Samenvatting
Samenvatting Urologie - verpleegkunde
- Vak
- Urologie
- Instelling
- Katholieke Hogeschool Leuven (UCLL)
Volledige samenvatting van urologie, verpleegkundig onderdeel.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 63 pagina's
Voorbeeld 4 van de 63 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Urologie: (is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen en behandelen vanallerlei ziekten en afwijkingen van de nieren en urinewegen (met de focus op de mannelijke
geslachts organen) -> met nadruk op heelkunde
les 1: terminologie
Algemene termen:
● Urologie: is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen en behandelen
van ziekten en afwijkingen van de nieren en urinewegen en van de mannelijke
geslachtsorganen, met de nadruk op heelkunde
● urinestelsel: is een geheel van organen, namelijk de nieren, de ureters, de blaas en
de urethra, dat zorgt voor excretie van afvalstoffen uit het bloed via de urine. Naast
het urinestelsel gebeurt er ook excretie van afvalstoffen via de zweetklieren, longen
en de darm
● Mictie: het wateren, de urinelozing bij gevulde blaas onder invloed van
blaascontractie
● diurese: de urineproductie ter hoogte van de nier (direticum = geneesmiddel dat de
urineproductie bevorderd)
● debiet: volume per tijdseenheid
● urinedebiet: urinevolume per tijdseenheid: dit is een belangrijke parameter om de
toestand van een patient te volgen binnen een bepaalde situatie, doch steeds te
interpreteren ifv. Vochtbalans (vb, nieraandoeningen, vochtretentie,…)
● vochtbalans: afwegen van in- en output van vocht:
○ in = oraal en parenteraal
○ out = urine, perspiratie, transpiratie, maagvocht (braken + sonde), vloeibare
stoelgang, wondvocht
Termen i.v.m. diurese:
● De hoeveelheid van urine is voornamelijk afhankelijk van de hoeveelheid vocht die
men opneemt via voedingsmiddelen en het vocht dat men drinkt
○ Volwassene per 24u bedraagt gemiddeld 1500ml
● polyurie: verhoogde urineproductie, meer dan 2 liter per 24u (mogelijke oorzaken:
groot vochtgebruik, gebruik van diuretica, diabetes insipidus, diabetes mellitus)
● oligurie: lage diurese, ongeveer 0,5 liter per 24u (mogelijke oorzaken: dehydratatie,
weinig vochtinname, groot vochtverlies)
● anurie: geen urineproductie of zeer weinig, minder dan 50 ml per 24 uur (mogelijke
oorzaken: shock, ernstige nierziekte met nierinsufficiëntie)
● urinedebiet: de verpleegkundige meet gedurende 24 uur de hoeveelheid urine
Termen i.v.m. mictie:
● Urineretentie: het achterblijven van urine in de blaas
● volledige urineretentie/pseudo-anurie: normale urineproductie, maar geen urinelozing
● onvolledige urineretentie: normale urineproductie maar een onvolledige
blaaslediging. Hier blijft een residu achter (mogelijke oorzaken: postoperatief,
prostaathypertrofie, obstructie (vb, steen) neurologisch, na het verwijderen van een
blaassonde, verstopping van de blaassonde,afknikken van de leiding van de
blaassonde)
● incontinentie: onvermogen om urine op te houden, ongecontroleerde urinelozing,
onwillekeurig urineverlies
1
, ● pollakisurie: frequent wateren, zonder dat het urinedebiet noodzakelijkerwijze
verandert over 24 u (mogelijke oorzaken: cystitis, zwangerschap, neurogeen,
nerveus, prostaathypertrofie)
● te zeldzame mictie: te lang ophouden van urine met gevaar voor infectie en slechte
nierfunctie. (Mogelijke oorzaken: cultuurgebonden bij vrouwen, stoornis van
sensibiliteit (diabetes, chronisch blaas uitzetting, verlammingen)
● Dysurie: moeilijk wateren, moeten persen
● algurie: branderig pijnlijk wateren = mictalgie (initiële, terminale of continue)
(mogelijke oorzaken: ontstekingen)
● nycturie: nachtelijk wateren
