De samenvatting is gebaseerd op de slides en de lesopnames van de prof. Ik heb de woorden van de professor (Dr. Elise Wuyts) zo nauwkeurig en volledig mogelijk genoteerd. Ook alle artikels die leerstof waren staan samengevat op de laatste paginas.
Forensische Psychiatrie samenvatting
HOC 1: Inleiding 4
1. Wat is forensische psychiatrie? 4
1.1 Geschiedenis forensische psychiatrie 4
1.2 Therapeutic Jurisprudence 4
2. Wat doet een forensisch psychiater? 5
2.1 Expertises (specifieker: vredegerecht) 6
3. Behandeling 6
3.1 Meerdere stelsels 6
3.2 Meerdere aanpakken 6
3.3 Meerdere werkdomeinen-> waar bevindt de behandeling zich plaats? 7
3.4 Meerdere doelgroepen-> verschillende profielen gaan we in aparte afdelingen steken 7
HOC 2: Internering en deskundigenonderzoek 7
1. Wat is een internering? 8
1.1 interneringswet (criteria/ voorwaarden v internering) 8
1.2 Wat na een internering? 8
2. Wat is het doel van deskundigenonderzoek? 9
2.1 Waarom deskundigenonderzoek? 9
2.2 Wanneer is er deskundigenonderzoek nodig ? 10
3. Deskundigen onderzoek voor internering 10
3.1 Is er een stoornis aanwezig ? 10
3.2 Is er causaliteit tussen de feiten en de stoornis? 10
3.3 Wat is het risico op recidive? 10
3.4 Wat is het advies voor behandeling? 10
4. Hoe goed werkt deskundigen onderzoek? 10
HOC 3: Gastles Em. Dr. Dillen Chris 11
1. Rechterlijke organisatie: 11
2. Basis paradigma 12
3. Schadebepaling in niet–strafrechtelijke context 13
3.1 Enkele topics: Differentiaal diagnose tussen: somatische symptoomstoornis, nagebootste
stoornis en simulatie 13
3.2 Percentages 15
3.3 Hersentraumata-> dit deel heeft de prof niet besproken!! (dit zijn gwn de slides) 15
HOC 4: Psychopathologie deel 1 17
1. Psychotische stoornissen 18
1.1 Symptomen 18
1.2 Syndromen 18
1.3 Behandeling 19
1.4 Link met criminaliteit 19
2. Stemmingsstoornissen 19
2.1 Symptomatologie 19
2.2 Syndromen 20
2.3 Behandeling 20
2.4 Link met criminaliteit 20
3. Verslavingsstoornissen 20
1
, 3.1 Symptomatologie: 21
3.2 Syndromen: (deze komen uit dsm-5-> gaat van slecht naar slechter) 21
3.3 Behandeling: 21
3.4 Link met criminaliteit 21
4. Gedragsstoornissen 22
HOC 5: Psychopathologie deel 2 23
1. Trauma 23
2. Persoonlijkheidsstoornissen 24
3. Verstandelijke beperking (=vp) 26
4. Neurocognitieve stoornissen 27
HOC 6: Personen die zedenfeiten hebben gepleegd 28
1. Seksueel geweld 28
2. Het profiel van iemand die zedenfeiten pleegt 29
3. Behandeling voor plegers van zedenfeiten 31
4. Belgisch behandel landschap 32
HOC 7: Vrouwen die feiten hebben gepleegd 33
1. Casus (illustratief geen examenleerstof) 33
2. Algemeen 33
3. Profiel van vrouw die feiten pleegt 34
4. Behandeling voor vrouwen die feiten plegen 35
5. Belgische behandel landschap 36
HOC 8: Diversiteit in forensische psychiatrie 36
Inleiding: Dimensies van diversiteit 36
1. Culturele diversiteit 37
2. LGBTQIA+ diversiteit 38
3. Diversiteit in leeftijd 39
HOC 9: Behandelcontexten 40
1. Algemeen psychiatrisch landschap 40
1.1 Ambulante psychiatrie 40
1.2 Residentiële psychiatrie 40
1.3 Vlaamse psychiatrie 41
2. Forensisch psychiatrisch landschap 41
2.1 Penitentiaire psychiatrie (hoogste beveiligingsniveau v gevangeniszorg) 42
2.2 Forensisch Psychiatrische Centra (FPC’s) (high security psychiatrische zorg) 42
2.3 Forensisch psychiatrische afdelingen (Medium security units) 43
2.4 Algemeen psychiatrische afdelingen (medium security) 43
2.5 Forensisch mobiele teams (relatief nieuw) 43
2.6 Ambulante Forensische zorg (laag security-laagdrempelige zorg) 43
HOC 10: gastles: Jongeren Ontwikkelingsstoornissen 45
1. Forensische psychiatrie: jongeren 45
2. (Forensisch) zorgwekkende patronen bij jongeren 47
3. Ontwikkelingsstoornissen 49
3.1 ADHD 49
3.2 ADHD en criminaliteit 50
3.3 Autisme 50
3.4 ASS en criminaliteit 51
4. Forensisch traject en behandeling ADHD/ASS 52
