alcohol in het bijzijn van kinderen, dit is niet oké dus hierdoor kan
je niet meer luisteren naar het verhaal van de moeder terwijl het ook kan zijn dat
haar jas naar alcohol ruikt
EVALUATIEVE FILTERS
Waarden en nomen bepalen wat we goed / niet goed vinden
Door ervaringen, opvoeding, de samenleving, peergroup, … worden je waarden en
normen gevormd
Bijvoorbeeld :
, o Jij vindt een goede band hebben met je ouders heel belangrijk, er komt een
client die gebroken heeft met zijn ouders, dus jij bepaalt dat dit geen goed
gedrag is en luistert niet meer naar de client
CONTEXT
Context of situatie waarin de communicatie plaatsvindt
Onder context kan je heel wat verstaan
o Hoe je je voelt : ontspannen / gestresseerd
o Wie je gesprekspartner is : collega / baas
o Op welke plaats: kantoor / gang
Het is moeilijker om in persoonlijke relaties je waarnemingsfilter ‘ uit te zetten ‘ en
onbevooroordeeld te luisteren dan in een professionele relatie
Dit heeft te maken met afstand / nabijheid
TAAL
Wanneer wij ons wereldbeeld vertalen
Werkinstrument om te communiceren over gevoelens en gedachten
3 aanwijzingen voor patronen waarom de mens zijn wereld organiseert via taal: taal
gebruiken om onze wereld af te beelden
Deletes (weglatingen)
o Je bent met client aan het spreken en opeens zegt de client niets meer,
deze weglating is betekenis vol
o Eventuele zaken die je kan doen: ik zie dat je stil bent, wat gaat er in jou
om want je denkt hard na
Generalisaties (veralgemeningen)
o Ik heb altijd mijn moeder gehaat
o Ik wil nooit meer naar huis gaan
o Superlatieven gebruiken
o Eventuele zaken die je kan doen: ( mijn mama heeft mij altijd gehaat )
o ‘ je hebt met kerst toch een cadeau gekregen ‘
o Je stelt de veralgemening in vraag ‘ zijn er dan nooit momenten wanneer je
je goed voelde thuis )
Vervormingen en verwarringen
o Roel spreekt – dat irriteert mij – ik word daar zenuwachtig van
o Wat kan je eventueel zeggen : ( in twijfel trekken )
o Wordt je ook zenuwachtig zonder dat Roel erbij is ?
Waarom ‘ waarom ‘ vragen vermijden : client krijgt gevoel dat hij / zij zich moet
verantwoorden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jitskedaneels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.