● straal: normaal is deze krachtig en niet te dun (onderbroken vb, steen) (abnormaal:
sproeistraal, slappe straal)
● obstructie: niet of onvoldoende afvloei, afsluiting, verstopping; kan op elk niveau van
het urinestelsel voorkomen. Door obstructie krijgt men: stase van urine (blijven staan
van urine) of stuwing (verhoogde druk door het niet afvloeien van de urine)
(gevolgen: infectie door stase, nierbeschadiging door de stuwing, vorming van hydro-
ureter, hydronefrose) (mogelijke oorzaken: urethra, ureter, stenen, tumoren)
● reflux: terugvloei van urine van de blaas naar de ureter wegens defect
klepmechanisme t.h.v. Vesico-ureterale junctie (aangeboren of verworven vorm)
(gevolgend idem obstructie)
Termen i.v.m. urine:
● Geurverandering: door voeding, medicatie, pathologie
● kleurverandering: door concentratie, voeding, medicatie, pathologie
● troebele urine: door etter bij infecties, door neerslag van fosfaten en uraten
● pyurie: etter in de urine bij infectie (initiële, terminale, volledige)
● hematurie: bloederige urine (microscopische, macroscopische, massieve, initiële,
terminale, volledige) (mogelijke oorzaken: ontstekingen, poliep, tumor, niertrauma,
infectie, wonde thv urinewegen, bijmenging van lenstruatiebloed)
● glucosurie: suiker in de urine (vb, bij diabetes)
● Ketonurie: ketonlichamen in urine bij vetverbranding (vb bie diabetes)
● proteïnurie/albuminurie: eiwitten (albumine) in de urine, dit kan duiden op een slechte
nierfunctie)
Termen i.v.m. de blaas:
● Blaascapaciteit: de hoeveelheid urine die de blaas kan bevatten
○ er is een eerste sensatie en mictiedrang (=fysiologische blaascapaciteit) bij
een vulling van 150 tot 250 ml (soms tot 300ml)
○ deze mictiedrang kan tegengewerkt worden tot er bij de maximale
blaascapaciteit van 350 tot 450 ml een dwingende mictiedrang ontstaat.
○ bij een chronische retentie kan een pathologische blaascapaciteit ontstaan
die meer dan 1 liter kan bedragen
● residu: hoeveelheid urine die achterblijft in de blaas na een volledige mictie, bij een
volwassene bedraagt ditt ongeveer 25 ml (vraagt diagnostiek en therapie indien meer
dan 100 ml)
● blaasspasmen: hevige, pijnlijke samentrekkingen van de blaasspier meestal ten
gevolge van irritatie van de blaas (indien dit optreedt, moet dit aan de geneesheer
gemeld worden die dan medicatie kan voorschrijven om blaasspasmen op te heffen)
● cystalgie: pijn ter hoogte van de blaas
Termen i.v.m. de urethra:
2
, ● Ectopische monding: abnormale monding van de urethra:
○ bij jongens:
■ hypospadia: ectopische monding aan de onderkant van de penis
■ epispadia: ectopische monding aan de bovenkant van de penis geven
moeilijkheden bij de urinelozing en het geslachtsverkeer
○ bij meisjes: heel zeldzaam, vooral naar de vagina
● aangeboren obstructie (vb, stenose, kleppen)
● urethrastrictuur: vernauwing door sterke littekenvorming na beschadiging of
ontsteking van de urethra. Hierdoor krijgt men obstructie verschijnselen
● meatusstenose: uitwendige urethra opening is te klein, veroorzaakt obstructie
● Urethra Perforatie: het beschadigen en doorboren van de urethrawand tijdens het
inbrengen van een voorwerp (blaaskatheter, cystoscoop), dit letsel geneest, maar
kan ook door het fibreus weefsel stenose en obstructie veroorzaken
Termen i.v.m. de mannelijke geslachtsorganen:
● Decalloteren: ontbloten van de eikel door de voorhuid naar achter te schuiven
● Fimosis: vernauwing van de opening van de voorhuid zodat deze niet of zeer moeilijk
over de glanspenis kan worden teruggeschoven. De opening kan zo klein zijn dat de
urine afvloei belemmerd wordt. Geeft kans op infectie onder de voorhuid
(aangeboren vorm) (verworven vorm)
● parafimosis: verwikkeling van fimosis (afsnoering van de voorhuid en glanspenis na