samenvatting Forensische psychiatrie (Emer Devoldere) 2
, 4.1 Theorie 52
4.2 Praktijk (moeilijk om theorie toe te passen in praktijk) 52
4.3 Toerekeningsvatbaarheid bij ADHD/ASS 52
HOC 11: Ethische overwegingen 54
1. Deontologie 54
2. Beroepsgeheim 54
3. In de praktijk 56
INFO EXAMEN 58
BIJHORENDE ARTIKELS 59
74
1. Wat is forensische psychiatrie?
= het raakvlak tussen psychologie en recht
Artikel 71 Strafwetboek
“Er is geen misdrijf wanneer de beschuldigde of de beklaagde op het tijdstip van de feiten leed aan een
geestesstoornis die zijn oordeelsvermogen of de controle over zijn daden heeft tenietgedaan, of wanneer hij
gedwongen werd door een macht die hij niet heeftkunnen weerstaan.”
-> gaat over toerekeningsvatbaarheid
Bv. psychose: wanen-> dingen doen die die niet echt kan controleren-> heeft geen oordeelsvermogen
Bv. pedofielie: ze weten dat het fout is maar hebben drang naar aantrekking tot kinderen
Bv. verslaving: iem die diefstal pleegt om geld te krijgen om drugs te kopen-> heeft deze persoon
controle over zijn daden?
=> Al deze beoordelingen zijn heel subjectief-> heeft de persoon controle over zijn daden of niet?->
Moeilijk om in praktijk toe te passen want stoornissen zitten op een spectrum
1.1 Geschiedenis forensische psychiatrie
Lombroso (links): psychiater en een vd grondleggers v criminologie->
stichter van biologisch determinisme->bep predisposities hebben meer
kans om misdaden te plegen
Krepling(rechts): een vd grondleggers psychiatrie-> een vd eerste die
classificatiesysteem van psychiatrische ziektes probeerde opstellen->
die sprak toen al van forensische psychiatrie als aparte tak en
toerekeningsvatbaarheid
psychiatrie is een recente stroming-> forensische psychiatrische patiënten en psychiatrische patiënten
werden op dezelfde hoop gegooid-> weggestoken in instellingen
Pas recenter is het criminologisch werkveld beginnen stilstaan over of een persoon toerekeningsvatbaar
is (de psychologie was hier al langer mee bezig)-> vroeger was het een priester die hierover moest
beoordelen maar nu verschuiving nr het medische veld
1.2 Therapeutic Jurisprudence
= een begrip vd criminologie omdat het aansluit bij forensisch werkveld
= het therapeutische of anti-therapeutische effect vh rechtsysteem
Ons rechtssysteem heeft 2 functies:
- maatschappij beschermen
- vergelding stuk in-> gevangenissen werken niet (mensen komen er slechter uit dan ze erin
gingen)? maar toch blijven we ze gebruiken-> hoe gaan we die schade beperken? zorgen dat er
meer therapeutische dan niet-therapeutisch dingen inzetten-> een forensische psychiatrische
behandeling gaat proberen vanuit de gevangenis:
- de kwaliteit v leven vd patiënt te verbeteren
- de maatschappij te beschermen door aan recedive beperking te doen
-> daarom goed samenwerken met het rechtssysteem
MAAR soms moeilijk want paar verschillen tssn verschillende werkvelden
, 1) Medisch vs juridisch:
- Cultuur: We komen uit heel andere cultuur
medisch: paternalistische cultuur-> gericht op hoe kunnen we deze persoon helpen
juridisch: cultuur van oppositie-> verschillende partijen tegen elkaar debatteren (concurrentie)
- Zwart wit denken:
Rechtssysteem wilt graag ja of nee van ons (toerekeningsvatbaar of niet?)
medisch is meer grijs (spectrum)
- Asymmetrische relatie: psychiaters geven advies, leggen verslag neer, voeren behandeling uit
rapporteren de behandeling-> maar de rechter moet uiteindelijk beslissen (psychiaters hebben
niet echt controle) bv: je bent iem in gevangenis aant behandelen en ineens wordt die naar
andere gevangenis gestuurd en je weet van niks
-> de relatie is niet gestroomlijnd, ze liggen naast elkaar
- Beroepsgeheim: als psychiaters behandelen mogen ze niks vrijgeven over patiënten, maar ze
moeten eigenlijk justitie op de hoogte houden-> wat vertellen ze exact en wat niet? Conflict!
