JURIDISCHE ASPECTEN VAN DE
INFORMATIEMAATSCHAPPIJ
4 Thema’s worden besproken in deze lessen
- Intellectuele rechten
- Privacy
- Overeenkomsten
- Aansprakelijkheid
Onderverdeeld in 3 aspecten
- Inleiding
- Bestaand rechtskader
- Komend recht terzake
o Focus dit jaar op AI (Artificial Intellegence)
Geen lesopnames. Normaal tot 19u30-20u op donderdag. Aanwezigheid niet vereist. Voorbereiding is vereist.
Leesmateriaal. Kalender terug te vinden op canvas bij de inleidende ppt.
LET OP: 23/11 WEL LES, op donderdag 30/11 GEEN LES!! Slotles 21/12
Studiemateriaal: wetteksten. Colleges: slides. Achtergrondinformatie wordt aangegeven of dit verplicht is of
niet.
Evaluatie: mondeling, 15 minuten. 2 vragen. Geen schriftelijke voorbereidingstijd.
Vaak gastsprekers → te kennen wordt nadien aangegeven door de prof. Kunnen in een andere taal zijn.
Prof legt de focus op de praktijk. Adhv rechtsvragen zullen de thema’s besproken worden.
De belangrijkste instrumenten zullen op canvas terug te vinden zijn.
1
,LES 1: INLEIDING (PPT)
INLEIDING TOT HET OO
Intro op het gastcollege
Benaming van het OO → het gaat eigenlijk gwn over de technologische ontwikkelingen en welke rol deze
spelen in onze maatschappij
- IT-recht
- ICT-recht
- Internet-recht
- Informatiemaatschappij
- Digitale markt
o De benaming die de dag van vandaag vaak gebruikt wordt.
o ‘digital’ act → veel internationale wetten hebben de naam ‘digital’
De rol/ belang
- Vaak startpunt vanuit de kunst (zie vb. dia 36). Een film uit de jaren 1920 ging het al over robots → de
kunst is steeds voor op de rest van de wereld wat betreft ‘digitale ontwikkeling’
o Voorbeelden (dia 36-40)
- In de maatschappij:
o Politiek: in Egypte is via de sociale media opgeroepen om te gaan betogen → enkel mogelijk
gemaakt door de digitalisatie
▪ De presidentiele campagne
o #metoo: ook enkel mogelijk gemaakt door sociale media
→ dergelijke zaken hebben altijd al bestaan maar zijn ontploft door de sociale media. Technologie heeft dus
een enorme impact op onze maatschappij
- In de economie
o De 3e industriële revolutie: IT → diensten- of kenniseconomie (is nog niet zo lang geleden)
o We gaan nog voor verrassingen komen te staan. Er is een economische footprint die in de
nasleep zal komen. Alles wat je van documenten bijhoudt op o.a.. Je PC, wordt ergens op een
server opgeslagen en deze vergen veel energie.
- En het recht??
o Uitgangspunt: wat zijn de doelstellingen
▪ Samenleving mogelijk maken
▪ Via afdwingbare regels
▪ → recht bestaat op zo vreedzaam mogelijk met elkaar te kunnen samenleven
o Kenmerk:
▪ Relatief in tijd en ruimte → wat bij ons bestaat, bestaat niet noodzakelijk in andere
landen of delen van de wereld. Het ene deel is wat rapper dan andere delen.
▪ → mogelijke kritiek: loopt achter op de feiten → het is echter niet steeds goed om
te snel te reguleren, want vaak weet je niet hoe die technologie precies in elkaar zit.
Je hebt vaak bedenktijd nodig vooraleer er nieuwe wetgeving kan ontwikkeld
worden. Wetgevingsproces is zeer lang in België, maar prof benadrukt dat dit goed
is aangezien er voldoende over moet nagedacht worden.
o Moeten aspecten van nieuwe technologieën geregeld worden in wetgeving? → het heeft
voordelen maar ook nadelen
▪ Voordelen van wetgeving
• Legitimiteit: parlementair proces met democratie
• Transparant
• Rechtszekerheid
2
, ▪ Nadelen van wetgeving
• Vergt technische expertise
• Heel snel achterhaald (aangezien technologie heel snel evolueert)
• Vaak grensoverschrijdend & dus nood aan internationale consensus →
maar opnieuw dit vraagt tijd en meer tijd aangezien er met meerdere
landen besproken moet worden hoe de wetgeving eruit zal zien.
