1.2.1 SECULIERE SAMENLEVING
Een seculiere samenleving is een maatschappij waar religie geen dominante rol speelt
in het openbare leven. Religie is een persoonlijke keuze, niet collectief opgelegd. De
samenleving is niet langer verzuild (zoals vroeger in katholieke of protestantse blokken)
en kent meer diversiteit door globalisering en migratie. Religie blijft bestaan, maar meer
in het privéleven en culturele tradities.
Gevolgen: verwarring, beeldvorming religie steeds negatiever, blinde vlek over zingeving,
religie en levensbeschouwing
Gevolgen SW: werken met heel de mens (dus ook religieuze), die dimensies zijn
verweven in hulpvragen
,1.2.3 MAATSCHAPPELIJKE TENDENSEN DIE RAKEN AAN ZINGEVING
Verwijzen naar veranderingen in de samenleving die invloed hebben op hoe mensen
betekenis geven aan hun leven
Snel veranderende samenleving
Toenemende individualisering (meer persoonlijke keuzes, minder collectieve
tradities)
Denken in termen van maakbaarheid
Er is een idee dat alles planbaar en beheersbaar is kan leiden tot druk om
succes te hebben
Samenlevingen worden complexer (sw’ers moeten kunnen ‘doormodderen’ – Van
Ewijk: 2014)
Steeds meer mensen worstelen met existentiële vragen
1.2.4 DE VRAAG DRINGT ZICH OOK MEER OP IN DE PRAKTIJK
Zingeving en religie in sociaal werk
Goed professioneel handelen in superdiversiteit & het belang van religieuze
geletterdheid
Meer cliënten stellen zingevende vragen
Meer sociaal werkers stellen vragen bij zinvol werk
Zingevingsvragen
Hoe omgaan met gevoelens van machteloosheid en morele stress?
Hoe de pijn van cliënten benaderen en omgaan met lijden?
Hoe zorg je voor jezelf?
Hoe communiceer je in team over geraaktheid en kwetsbaarheid?
Hoe verbind je de eigen persoonlijke identiteit met je professionele identiteit?
Hoe laat je kwetsbare cliënten los?
1.3 HOE COMPETENT IS HET SOCIAAL WERK IN HET HIER EN NU?
1.3.1 HANDELINGSVERLEGENHEID
65% van sociaal werkers (internationaal) geven aan dat ze geen onderwijs kregen
over hoe religie en spirituele overtuigingen/praktijken te integreren in de sociaal
werk opdracht.
25% van hen gaf aan dat ze de vaardigheden niet bezitten om cliënten te helpen
in religieuze of zingevende vraagstukken
Exploratief onderzoek in Nederland (Hoe gaan SW’ers om met de levensbeschouwelijke
en religieuze dimensies in het algemeen welzijnswerk?)
Geen algemeen beleid
Sprake van een zwijgcultuur
Discretionaire ruimte is groot
,1.3.2 TYPOLOGIE VAN SOCIAAL WERKERS
Terughoudende sociaal werkers
Vinden dat je je persoonlijke overtuiging thuis hoort te laten.
Dat je terughoudend moet zijn ten aanzien van de levensbeschouwing van de
cliënt.
Elke cliënt gelijk behandeld moet worden. Wanneer je informeert naar de
levensbeschouwelijke identiteit suggereer je dat je een verschil maakt.
Vinden dat dit de aandacht afleidt van de eigenlijke hulpvraag.
Vinden dat alleen als de cliënt ermee gediend is, je de levensbeschouwelijke
aspecten erbij kan halen.
Sensibele sociaal werkers
Vinden dat je levensbeschouwing op zijn minst onbewust invloed heeft op je
professionele handelen: levensbeschouwelijke neutraliteit bestaat niet.
Zeggen: om inclusief te werken, dien je sensibel af te stemmen op verschillen,
waaronder levensbeschouwelijke diversiteit.
Vinden dat het geen kwestie is of je er aandacht aan besteedt, maar hoe?
Spreken over een groeiende vraag naar begeleiding bij existentiële vragen en bij
morele dilemma’s
Integreren religieuze hulpbronnen als dat nodig is.
Gelovige sociaal werkers
Voelen zich niet vrij om hun geloof te uiten
Passen zich aan, aan de norm van de niet-gelovige meerderheid
Maken hun geloof zoveel mogelijk onzichtbaar
Missen het gesprek hierover
Lijden onder – onbewuste – allergische reacties van collega’s ten aanzien van
religie
Ervaren minder sociale veiligheid op de werkvloer
1.3.3 UITDAGINGEN
‘Hulpverleners moeten objectief en neutraal zijn’
Hoe ver kan/moet je gaan? Wat is nog professioneel? Wanneer verwijzen naar
kerk? In hoeverre kan/moet ik neutraal zijn?
nood aan visie
Voor wie zelf niet gelovig is, kan het moeilijk zijn om met deze dimensie te werken
nood aan vorming en kennisopbouw
1.4 RELIGIEUZE GELETTERDHEID EN ZINGEVENDE COMPETENTIE IN HET
SOCIAAL WERK
religieuze geletterdheid
zingevende competentie
spirituele competentie
spiritual care/spirituality
= de vaardigheden van sociaal werkers om te werken met zingevende,
levensbeschouwelijke, religieuze, spirituele dimensies
, 1.4.1 RELIGIEUZE GELETTERDHEID
= is het vermogen om bewust en respectvol om te gaan met religie en
levensbeschouwing in diverse contexten:
Concepten en definities: Begrijpen wat religie inhoudt, inclusief belangrijke
termen en stromingen.
Eigen positie en emoties: Inzien hoe jouw persoonlijke ervaringen, emoties en
culturele bagage je kijk op religie beïnvloeden.
Kennis van het religieuze landschap: Inzicht hebben in de religieuze
diversiteit en hoe dit in de samenleving aanwezig is.
1.4.2 ZINGEVENDE COMPETENTIE
Zingevende competentie betekent dat sociaal werkers:
Gesprekken en activiteiten begeleiden over levensvragen, zingeving en
levensbeschouwing.
Gevoelig zijn voor de diepere lagen van zingeving in het dagelijks leven van
cliënten.
Mogelijkheden herkennen en benutten om gesprekken of activiteiten te verdiepen
volgens de zingevingsbehoeften.
Een onderscheid maken tussen zingeving, levensbeschouwing en religie.
Zich bewust zijn van hun eigen waarden en levensbeschouwelijke achtergrond.
Kunnen omgaan met diversiteit in zingeving en levensbeschouwing bij cliënten en
binnen organisaties.
1.5 HET MODEL VAN POSITIEVE GEZONDHEID: DE VERBINDING TUSSEN
ZINGEVING EN VEERKRACHT
Zingeving is verbonden met het ervaren van gezondheid het is misschien wel de
belangrijkste factor voor gezondheidsbevordering
De focus wordt verlegd:
Niet kijken naar de aandoening (klachten)
Wel kijken naar hoe persoon in het leven staat (wat maakt hun leven betekenisvol
– hoe is de veerkracht)
Een model om in de breedte zicht te krijgen op het welzijn van iemand.
Aanknopingspunten om een gesprek aan te gaan of om iets in beeld te krijgen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zylanisweep. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