2) Medisch vs maatschappelijk:
- Stigma: wordt gevoed door slechte raportgeving vd pers bv: psychopathie wordt veel in de media
gebruikt als sensatie
- Publieke opinie: hierdoor wordt de publieke opinie ook bepaalt
- Politieke schommelingen: de politiek bepaalt hoeveel geld er naar de psychiatrie en
criminologie gaat
- Bescherming vd maatschappij: we moeten soms mensen in gevangenis steken voor
bescherming maatschappij
-> Risico denken: als psychiater moet je niet enkel denken aan wat het beste is voor je patiënt
maar ook de maatschappij
2. Wat doet een forensisch psychiater?
Breed gezien in 2 delen opsplitsen
● expertises: Betrokken voor er een veroordeling/internering heeft
plaatsgevonden en dan moeten ze expertises
(=deskundigenverslagen) maken en nadenken over de
toerekeningsvatbaarheid
● behandeling: als er een veroordeling heeft plaatsgevonden om de door de
rechter bepaalde behandeling uit te voeren
-> 2 heel verschillende functies-> moeten we gescheiden houden want er is beroepsgeheim en je mag
de 2 rollen niet bespreken met elkaar
2.1 Expertises (specifieker: vredegerecht)
= Een aparte takwaar volgende zaken worden bepaald:
(vaak betrokken bij psychiatrie)
1. gedwongen opname: wnr er wordt ingeschat dat
psychiatrische zorg noodzakelijk is maar patiënt
weigert-> dan gedwongen opname
-> moet worden ingeschat door arts
Die gaat kijken naar 3 dingen:
● is er psychiatrische stoornis aanwezig?
● Is de psychiatrische stoornis gelinkt aan gevaar
(zichzelf of omgeving)?
● weigert de persoon de gepaste behandeling?
Bv. Iemand met een psychose heeft weinig ziekte inzicht-> gevaarlijke situaties
samenvatting Forensische psychiatrie (Emer Devoldere) 5
, Ze willen gedwongen opnames hervormen, en strikter zijn met wie er mag beslissen wie er in opname moet (de artsen)
-> want er zijn teveel mensen in gedwongen opname
-> hierdoor is er geen plaats voor mensen die vrijwillig in opname willen
->maar mensen mogen niet geweigerd worden door ziekenhuis
-> dus ziekenhuis moet hun in isolatiecellen steken wegen te weinig bedden of kamers
2. Bewindvoering v goederen
= Een bewindvoerder neemt beslissingen over goederen (vb. geld) vd patiënt, dit is steeds in het belang
van deze persoon. Hij vertegenwoordigt de beschermde persoon bij bepaalde handelingen of staat hem
bij.
vb. iem heeft bipolaire stoornis en in manische episode gaat hij veel gokken en geld uitgeven->
psychiater gaat bepalen of persoon hun eigen financiën kan beheren (bewindvoering v goederen) ->
familielid (of advocaat) wordt aangesteld om bewindvoerder te zijn over het geld van die patiënt.
3. Bewindvoering v persoon
vb. iem die beginnende dementie heeft en niet in staat is om voor zichzelf te zorgen-> psychiater gaat
bepalen of persoon bv naar zorgcentrum moet-> forensisch psychiater gaat dan helpen beslissen of
persoon dit moet of niet samen met advocaat en dan moet persoon verplicht naar zorgcentrum
Correctionele rechtbank gaat toerekeningsvatbaarheid beslissen (les 2) -> andere rechtbanken gaan
later worden besproken
3. Behandeling
3.1 Meerdere stelsels
Niet enkel gedetineerde komen in behandelingscircuit, sommige die niet perse in gevangenis moeten
kunnen nog steeds verplichte behandeling krijgen-> vrijheid onder voorwaarden
Niet alle details kennen van de puntjes maar gwn rode draad dat niet enkel gedetineerde behandeling
krijgen
3.2 Meerdere aanpakken
● RNR en GLM->2 vd belangrijkste modellen (behandel tools)
- RNR: risk-need-responsivity model
R. risk: kans dat de persoon gaat hervallen
N. need: wat heeft persoon nodig v behandleing
R. responsivity sluit de behandeling goed aan bij de patiënt
Als reactie daarop=>
- GLM: good lives model: focust op de sterktepunten vd persoon.
hypothese dat iemand met zijn verschillende levens noden voldaan wordt is er geen
reden om feiten te plegen-> persoon zijn noden zo goed mogelijk vervullen zodat persoon
geen misdaden moet plegen
-> in praktijk gaan 2 modellen vaak samen (soms moeilijk want we moeten maatschappij
beschermen maar ook personen hun noden zoveel mogelijk vervullen-> kan tegenspreken)
● residentieel of ambulant
● Groep of individueel: één op één gesprekstherapie of groepstherapie (voordeel want mensen
bijeen zetten die gelijkaardige feiten hebben gepleegd en kunnen elkaar beter verstaan)
● Farmacotherapie: medicatie (niet enigste behandeling, ook psychotherapie)
● Psychotherapie: vooral leren met stoornis om te gaan
● Psycho-educatie: soms moeten we basiskennis uitleggen aan patiënten of omgeving want niet
iedereen heeft dat meegekregen van thuis
bv. emotieregulering bv: boosheid reguleren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emerdevoldere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.