o Afwegen tegen alternatieven voor wetgeving
▪ Marktregulering
• Voordeel: het is organisch dus het groeit
• Nadeel: geen bescherming van de zwakkere partij
▪ Ethiek
• Voordeel: bescherming via ethische regels
• Nadeel: wie bepaalt deze ethische regels?, geen afdwingbaarheid van deze
regels
▪ Technoregulering? (gastcollege gaat hier dieper op in)
• = technische zaken treffen waardoor je iets gaat voorzien??? (opzoeken)
Vb. een film wordt gelanceerd op het internet. Je hebt geoblockingsmaatregelen = wanneer je de film vanuit
een bepaald land wil bekijken kan het zijn dat dit geblokkeerd wordt in bepaalde landen. Vaak wordt films
eerst gelanceerd in vb. de VS en erna pas in EU.
• Voordeel
Nadeel: geen genuanceerd/ evenwichtig systeem → Wanneer je een technoregulering voorziet, is het de
persoon die ze lanceert die beslist op wie ze van toepassing is.
• Verplicht leesmateriaal: Lawrence Lessig
→ soms best kiezen voor combinatie met wetgeving
LES 2: INTELLECTUELE RECHTEN (PPT)
PLAN
1. Inleiding
2. Bestaand auteursrecht, vnl. (is waarin de prof vooral gespecialiseerd is) (heel vaak wijzigingen op dit vlak in
het recht)
2.1. Invoering van rechtsbescherming voor
a) Computerprogrammatuur
b) Databanken
2.2. Aanpassing van het auteursrecht en naburige rechten → ‘DSM-Richtlijn’ is een zeer belangrijke
a) in de informatiemaatschappij
b) in de digitale eengemaakte markt
3.Komend auteursrecht:
3.1 Artificiële Intelligentie (AI) → Gastcollege Sari
3.2 Andere? → zal waarschijnlijk niet besproken worden
4. Voorstelling van de gastsprekers en hun gastlezingen
1. INLEIDING
DEFINITIE
Intellectuele rechten =
3
, Verdrag tot oprichting van WIPO van 14 juli 1967
“For the purposes of this Convention (...)
“intellectual property” shall include the rights relating to:
• literary, artistic and scientific works, (alles wat artistiek is)
• performances of performing artists, phonograms, and broadcasts,
• inventions in all fields of human endeavor, (octrooirecht)
• scientific discoveries,
• industrial designs,
• trademarks, service marks, and commercial names and designations, (merkenrecht)
• protection against unfair competition,
and all other rights resulting from intellectual activity in the industrial, scientific, literary or artistic fields” (art.
2, viii) → intellectuele rechten is alles wat NIET materieel is, maar intellectuele creaties die beschermd moeten
worden.
ONDERSCHEID TUSSEN INTELLECTUELE RECHTEN (DIA 7)
Opsplitsing tussen 2 grote intellectuele rechten
- Artistieke IP → focus op de auteur, de persoon
o Auteursrecht
- Industriële IP → focus op de creatie voor een bepaalde industrie. De IP worden gebouwd ten
behoeve van de onderneming, niet de persoon die het gebouwd heeft
o Octrooirecht
o Tekeningen- en modellenrecht
o Merkenrecht
→ Het concept van de beide zijn hetzelfde, maar het mondt uit tot verschillende soort IP
Voorbeelden van octrooirecht (dia 8) → Alles wat uitvinding is vb. geneesmiddelen
Voorbeelden van merkenrecht (dia 9) → Alles wat echt met het merk temaken heeft. iets
waarmee een merk zich onderscheidt. De grote reden waarom de consument voor dat
product kiest vb. coca cola, louis vuiton,…
Voorbeelden van auteursrecht (dia 10) → de musicale, beeldende,… sector
MET EEN VERSCHILLENDE DOELSTELLING, EN DUS VERSCHILLENDE REGELS
Industriële eigendomsrechten :
- Economisch doel
- Regels gericht op ondernemingen
Artistieke eigendomsrechten :
- Cultureel doel
- Regels gericht op auteurs-natuurlijke personen
GOTE KRACHTLIJNEN VAN AUTEURSRECHT
→ de voorwaarden opdat een auteursrecht kan verworven worden:
1. Regels m.b.t. bepaling van het voorwerp van bescherming (“wat wordt beschermd?”)
- Werken van letterkunde en kinst
- Beschermingsvoorwaarden (2)
o Concrete vormgeving
o Oorspronkelijkheid → je moet de persoonlijkheid van de auteur erin terig te vinden. Vb. een
liedje van Stromae zit zijn persoonlijkheid in verweven
4