retractie van de te nauwe voorhuid achter de eikel (corona glandis) met
oedeemvorming
● prostaathypertrofie: vergrote prostaat (geeft mictieklachten, kan zelfs retentie geven
door afsnoering van de urethra)
Termen i.v.m. onderzoeken en behandelingen
● Endoscopisch: langs endoscoop (=apparaat voor inwendig onderzoek)
● endoscopisch onderzoek (= inwendig bekijken van de blaas, cystoscopie)
● endoscopische behandeling (verwijderen van stenen uit blaas en ureter, verwijderen
van poliepen, transurethrale resectie van de prostaat (=TURP), opschuiven van
ureter sonde of dubbel j-katheter (bij stenose, postoperatief als sutuurbescherming)
● Percunante ingreep: via een insteekopening die opengetrokken (=gedilateerd) wordt,
kan een speciale endoscoop ingebracht worden langs waar dan bepaalde ingrepen
kunnen gebeuren
● -ectomie: wegnemen van, eerste deel van de term wijst op wat er wordt
weggenomen
● -tomie: insnijden van, eerste deel wijst op orgaan dat ingesneden wordt)
● -stomie: opening maken met uitweg naar buiten langs kunstmatige weg of naar ander
orgaan (stoma)
Les 2: basisprincipes- en zorg): (altijd baseren op de urine uit de leiding, de meest verse
urine)
● Wat is uitscheiding?
○ urine, faeces, transpiratie en Co2 uit de longen
○ belang van:
■ urine: vocht- en zouthuishouding, afvalstoffen
■ stoelgang: onverteerde voedselresten, vocht en afvalstoffen
verwijderen
3
, ● Beïnvloedende factoren:
○ cultuur: rechtstaand naar de wc gaan (moslimsecultuur)
○ houding: rechtstaand, gehurkt,
○ geneesmiddelen: vb, alcohol, zware pijnstiller kan het plassen
vermoedelijk/onmogelijk worden
○ kleding: bij kinderen die zelfstandig naar het toilet leren gaan, dat je broeken
koopt die makkelijk losmaakbaar zijn
○ hygiëne: geen fijne toiletten kunnen voor ophoudgedrag zorgen
○ voeding: bepaalde stoffen (cafeïne, thee, alcohol,asperges,…) zorgen ervoor
dat je frequenter moet gaan
○ beweging: beweging of springen kan zorgen voor een beetje urineverlies
(=stressincontinentie), mensen die vaak plat liggen zullen het vaker moeilijker
hebben met volledig te legen
○ emoties: bij stress kan het zijn dat je frequenter naar het toilet moet gaan
○ regelmaat: klokplassen bij kinderen die leren te plassen (=vaste tijden om
incontinente accidentjes te voorkomen)
○ bekkenbodemspieren: kunnen verslapt zijn -> makkelijker urine verliezen bij
vb, hoesten
● observeren van urine:
○ macroscopisch:
■ hoeveelheid:
● diurese: bij volwassenen = 1500ml/uur
● Polyurie: >2000ml/24u + veel vochtopname, diuretica
● oligurie: <500ml/24u +lage vochtinname, groot vochtverlies via
diarree, braken
● Anurie: <50ml/24u + nierinsufficiëntie
■ geur:
● verse urine: geen specifieke geur (ochtendurine wel vaak een
geur door het stilstaan van de urine in de nacht, deze zal dan
een soort rottingsproces starten, zoals stilstaand water -> en
verkrijg je ammoniak)
● voeding kan specifieke urinegeur geven (vb, asperges of
eiwitten: afbraak van aminozuren->vorming van ammoniak)
● blaasontsteking
■ kleur:
● lichtgeel
● hoe geconcentreerder (bij patiënten die veel vocht verliezen),
hoe donkerder
■ helderheid:
● normaal: helder
● troebel = kan wijzen tot een infectie (bij infectie: vaak plassen
+pijnlijke mictie)
■ purple urine bag syndrome:
● een paarsrode verkleuring van de urine (of zo lijkt het
alleszins), het is een heel zeldzaam voorkomend fenomeen.
Het is de aanwezigheid van indigo en rode pigmenten in uw
urine, die neerslaan en reageren met de synthetische
materialen van de katheter en opvangzak
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vandenwouwerraphaelle. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50990 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen